სახელმწიფოთა ეკონომიკური უფლებებისა და მოვალეობების ქარტია

სახელმწიფოთა ეკონომიკური უფლებებისა და მოვალეობების ქარტია მიღებულია გაეროს გენერალური ასამბლეის 1974 წლის 12 დეკემბრის რეზოლუციით 3281 (XXIX).

თავი I

საერთაშორისო ეკონომიკური ურთიერთობების საფუძვლები

სახელმწიფოებს შორის ეკონომიკური, ასევე პოლიტიკური და სხვა ურთიერთობები რეგულირდება, მათ შორის, შემდეგი პრინციპებით:

ა) სახელმწიფოთა სუვერენიტეტი, ტერიტორიული მთლიანობა და პოლიტიკური დამოუკიდებლობა;

ბ) ყველა სახელმწიფოს სუვერენული თანასწორობა;

გ) არააგრესიულობა;

დ) ჩაურევლობა;

ე) ორმხრივი და სამართლიანი სარგებელი;

ვ) მშვიდობიანი თანაცხოვრება;

ზ) ხალხთა თანასწორობა და თვითგამორკვევა;

თ) დავების მშვიდობიანი გადაწყვეტა;

(ი) ძალის გამოყენებით გამოწვეული უსამართლობის გამოსწორება, რომელიც ართმევს ნებისმიერ ერს მისი ნორმალური განვითარებისათვის აუცილებელ ბუნებრივ საშუალებებს;

კ) საერთაშორისო ვალდებულებების კეთილსინდისიერად შესრულება;

ლ) ადამიანის უფლებებისა და ძირითადი თავისუფლებების პატივისცემა;

მ) ჰეგემონიის და გავლენის სფეროების სურვილის ნაკლებობა;

ნ) საერთაშორისო სოციალური სამართლიანობის ხელშეწყობა;

ო) საერთაშორისო თანამშრომლობა განვითარებისთვის;

პ) ზემოაღნიშნული პრინციპების ფარგლებში თავისუფალი წვდომა ზღვაზე და ზღვაზე გასასვლელი ქვეყნებისთვის.

თავი II

სახელმწიფოთა ეკონომიკური უფლებები და ვალდებულებები

მუხლი 1
თითოეულ სახელმწიფოს აქვს სუვერენული და განუყოფელი უფლება, აირჩიოს თავისი ეკონომიკური სისტემა და მისი პოლიტიკური, სოციალური და კულტურული სისტემა თავისი ხალხის ნების შესაბამისად, ყოველგვარი გარე ჩარევის, ძალის ან მუქარის გარეშე.

მუხლი 2
1. თითოეულ სახელმწიფოს აქვს და თავისუფლად განახორციელებს სრულ მუდმივ სუვერენიტეტს მთელ მის სიმდიდრეზე, ბუნებრივ რესურსებსა და ეკონომიკურ საქმიანობაზე, მათ შორის ფლობის, გამოყენებისა და ექსპლუატაციის უფლებაზე.

2. თითოეულ სახელმწიფოს აქვს უფლება:

ა) არეგულირებს და აკონტროლებს უცხოურ ინვესტიციებს თავისი ეროვნული იურისდიქციის ფარგლებში, თავისი კანონებისა და რეგულაციების შესაბამისად და მისი ეროვნული მიზნებისა და პრიორიტეტების შესაბამისად. არც ერთი სახელმწიფო არ უნდა იყოს იძულებული, რომ უცხოური ინვესტიციებისთვის შეღავათიანი რეჟიმი მიანიჭოს;

(ბ) არეგულირებს და აკონტროლებს ტრანსნაციონალური კორპორაციების საქმიანობას მისი ეროვნული იურისდიქციის ფარგლებში და მიიღოს ზომები, რათა უზრუნველყოს, რომ ასეთი საქმიანობა არ ეწინააღმდეგებოდეს მის კანონებს, წესებსა და რეგულაციების და შეესაბამებოდეს მის ეკონომიკურ და სოციალურ პოლიტიკას. ტრანსნაციონალური კორპორაციები არ უნდა ერეოდნენ მასპინძელი სახელმწიფოს შიდა საქმეებში. თითოეული სახელმწიფო, თავისი სუვერენული უფლებების სრულად გათვალისწინებით, ითანამშრომლებს სხვა სახელმწიფოებთან ამ ქვეპუნქტში გათვალისწინებული უფლების განხორციელებისას;

