ევროპის საბჭო, ადამიანის უფლებათა და თავისუფლებათა ევროპული სასამართლო და საქართველო
|
არასამთავრობო ორგანიზაციამ ყოფილი პოლიტპატიმრები ადამიანის უფლებებისათვის გამოაქვეყნა შემაჯამებელი დოკუმენტი: ევროპის საბჭო, ადამიანის უფლებათა და თავისუფლებათა ევროპული სასამართლო და საქართველო
|
შემაჯამებელი დოკუმენტი ქართულად
პოლიტიკური სიტუაცია საქართველოში 2021 წელს - შემაჯამებელი ანგარიში
|
არასამთავრობო ორგანიზაციამ ყოფილი პოლიტპატიმრები ადამიანის უფლებებისათვის შეაჯამა საქართველოში 2021 წელს მიმდინარე პოლიტიკური პროცესები, რაც აისახა ორგანიზაციის შემაჯამებელ ანგარიშში
Political situation in Georgia 2021 The non-governmental organization summarized the political processes in Georgia in 2021 for the former political prisoners for human rights, which was reflected in the organization's summary report |
ანგარიში ქართულად
2021 წლის პოლიტიკური, საზოგადოებრივი და კულტურულ-სპორტული შინაარსიც კი მთლიანად განსაზღვრა 2020 წლის ოქტომბერში ჩატარებული საპარლამენტო არჩევნების შედეგებისადმი დამოკიდებულებამ.
არჩევნებამდე ოპოზიცია ამომრჩევლებს არწმუნებდა, რომ „ქართული ოცნება“ აუცილებლად დამარცხდებოდა, შედეგი კი საპირისპირო დადგა. ოპოზიციამ თავის გადაჩენის ერთადერთ შანსად საპარლამენტო არჩევნების შედეგების არაღიარება დაისახა.
მიზანი მარტივი იყო: პარლამენტში არ შესვლით საქართველო მიიღებდა ერთპარტიულ, კომუნისტურის მსგავს საკანონმდებლო ორგანოს, რომელსაც არ ექნებოდა ლეგიტიმაცია, დასავლეთიც არ აღიარებდა და ხელისუფლება იძულებული გახდებოდა ვადამდელი საპარლამენტო არჩევნები დაენიშნა.
ოპოზიციისთვის მოულოდნელად, ამ იდეას არც ქვეყნის შიგნით და არც საერთაშორისო ასპარეზზე არ გამოუჩნდნენ სერიოზული მხარდამჭერები, რაც რამდენიმე ფაქტორით იყო განპირობებული.
ჯერ ერთი, ოპოზიციამ ვერ წარმოადგინა ვერც „მასობრივი გაყალბების“ ფაქტები და ვერც პარლამენტის ბოიკოტირების მხარდამჭერების მასობრიობა დაანახვა ქვეყანას, და მეორეც, საერთაშორისო დამკვირვებლებმა, მრავალი შენიშვნის მიუხედავად, აღიარა არჩევნების ლეგიტიმაცია თუ არ ჩავთვლით თითებზე ჩამოსათვლელ დაინტერესებულ ევროპარლამენტარებს.
ოპოზიცია დესტრუქციულ გზას დაადგა.ნაცვლად იმისა, რომ ჩართულიყვნენ კანონშემოქმედებით საქმიანობაში და იქ გაეგრძელებინათ პოლიტიკური ბრძოლა,მათ პარლამენტის ბოიკოტირება განაგრძეს.
დაბნეული ოპოზიციონებერები დიდი ხნის განმავლობაში ვერ იჯერებდნენ, რომ დასავლეთი „რუსი ოლიგარქის“ და „პუტინის მონის“ მხარეს აღმოჩნდა.
ევროსაბჭოს ხელმძღვანელობის აქტიური ჩართვის შემდეგ თანდათან გააცნობიერეს, რომ თუ ექსპერტთა რეკომენდაციების იგნორირებას გააგრძელებდნენ და სააკაშვილის პარტიის რადიკალიზაციის გეგმას ბოლომდე მიყვებოდნენ, მათი მარგინალიზაციის პროცესი კიდევ უფრო გაღრმავდებოდა და პოლიტიკურ საფლავში ჩაყვებოდნენ „ნაციონალურ მოძრაობას“.