გ) მოახდინოს უცხოური ქონების ნაციონალიზაცია, ექსპროპრიაცია ან გადაცემა. ასეთ შემთხვევაში, სახელმწიფომ, რომელიც იღებს ასეთ ზომებს, უნდა გადაიხადოს შესაბამისი კომპენსაცია მისი შესაბამისი კანონებისა და რეგულაციების გათვალისწინებით და ყველა გარემოების გათვალისწინებით, რომელსაც ეს სახელმწიფო მიიჩნევს მიზანშეწონილად. ნებისმიერ შემთხვევაში, როდესაც სადავოა კომპენსაციის საკითხი, ის უნდა გადაწყდეს ნაციონალიზებული სახელმწიფოსა და მისი სასამართლოების შიდა კანონმდებლობის შესაბამისად, თუ ყველა დაინტერესებული სახელმწიფო ნებაყოფლობით და ურთიერთშეთანხმებით არ მიაღწევს შეთანხმებას სხვა მშვიდობიანი საშუალებების ძიებასთან დაკავშირებით. სახელმწიფოთა სუვერენული თანასწორობის საფუძველზე და საშუალებების თავისუფალი არჩევანის პრინციპის მიხედვით დასახლება.

მუხლი 3
ორი ან მეტი ქვეყნის კუთვნილი ბუნებრივი რესურსების ექსპლუატაციისას, თითოეული სახელმწიფო ვალდებულია ითანამშრომლოს ინფორმაციის სისტემისა და წინასწარი კონსულტაციების საფუძველზე, რათა მიაღწიოს ამ რესურსების ოპტიმალურ გამოყენებას სხვა ქვეყნების ლეგიტიმური ინტერესების შელახვის გარეშე.

მუხლი 4
ყველა სახელმწიფოს აქვს უფლება მონაწილეობა მიიღოს საერთაშორისო ვაჭრობაში და ეკონომიკურ თანამშრომლობის სხვა ფორმებში, მიუხედავად პოლიტიკური, ეკონომიკური და სოციალური სისტემების განსხვავებებისა. არც ერთი სახელმწიფო არ უნდა დაექვემდებაროს რაიმე სახის დისკრიმინაციას მხოლოდ ასეთი განსხვავებების საფუძველზე. საერთაშორისო ვაჭრობისა და ეკონომიკური თანამშრომლობის სხვა ფორმების განხორციელებისას თითოეულ სახელმწიფოს შეუძლია აირჩიოს თავისი საგარეო ეკონომიკური ურთიერთობების ორგანიზების ფორმები და დადოს ორმხრივი და მრავალმხრივი შეთანხმებები საერთაშორისო ეკონომიკური თანამშრომლობის შესახებ, რომელიც შეესაბამება მის საერთაშორისო ვალდებულებებსა და საჭიროებებს.

მუხლი 5
ყველა სახელმწიფოს აქვს უფლება გაერთიანდეს პირველადი ნედლეულის მწარმოებელ ორგანიზაციებში, რათა განავითაროს თავისი ეროვნული ეკონომიკა და მიაღწიოს სტაბილურ დაფინანსებას მათი განვითარებისთვის და, მიზნების მისაღწევად, ხელი შეუწყოს მსოფლიო ეკონომიკის სტაბილურ განვითარებას. კერძოდ, განვითარებადი ქვეყნების განვითარების ტემპის გაზრდით. ამიტომ, ყველა სახელმწიფოს აქვს ვალდებულება პატივი სცეს ამ უფლებას, ამასთან, თავი შეიკავოს ეკონომიკური ან პოლიტიკური ზომების გამოყენებისგან, რომლებიც შეზღუდავს ამ უფლებას.

მუხლი 6
სახელმწიფოებს აქვთ ვალდებულება ხელი შეუწყონ საქონლით საერთაშორისო ვაჭრობის განვითარებას, კერძოდ, შეთანხმებების და გრძელვადიანი მრავალმხრივი სასაქონლო ხელშეკრულებების გაფორმების გზით, სადაც საჭიროა, და მწარმოებლებისა და მომხმარებლების ინტერესების გათვალისწინებით. ყველა სახელმწიფოს აქვს პასუხისმგებლობა ხელი შეუწყოს ყველა სავაჭრო საქონლის რეგულარულ ნაკადს და მის ხელმისაწვდომობას სტაბილურ, ხელსაყრელ და სამართლიან ფასებში, რაც ხელს შეუწყობს მსოფლიო ეკონომიკის სამართლიან განვითარებას, განსაკუთრებით განვითარებადი ქვეყნების ინტერესების გათვალისწინებით.