ხელი მოაწერეს შარლ მიშელის სახელით ცნობილ პარტიათა შორის შეთანხმებას და შევიდნენ პარლამენტში.
ნაცმოძრაობამ, რადიკალურობაში მასთან გაჯიბრებულმა „ევროპულმა საქართველომ“ და „ლეობორისტულმა პარტიამ“ სცადეს ძველ პოზიციაზე დარჩენა, რამაც ნაციონალებს რამდენიმე ლიდერი დააკარგინა (პარტიის ფორმალური თავმჯდომარე გრიგოლ ვაშაძე და მათი სახელით მოლაპარაკებებში მონაწილე სალომე სამადაშვილი).
გიგა ბოკერიას პარტიის სახელით პარლამენტში მოხვედრილი ხუთივე დეპუტატი გავიდა პარტიიდან და მათგან 4 პარლამენტში შევიდა, ხოლო ელენე ხოშტარიამ თავისი პარტია ჩამოაყალიბა.
რაც შეეხება ლეიბორისტულ პარტიას, მან მხოლოდ იმიტომ შეინარჩუნა ერთიანობა, რომ ერთადერთი მანდატის მფლობელი პარტიის მარადიული თავმჯდომარე შალვა ნათელაშვილი იყო და სხვა ვერავინ იქნებოდა ისეთი, ვისაც შეეძლო პარლამენტში შესვლა.
შარლ მიშელის შეთანხმებას 19 აპრილს მოეწერა ხელი. თითქოს დასრულდა საპარლამენტო კრიზისი, მაგრამ ნაცმოძრაობა აგრძელებდა ბოიკოტის გაფართოების და კრიზისის გამწვავების მცდელობებს, რამაც განაპირობა ის, რომ „ქართულმა ოცნებამ“, შეთანხმების ხელმოწერიდან 100 დღის შემდეგ გააუქმა თავისი ხელმოწერა შარლ მიშელის შეთანხმების დოკუმენტზე, მოიხსნა ამ შეთანხმებით აღებული ვალდებულებები საარჩევნო თუ სხვა სფეროებში განსახორციელებელ ცვლილებებზე.
ეს ცივი შხაპი გამოდგა ნაცმოძრაობისა და მთელი ოპოზიციური სპექტრისთვის, ნაცებმა უცბად დოკუმენტზე ხელმოწერასა და პარლამენტში შესვლაზეც თანხმობა გამოაცხადეს, მაგრამ უკვე გვიანი იყო.
მთელი 2021 წლის განმავლობაში მსოფლიო პანდემია თავის დაღს ასვამდა ქვეყანაში მიმდინარე პროცესებსაც. მაგალითად, პანდემიის გამწვავების მიზეზით, ლგბტ ორგანიზაციებმა მათთვის უდიდესი მნიშვნელობის დემონსტრაცია 17 მაისს ვერ ჩაატარეს, მაგრამ მისი ჩატარება დააანონსეს 5 ივლისს, რასაც მოჰყვა მართლმადიდებული ეკლესიისა და ანტი ლგბტისტურად განწყობილი საზოგადოების მხრიდან კონტრაქციის დაგეგმვა.
ამ მიზეზით ლგბტ აქტივისტების მცირერიცხოვანმა ჯგუფმა ვერ მოახერხა აქცის ჩატარება, თუმცა, კონტრ-აქციის მონაწილეებს დაუპირისპირდნენ იქ მყოფი ჟურნალისტები, რომლებიც აქციის მონაწილეებს პუტინისტებს, რუსეთის აგენტებს, ბნელებს უწოდებდნენ და სხვა შეურაცხმყოფელი სიტყვებით მიმართავდნენ, რამაც გამოიწვია კონტრ-აქციის მონაწილეთა საპასუხო აგრესია, რაც ჟურნალისტების წინააღმდეგ მასობრივ ფიზიკურ დაპირისპირებაში გადაიზარდა და ათეულობით ჟურნალისტმა ფიზიკური დაზიანებები მიიღო.