მუხლი 7
თითოეულ სახელმწიფოს ეკისრება უპირველესი პასუხისმგებლობა თავისი ხალხის ეკონომიკური, სოციალური და კულტურული განვითარების ხელშეწყობაზე. ამ მიზნით, თითოეულ სახელმწიფოს აქვს უფლება და პასუხისმგებლობა აირჩიოს განვითარების მიზნები და საშუალებები, სრულად მობილიზდეს და გამოიყენოს თავისი რესურსები, განახორციელოს პროგრესული ეკონომიკური და სოციალური რეფორმები და უზრუნველყოს თავისი ხალხის სრული მონაწილეობა განვითარების პროცესში და სარგებელში. ყველა სახელმწიფოს აქვს ვალდებულება, ინდივიდუალურად და ერთობლივად, ითანამშრომლონ იმ დაბრკოლებების აღმოსაფხვრელად, რომლებიც აფერხებენ ასეთ მობილიზაციას და გამოყენებას.

მუხლი 8
სახელმწიფოებმა უნდა ითანამშრომლონ უფრო რაციონალური და სამართლიანი საერთაშორისო ეკონომიკური ურთიერთობების ხელშეწყობისა და სტრუქტურული ტრანსფორმაციის წახალისებისთვის ჰარმონიული მსოფლიო ეკონომიკის კონტექსტში ყველა ქვეყნის, განსაკუთრებით განვითარებადი ქვეყნების საჭიროებებისა და ინტერესების შესაბამისად, და ამ მიზნით მიიღონ შესაბამისი ზომები.

მუხლი 9
ყველა სახელმწიფოს ევალება ითანამშრომლოს ეკონომიკურ, სოციალურ, კულტურულ, სამეცნიერო და ტექნოლოგიურ სფეროებში, რათა ხელი შეუწყოს მსოფლიოს ყველა ქვეყნის, განსაკუთრებით განვითარებადი ქვეყნების ეკონომიკურ და სოციალურ პროგრესს.

მუხლი 10
ყველა სახელმწიფო არის იურიდიულად თანასწორი და, როგორც საერთაშორისო საზოგადოების თანასწორ წევრებს, უფლება აქვს სრულად და ეფექტურად მიიღოს მონაწილეობა საერთაშორისო გადაწყვეტილების მიღების პროცესში მსოფლიო ეკონომიკური, ფინანსური და მონეტარული პრობლემების გადაწყვეტის მიზნით, მათ შორის, შესაბამისი საერთაშორისო ორგანიზაციების მეშვეობით. , მათი არსებული და განვითარებადი წესების შესაბამისად და სამართლიანად ისარგებლოს მისგან მომდინარე სარგებლით.

მუხლი 11
ყველა სახელმწიფომ უნდა ითანამშრომლოს საერთაშორისო ორგანიზაციების ეფექტურობის გასაძლიერებლად და განუწყვეტლივ გასაუმჯობესებლად ყველა ქვეყნის, განსაკუთრებით განვითარებადი ქვეყნების ზოგადი ეკონომიკური პროგრესის სტიმულირების მიზნით მიმართული ღონისძიებების განხორციელებაში და, შესაბამისად, უნდა ითანამშრომლოს მათი ადაპტაციისთვის, საჭიროების შემთხვევაში, ცვალებად საჭიროებებთან. საერთაშორისო ეკონომიკური თანამშრომლობის.

მუხლი 12
1. სახელმწიფოებს უფლება აქვთ დაინტერესებული მხარეების თანხმობით მონაწილეობა მიიღონ სუბრეგიონულ, რეგიონულ და რეგიონთაშორის თანამშრომლობაში მათი ეკონომიკური და სოციალური განვითარების მიზნით. ყველა სახელმწიფო, რომელიც მონაწილეობს ასეთ თანამშრომლობაში, ვალდებულია უზრუნველყოს, რომ დაჯგუფებების პოლიტიკა შეესაბამებოდეს ამ ქარტიის დებულებებს და იყოს ორიენტირებული საგარეო ურთიერთობებზე, შეასრულოს თავისი საერთაშორისო ვალდებულებები და საერთაშორისო ეკონომიკური თანამშრომლობის საჭიროებები და სრულად გაითვალისწინოს ითვალისწინებენ მესამე ქვეყნების ლეგიტიმურ ინტერესებს, განსაკუთრებით განვითარებადი ქვეყნების.

2. ჯგუფებთან მიმართებაში, რომლებსაც დაინტერესებულმა სახელმწიფოებმა გადასცეს ან შეუძლიათ გადასცენ გარკვეული კომპეტენცია ამ ქარტიის მოქმედების ფარგლებში, მისი დებულებები ასევე უნდა გავრცელდეს ამ დაჯგუფებებზე ამ საკითხებთან დაკავშირებით, ამ სახელმწიფოების ვალდებულებების შესაბამისად. ასეთი დაჯგუფების წევრები. ეს სახელმწიფოები ითანამშრომლებენ ამ ქარტიის დებულებების ამ ჯგუფების მიერ განხორციელებასთან დაკავშირებით.

მუხლი 13
1. ყველა სახელმწიფოს აქვს უფლება ისარგებლოს მეცნიერებისა და ტექნოლოგიების მიღწევებითა და განვითარებით, რათა დააჩქაროს მისი ეკონომიკური და სოციალური განვითარება.

2. ყველა სახელმწიფომ ხელი უნდა შეუწყოს საერთაშორისო სამეცნიერო და ტექნიკურ თანამშრომლობას და ტექნოლოგიების გადაცემას ყველა ლეგიტიმური ინტერესის გათვალისწინებით, მათ შორის, ტექნოლოგიის მფლობელების, მიმწოდებლებისა და მიმღებების უფლებებისა და მოვალეობების გათვალისწინებით. კერძოდ, ყველა სახელმწიფომ ხელი უნდა შეუწყოს განვითარებადი ქვეყნების წვდომას თანამედროვე მეცნიერებისა და ტექნოლოგიების მიღწევებზე, ტექნოლოგიების გადაცემასა და ადგილობრივი ტექნოლოგიების შექმნას განვითარებადი ქვეყნების სასარგებლოდ, ისეთი ფორმით და პროცედურების შესაბამისად მათი ეკონომიკა და საჭიროებები.

3. შესაბამისად, განვითარებულმა ქვეყნებმა უნდა ითანამშრომლონ განვითარებად ქვეყნებთან მათი სამეცნიერო და ტექნოლოგიური ინფრასტრუქტურის მშენებლობაში, გაძლიერებასა და განვითარებაში, ასევე კვლევით და ტექნოლოგიურ საქმიანობაში, რათა ხელი შეუწყონ განვითარებადი ქვეყნების ეკონომიკის გაფართოებას და გარდაქმნას.

4. ყველა სახელმწიფომ უნდა ითანამშრომლოს ტექნოლოგიების გადაცემის საერთაშორისოდ მისაღები გაიდლაინების ან რეგულაციების შემდგომი განვითარების შემუშავებაში, განვითარებადი ქვეყნების ინტერესების სრული გათვალისწინებით.

მუხლი 14
ყოველი სახელმწიფო ვალდებულია ითანამშრომლოს მსოფლიო ვაჭრობის მუდმივი და მზარდი გაფართოებისა და ლიბერალიზაციისა და ყველა ხალხის, განსაკუთრებით განვითარებადი ქვეყნების ხალხების კეთილდღეობისა და ცხოვრების დონის ამაღლების უზრუნველსაყოფად. შესაბამისად, ყველა სახელმწიფომ უნდა ითანამშრომლოს, მათ შორის, ვაჭრობის დაბრკოლებების თანდათანობით მოხსნაში და მსოფლიო ვაჭრობის განხორციელების საერთაშორისო პირობების გაუმჯობესებაში და ამ მიზნით სახელმწიფოებმა კოორდინირებული ძალისხმევა მიმართონ ვაჭრობის პრობლემების სამართლიანად გადაჭრას. ყველა ქვეყანას, განვითარებად ქვეყნებში ვაჭრობის სპეციფიკური პრობლემების გათვალისწინებით. ამავდროულად, სახელმწიფოებმა უნდა მიიღონ ზომები განვითარებადი ქვეყნების საერთაშორისო ვაჭრობისთვის დამატებითი სარგებელის უზრუნველსაყოფად, რათა მიაღწიონ სავალუტო შემოსავლის მნიშვნელოვან ზრდას, ექსპორტის დივერსიფიკაციას, დააჩქარონ ვაჭრობის ზრდა მათი განვითარების საჭიროებების შესაბამისად. გაზარდოს ამ ქვეყნების შესაძლებლობები, მონაწილეობა მიიღონ მსოფლიო ვაჭრობის გაფართოებაში და განვითარებადი ქვეყნებისთვის უფრო ხელსაყრელი მონაწილეობა მიიღონ ვაჭრობის ასეთი გაფართოებით, რაც შეიძლება მაქსიმალურად, მნიშვნელოვანი გაუმჯობესების გზით. განვითარებადი ქვეყნები და, საჭიროების შემთხვევაში, საქონლის სტაბილური, სამართლიანი და ხელსაყრელი ფასების დამყარების ღონისძიებები.