ამას მოჰყვა მასობრივი ანტისახელისუფლებო კამპანია, რომელიც მედიის წარმომადგენლებმა წამოიწყეს. მათ სცადეს, რომ ხელისუფლება დაედანაშაულებინათ კონტრ-აქციის ორგანიზებაში და აქციაზე ნაცემი ტვ-1-ის ოპერატორის ლექსო ლაშაქარავას გარდაცვალებაში. მართალია, მალევე გამოირკვა, რომ აღნიშნული პიროვნება 5 ივლისიდან თითქმის ერთი კვირის შემდეგ, 11 ივლისს გარდაიცვალა, მანამდე ჩვეულებრივად გადაადგილდებოდა და დიდი ალბათობით გარდაცვალების მიზეზიც ნარკოტიკების მოხმარების ზედოზირება იყო, მაგრამ მედიის ნაწილი მაინც ხელისუფლებას ადანაშაულებდა ოპერატორის მკვლელობაში.
გარდა ამისა, მათ არც 5 ივლისის ძალადობაში მონაწილე 30-მდე პირის დაპატიმრება აკმაყოფილებდათ და მოითხოვდნენ ძალადობის ორგანიზატორთა დაპატიმრებას, მიუხედავად იმისა, რომ აშკარად ჩანდა 5 ივლისს განვითარებული ძალადობების არა ორგანიზებული, არამედ სპონტანური ხასიათი. ოპოზიციამ მთავარ სამიზნედ გამოაცხადა 2021 წლის 2 ოქტომბრის ადგილობრივი არჩევნები და იგი თავისი მნიშვნელობით რეფერენდუმს გაუთანაბრა. ამის საფუძველი იყო შარლ მიშელის შეთანხმებაში ნახსენები 43%-იანი ზღვარი, რომლის ვერ გადალახვის შემთხვევაში ხელისუფლება იღებდა ვალდებულებას, რომ ჩაეტარებინა ვადამდელი საპარლამენტო არჩევნები.
მართალია, ხელისუფლება უკვე აღარ ცნობდა ამ ზღვარს და აცხადებდა, რომ ის გასული იყო შარლ მიშელის შეთანხმებიდან და ამის გამო მისი პირობების შესრულების არავითარი ვალდებულება აღარ გააჩნდა, მაგრამ ამ ზღვარის გადალახვას არჩევნებზე მაინც დიდი ფსიქოლოგიური და პროპაგანდისტული დატვირთვა ჰქონდა.
არჩევნების შედეგებით „ქართულმა ოცნებამ“ ხმების თითქმის 47% მიიღო, რამაც მათ მიერვე გამოცხადებულ არაოფიციალურ რეფერენდუმში ოპოზიციის მარცხი გააფორმა.
არჩევნების შედეგებზე გავლენა იქონია არჩევნებამდე რამდენიმე დღით ადრე მიხეილ სააკაშვილის მალულად შემოსვლამ საქართველოში და არჩევნების წინა დღეს მისმა დაპატიმრებამ. ამის შემდეგ წლის ბოლომდე, მთელი 3 თვის განმავლობაში პოლიტიკური პროცესების ხასიათს განსაზღვრავდა სააკაშვილის სასამართლო, მისი ციხეში ყოფნის, შიმშილობის, ციხიდან საავადმყოფოში გადაყვანის თუ გადმოყვანის, შიმშილობის შეწყვეტის, მისი ჯანმრთელობის მდგომარეობის თუ მხარდამჭერთა მიერ გამოცხადებული მასობრივი შიმშილობის ფაქტორები.