მუხლი 15
ყველა სახელმწიფო ვალდებულია თავისი წვლილი შეიტანოს ზოგადი და სრული განიარაღების განხორციელებაში ეფექტური საერთაშორისო კონტროლის ქვეშ და გამოიყენოს ეფექტური განიარაღების ღონისძიებების შედეგად გამოთავისუფლებული რესურსები ქვეყნების ეკონომიკური და სოციალური განვითარებისთვის, ამ რესურსების მნიშვნელოვანი ნაწილი გამოყოს დამატებით სახსრებად. განვითარებადი ქვეყნების განვითარების საჭიროებებისთვის.

მუხლი 16
1. ყველა სახელმწიფოს უფლება და მოვალეობა, ინდივიდუალურად და ერთობლივად, აღმოფხვრას, როგორც განვითარების აუცილებელ პირობას, კოლონიალიზმი, აპარტეიდი, რასობრივი დისკრიმინაცია, ნეოკოლონიალიზმი და საგარეო აგრესიის ყველა ფორმა, ოკუპაცია და ბატონობა, და შედეგად მიღებული ეკონომიკური და სოციალური შედეგები. სახელმწიფოები, რომლებიც ატარებენ იძულების ასეთ პოლიტიკას, ეკისრებათ ეკონომიკურ პასუხისმგებლობას ქვეყნების, ტერიტორიების და ხალხის წინაშე კომპენსაციისა და სრული კომპენსაციისთვის ამ ქვეყნების, ტერიტორიების და ხალხების ბუნებრივი და ყველა სხვა რესურსების გამოყენებისა და შემცირებისთვის, აგრეთვე ამ ქვეყნებისთვის მიყენებული ზიანისთვის. რესურსები. ყველა სახელმწიფოს მოვალეობაა გააფართოვოს დახმარება.

2. არცერთ სახელმწიფოს არა აქვს უფლება, ხელი შეუწყოს ან წაახალისოს ინვესტიციები, რომლებიც შეიძლება იყოს დაბრკოლება ძალით ოკუპირებული ტერიტორიების განთავისუფლებისთვის.

მუხლი 17
საერთაშორისო თანამშრომლობა განვითარებისთვის არის ყველა სახელმწიფოს საერთო მიზანი და საერთო მოვალეობა. ყოველი სახელმწიფო ითანამშრომლებს განვითარებად ქვეყნებთან მათ საქმიანობაში, რომელიც მიზნად ისახავს მათი ეკონომიკური და სოციალური განვითარების დაჩქარებას, ხელსაყრელი გარე გარემოს უზრუნველყოფას და მათთვის აქტიური დახმარების გაწევის გაფართოებას მათი განვითარების საჭიროებებისა და ამოცანების შესაბამისად. სახელმწიფოთა სუვერენული თანასწორობა და ყოველგვარი პირობების გარეშე, რომელიც არღვევს მათ სუვერენიტეტს.

მუხლი 18
განვითარებულმა ქვეყნებმა უნდა გააფართოვონ, გააუმჯობესონ და გააძლიერონ განვითარებადი ქვეყნებისთვის საყოველთაო არასაპასუხო და არადისკრიმინაციული სატარიფო შეღავათების სისტემა, რაც შეესაბამება კომპეტენტური საერთაშორისო ორგანიზაციების ფარგლებში ამ სფეროში მიღებულ ყველა შესაბამის შეთანხმებულ დასკვნას და შესაბამის გადაწყვეტილებას. განვითარებულმა ქვეყნებმა ასევე სერიოზულად უნდა გაითვალისწინონ სხვა დიფერენცირებული ზომების მიღება ისეთ სფეროებში, სადაც ეს შესაძლებელია და მიზანშეწონილია, და ისე, რომ უზრუნველყოფილი იყოს სპეციალური და უფრო ხელსაყრელი მოპყრობა განვითარებადი ქვეყნების ვაჭრობისა და განვითარების საჭიროებების დასაკმაყოფილებლად. საერთაშორისო ეკონომიკურ ურთიერთობებში განვითარებული ქვეყნები უნდა ცდილობდნენ თავიდან აიცილონ ისეთი ზომების მიღება, რომლებიც უარყოფითად აისახება განვითარებადი ქვეყნების ეროვნული ეკონომიკის განვითარებაზე, წახალისებული ზოგადი სატარიფო შეღავათებით და სხვა საყოველთაოდ აღიარებული დიფერენციალური ზომებით მათ სასარგებლოდ.

მუხლი 19
განვითარებადი ქვეყნების ეკონომიკური ზრდის დაჩქარების და განვითარებულ და განვითარებად ქვეყნებს შორის ეკონომიკური უფსკრული გადასალახად, განვითარებულმა ქვეყნებმა უნდა უზრუნველყონ განვითარებად ქვეყნებს უნივერსალური შეღავათიანი, არასაპასუხო და არადისკრიმინაციული მოპყრობა საერთაშორისო ეკონომიკური თანამშრომლობის იმ სფეროებში, სადაც ეს არის. შესაძლებელია.

მუხლი 20
განვითარებადმა ქვეყნებმა თავიანთი ვაჭრობის მთლიანი მოცულობის გაფართოების მცდელობებში სათანადო ყურადღება უნდა მიაქციონ ამ ვაჭრობის გაფართოების შესაძლებლობას სოციალისტურ ქვეყნებთან, ამ ქვეყნებს მიანიჭონ არანაკლებ ხელსაყრელი სავაჭრო პირობები, ვიდრე ის, რასაც ისინი ჩვეულებრივ ანიჭებენ საბაზრო ეკონომიკის მქონე განვითარებულ ქვეყნებს. .

მუხლი 21
განვითარებადი ქვეყნები უნდა ცდილობდნენ ხელი შეუწყონ ვაჭრობას ერთმანეთთან და, ამ მიზნით, შეუძლიათ, საერთაშორისო ხელშეკრულებების არსებული და ახალი დებულებებისა და პროცედურების შესაბამისად, სადაც ეს შესაძლებელია, სავაჭრო პრეფერენციები მიანიჭონ სხვა განვითარებად ქვეყნებს, განვითარებულ ქვეყნებზე ასეთი პრეფერენციების გავრცელების ვალდებულების გარეშე. თუ ეს ქმედებები არ შეუქმნის დაბრკოლებებს ვაჭრობის ზოგად ლიბერალიზაციასა და მის გაფართოებას.

მუხლი 22
1. ყველა სახელმწიფომ უნდა უპასუხოს განვითარებადი ქვეყნების საყოველთაოდ აღიარებულ ან ორმხრივად შეთანხმებულ განვითარების საჭიროებებსა და მიზნებს რეალური რესურსების გაზრდილი წმინდა ნაკადის ხელშეწყობით ყველა წყაროდან განვითარებად ქვეყნებში, დაინტერესებული სახელმწიფოების მიერ აღებული ვალდებულებების გათვალისწინებით, გააძლიეროს განვითარებადი ქვეყნების ძალისხმევა დაჩქარდეს მათი ეკონომიკური და სოციალური განვითარება.

2. ამ კონტექსტში, ზემოთ ჩამოყალიბებული მიზნებისა და ამოცანების შესაბამისად და ამ კუთხით აღებული ვალდებულებების გათვალისწინებით, ისინი უნდა ცდილობდნენ გაზარდონ და გააუმჯობესონ ოფიციალური სახსრების წმინდა ნაკადი განვითარებად ქვეყნებში.

3. განვითარების ხელშეწყობის შემადგენელი რესურსების ნაკადი უნდა მოიცავდეს ეკონომიკურ და ტექნიკურ დახმარებას.

მუხლი 23
იმისათვის, რომ ხელი შეუწყონ საკუთარი რესურსების ეფექტური მობილიზაციას, განვითარებადმა ქვეყნებმა უნდა გააძლიერონ ეკონომიკური თანამშრომლობა და გააფართოვონ ორმხრივი ვაჭრობა, რათა დააჩქარონ ეკონომიკური და სოციალური განვითარება. ყველა ქვეყანამ, განსაკუთრებით განვითარებულმა ქვეყნებმა, როგორც ინდივიდუალურად, ისე შესაბამისი საერთაშორისო ორგანიზაციების ფარგლებში, რომელთა წევრებიც ისინი არიან, უნდა უზრუნველყონ შესაბამისი და ეფექტური მხარდაჭერა და თანამშრომლობა.

მუხლი 24
ყველა სახელმწიფო ვალდებულია ავაშენოთ თავისი ორმხრივი ეკონომიკური ურთიერთობები ისე, რომ გაითვალისწინოს სხვა ქვეყნების ინტერესები. კერძოდ, ყველა სახელმწიფომ თავიდან უნდა აიცილოს განვითარებადი ქვეყნების ინტერესების შელახვა.