საბოლოო ჯამში სააკაშვილის მალულად შემოსვლა და ამის შემდეგ განვითარებული პროცესები წაგების ფორმულა აღმოჩნდა ოპოზიციისთვის, რადგან ამ პროცესებმა მხოლოდ რადიკალური ოპოზიციის მიერ არჩეული გზის მარცხი და უპერსპექტივობა დაანახვა შინაურსაც და გარეულსაც, მათ მომხრეებსაც და ოპონენტებსაც.
ყველა ობიექტური მოქალაქისთვის საქილიკო გახდა მიხეილ სააკაშვილის მიერ არჩეული შიმშილობის ფორმა თავისი ხილფაფებისა და ვიტამინების მიღებით, მერე მისი მრავალჯერ გაცხადებული და ვერ შესრულებული მუქარები, რომ აღარ დაემორჩილებოდა ექიმების რეკომენდაციებს, მერე სრულიად კომიკური ხასიათი მიიღო მისი მომხრეების მხრიდან ციხის რესპუბლიკურ საავადმყოფოში სააკაშვილის იძულებითი შეყვანის წამებად და არაადამიანურ მოპყრობად შეფასებამ, გორის სამხედრო ჰოსპიტალში მისი მდგომარეობის უფლებების გაუგონარ შელახვად გამოცხადებამ (რომ თურმე პენიტენციური სამსახურის წარმომადგენლები ბედავენ და მასთან პალატაში ნებართვის აღების გარეშე შედიან, რომ პალატის ფანჯარას გისოსები აქვს, რომ სუფთა ჰაერზე საკუთარი სურვილის შესაბამისად ვერ სეირნობს და ა. შ.).
ამ ყველაფრის კულმინაცია იყო ტრაგიკომედიად ქცეული ჯერ სააკაშვილის დაბადების დღეს, 21 დეკემბერს „გრანდიოზულად“ გამოცხადებული აქცია და შემდეგ მისი მომხრეების მიერ „მასობრივი შიმშილობის გამოცხადება სააკაშვილის გათავისუფლებამდე“, ბოლოს კი 28 დეკემბერს გორის ჰოსპიტლიდან მე-12 პენიტენციურ დაწესებულებაში სააკაშვილის გადაყვანის შემდეგ მისი ადვოკატის ნიკა გვარამიას საქართველოს პენიტენციური სისტემის ოსვენციმის და ბუხენვალდის საკონცენტრაციო ბანაკებთან შედარება.
სხვა ხარისხის შეფასება ალბათ დამაკნინებელი იქნებოდა „პუტინის ტყვის“ მდგომარეობისთვის.
2021 წელი მაინც სიურპრიზით დასრულდა და ამ სიურპრიზის ავტორები ისევ სააკაშვილი და მისი მომხრეები იყვნენ: ახალი წლის ბოლო დღეს ნაცების ფორმალურმა თავმჯდომარემ ნიკა მელიამ „მასობრივი შიმშილობის“ შეწყვეტა აუწყა ქვეყანას და ამის მიზეზად ის გამოაცხადა, რომ თურმე სააკაშვილი განიცდის თითოეული მოშიმშილის ჯანმრთელობის მდგომარეობას და თუ ისინი არ შეწყვეტენ შიმშილობას, თავადაც შეუერთდება მათ, ეს კი ფატალური შედეგის მომტანი იქნება და ამიტომ ვწვეტთ „მასობრივ შიმშილობასო“.
არადა, „მასობრივი შიმშილობის“ გამოცხადების დღეს, 21 დეკემბერს სააკაშვილი წერდა: „მინდა მოვუწოდო საზოგადოებას, მოამარაგეთ მოშიმშილეები წყლით, თბილი გადასაფარებლებით, საძილე ტომრებით, ჩაით. არ ვეთანხმები იმ ხალხს, ვინც ამბობს, რომ ეს არ არის პროტესტისთვის კარგი სეზონი. სამართლიანი პროტესტისთვის ყველა სეზონი დროული და სწორია. განსაკუთრებით დასაფასებელია სიცივეში და ზეიმების დროს (მითუმეტეს, ბევრ ჩვენს მოქალაქეს არ ეზეიმება.).