მუხლი 25
მსოფლიო ეკონომიკის განვითარების ხელშეწყობისას საერთაშორისო საზოგადოება, განსაკუთრებით მისი განვითარებული წევრები, განსაკუთრებულ ყურადღებას აქცევენ ყველაზე ნაკლებად განვითარებული განვითარებადი ქვეყნების, ზღვაზე გასასვლელი განვითარებადი ქვეყნების და კუნძულოვანი განვითარებადი ქვეყნების სპეციფიკურ საჭიროებებსა და საზრუნავებს, რათა დაეხმაროს. მათ განსაკუთრებული სირთულეების დაძლევაში და ამით მათ ეკონომიკურ და სოციალურ განვითარებაში წვლილი შეიტანეს.

მუხლი 26
ყველა სახელმწიფოს აქვს ვალდებულება, თანაარსებობდეს ერთმანეთის მიმართ შემწყნარებლობით და იცხოვროს მშვიდობიანად, განურჩევლად პოლიტიკურ, ეკონომიკურ, სოციალურ და კულტურულ სისტემებში განსხვავებულობისა და ხელი შეუწყოს სხვადასხვა ეკონომიკური და სოციალური სისტემის მქონე სახელმწიფოებს შორის ვაჭრობას. საერთაშორისო ვაჭრობა უნდა განხორციელდეს განვითარებადი ქვეყნების სასარგებლოდ საყოველთაო არადისკრიმინაციული და არაორმხრივი პრეფერენციების შელახვის გარეშე, ორმხრივი სარგებლის, სამართლიანი უპირატესობებისა და ყველაზე ხელშემწყობი სახელმწიფოს ურთიერთდამოკიდებულების საფუძველზე.

მუხლი 27
1. ყველა სახელმწიფოს აქვს უფლება სრულად ისარგებლოს მსოფლიო უხილავი ვაჭრობის უპირატესობებით და მონაწილეობა მიიღოს ამ ვაჭრობის გაფართოებაში.

2. უხილავი ნივთებით მსოფლიო ვაჭრობა, რომელიც ეფუძნება ეფექტურობას, ასევე ორმხრივ და სამართლიან სარგებელს, რომელიც ხელს უწყობს მსოფლიო ეკონომიკის განვითარებას, არის ყველა სახელმწიფოს საერთო მიზანი. განვითარებადი ქვეყნების როლი მსოფლიო უხილავ ვაჭრობაში უნდა გაიზარდოს და გაძლიერდეს ზემოაღნიშნული მიზნების შესაბამისად, განსაკუთრებული ყურადღება განვითარებადი ქვეყნების განსაკუთრებულ საჭიროებებზე.

3. ყველა სახელმწიფომ უნდა ითანამშრომლოს განვითარებად ქვეყნებთან მათი ძალისხმევით გააუმჯობესოს მათი შესაძლებლობები, მიიღონ უცხოური ვალუტა უხილავი ტრანზაქციებიდან, თითოეული განვითარებადი ქვეყნის შესაძლებლობებისა და საჭიროებების შესაბამისად და ზემოაღნიშნული მიზნების შესაბამისად.

მუხლი 28
ყველა სახელმწიფოს აქვს ვალდებულება ითანამშრომლოს განვითარებადი ქვეყნების მიერ ექსპორტირებული საქონლის ფასების კორექტირებაში მათ მიერ იმპორტირებულ საქონლის ფასებთან მიმართებაში, რათა ხელი შეუწყოს მათთვის სამართლიანი ვაჭრობის პირობებს ისე, რომ იყოს მომგებიანი მწარმოებლებისთვის და სამართლიანი მწარმოებლებისა და მომხმარებლებისთვის. 

თავი III

გაზიარებული პასუხისმგებლობა საერთაშორისო საზოგადოების წინაშე
​
მუხლი 29
ზღვების და ოკეანეების ფსკერი და მათი წიაღისეული ეროვნული იურისდიქციის საზღვრებს მიღმა, ისევე როგორც ამ ტერიტორიის რესურსები, კაცობრიობის საერთო მემკვიდრეობაა. გენერალური ასამბლეის მიერ 1970 წლის 17 დეკემბრის 2749 (XXV) რეზოლუციით მიღებული პრინციპების საფუძველზე, ყველა სახელმწიფო უზრუნველყოფს, რომ ტერიტორიის შესწავლა და მისი რესურსების ექსპლუატაცია განხორციელდეს მხოლოდ მშვიდობიანი მიზნებისთვის და მისგან მიღებული სარგებელი. თანაბრად ნაწილდება ყველა სახელმწიფოს შორის განვითარებადი ქვეყნების განსაკუთრებული ინტერესებისა და საჭიროებების გათვალისწინებით; უნივერსალური ხასიათის საყოველთაოდ აღიარებული საერთაშორისო ხელშეკრულების დადების გზით უნდა დადგინდეს საერთაშორისო რეჟიმი, რომელიც გავრცელდება ტერიტორიასა და მის რესურსებზე და მოიცავს შესაბამის საერთაშორისო მექანიზმს ამ ხელშეკრულების დებულებების განსახორციელებლად.

მუხლი 30
ყველა სახელმწიფოს პასუხისმგებლობაა დაიცვას, შეინარჩუნოს და გააუმჯობესოს გარემო დღევანდელი და მომავალი თაობებისთვის. ყველა სახელმწიფო უნდა ცდილობდეს ჩამოაყალიბოს საკუთარი გარემოსდაცვითი და განვითარების პოლიტიკა ამ პასუხისმგებლობის შესაბამისად. ყველა სახელმწიფოს გარემოსდაცვითმა პოლიტიკამ ხელი უნდა შეუწყოს განვითარებადი ქვეყნების ამჟამინდელ ან მომავალ პოტენციალს და არა უარყოფითად იმოქმედოს. ყველა სახელმწიფოს აქვს ვალდებულება უზრუნველყოს, რომ მათ იურისდიქციასა და კონტროლში შემავალმა საქმიანობამ არ გამოიწვიოს გარემოსდაცვითი ზიანი სხვა სახელმწიფოებისთვის ან მათი ეროვნული იურისდიქციის მიღმა ტერიტორიებზე. ყველა სახელმწიფომ უნდა ითანამშრომლოს გარემოს დაცვის სფეროში საერთაშორისო ნორმებისა და წესების შემუშავებაში.

თავი IV

საბოლოო დებულებები

მუხლი 31
ყველა სახელმწიფოს აქვს ვალდებულება ხელი შეუწყოს მსოფლიო ეკონომიკის დაბალანსებულ განვითარებას, იმის გათვალისწინებით, რომ განვითარებული ქვეყნების კეთილდღეობა და განვითარებადი ქვეყნების ზრდა და განვითარება მჭიდრო კავშირშია და მთლიანად საერთაშორისო საზოგადოების კეთილდღეობა დამოკიდებულია იმაზე. მისი შემადგენელი ნაწილების კეთილდღეობაზე.

მუხლი 32
არცერთ სახელმწიფოს არ შეუძლია მიმართოს სხვა სახელმწიფოს ან წაახალისოს ეკონომიკური, პოლიტიკური ან იძულებითი ხასიათის სხვა ზომების გამოყენება, რომელიც მიზნად ისახავს მისი სუვერენული უფლებების შელახვას ან ამით რაიმე სარგებლის მიღებას.

მუხლი 33
1. არაფერი ამ ქარტიაში არ უნდა იქნას გაგებული, როგორც გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის ქარტიის დებულებების ან მის შესაბამისად მიღებული ზომების გადახვევა ან გადახვევა.

2. მათი განმარტებისა და გამოყენებისას, ამ ქარტიის დებულებები ურთიერთდაკავშირებულია და თითოეული დებულება უნდა იქნას წაკითხული სხვა დებულებების კონტექსტში.

მუხლი 34
სახელმწიფოთა ეკონომიკური უფლებებისა და მოვალეობების ქარტიასთან დაკავშირებული პუნქტი უნდა განთავსდეს გენერალური ასამბლეის ოცდამეათე სესიის დღის წესრიგში და შემდგომ ყოველი მეხუთე სესიის დღის წესრიგში. ამ გზით შესაძლებელი იქნება ქარტიის იმპლემენტაციის სისტემატური და ყოვლისმომცველი მიმოხილვა, როგორც მიღწეული შედეგების, ასევე ნებისმიერი საჭირო გაუმჯობესებისა და დამატებების ჩათვლით და შესაბამისი ზომების რეკომენდაცია. ასეთი განხილვა უნდა ითვალისწინებდეს ყველა ეკონომიკური, სოციალური, სამართლებრივი და სხვა ფაქტორების განვითარებას, რომლებიც დაკავშირებულია ამ ქარტიის პრინციპებთან და მის მიზნებთან.