“ნაციონალური მოძრაობა” არის გმირული ჯგუფი და ამ მსხვერპლზე მიდის მთელი საზოგადოების თავისუფლების გამო. მიხარია, რომ ამას უერთდება ბევრი არაპარტიელი“. შიმშილობის შეწყვეტის შემდეგ მისმა ერთ-ერთმა ადვოკატმა დიმიტრი საძაგლიშვილმა კი განაცხადა: „შემიძლია ვთქვა, რომ მიხეილ სააკაშვილი არის ყველაზე მამაცი, შეუპოვარი და მებრძოლი ადამიანი. სწორედ ასეთებს ძალუძთ რეალურად გამარჯვება, მათ შორის, ნებისმიერი სიტუაციაში“.
აი, ასეთია საზოგადოების ერთი ნაწილის აზრით სიმამაცე, შეუპოვრობა და მებრძოლი ხასითი. ისინი თვითფრინავის ხმაზე შეშინებული კაცის გაქცევას და მიწაზე ფორთხვას გმირობად აფასებენ, ჰალსტუხის ღეჭვას - პატრიოტობად, ხოლო პოზიციების და შეფასებების სისტემატურ ცვლილებას (მაგალითად, ჯერ მასობრივი შიმშილობისკენ მოწოდებას და ათიოდე დღეში მისი შეწყვეტის მოთხოვნას) - გამჭრიახობად და დიდ პოლიტიკოსობად. რაც შეეხება საზოგადოების მეორე ნაწილს, ისინი ყველაფერს აფასებენ არა სიტყვების და სურვილების, არამედ შედეგების მიხედვით და ამის გამო მათთვის გაუგებარი და მიუღებელია საზოგადოების პირველი ნაწილის პოზიციები.
ამიტომ, მანამ, სანამ საზოგადოების ერთი ნაწილი ილუზიებში იცხოვრებს და რეალობას თვალს არ გაუსწორებს, სანამ ყველა არ შეთანხმდება, რომ არ უნდა არსებობდეს ორმაგი სტანდარტები და რომ ყველა ადამიანმა სამართლებრივი და სამართლიანი პასუხი უნდა აგოს მის მიერ ჩადენილ ქმედებებზე, სანამ საზოგადოების სოლიდურ ნაწილში ბოროტებას სიკეთე დაერქმევა, ლაჩრობას თავგანწირვა და სიცრუეს სიმართლე, მანამ ვერცერთ საკითხზე ვერ შედგება ის ეროვნული თანხმობა, რომელზე საუბარიც 2021 წლის მიწურულს წამოიწყო საქართველოს პრეზიდენტმა სალომე ზურაბიშვილმა. ხოლო იმის პერსპექტივა, რომ 2022 წელს ეს მოხდება, სამწუხაროდ, არ ჩანს და სავარაუდოდ, საქართველოში ეს წელიც დარჩება ილუზიებსა და რეალობას შორის ბრძოლის ასპარეზად.
არჩევნებამდე ოპოზიცია ამომრჩევლებს არწმუნებდა, რომ „ქართული ოცნება“ აუცილებლად დამარცხდებოდა, შედეგი კი საპირისპირო დადგა. ოპოზიციამ თავის გადაჩენის ერთადერთ შანსად საპარლამენტო არჩევნების შედეგების არაღიარება დაისახა.
მიზანი მარტივი იყო: პარლამენტში არ შესვლით საქართველო მიიღებდა ერთპარტიულ, კომუნისტურის მსგავს საკანონმდებლო ორგანოს, რომელსაც არ ექნებოდა ლეგიტიმაცია, დასავლეთიც არ აღიარებდა და ხელისუფლება იძულებული გახდებოდა ვადამდელი საპარლამენტო არჩევნები დაენიშნა.
ოპოზიციისთვის მოულოდნელად, ამ იდეას არც ქვეყნის შიგნით და არც საერთაშორისო ასპარეზზე არ გამოუჩნდნენ სერიოზული მხარდამჭერები, რაც რამდენიმე ფაქტორით იყო განპირობებული.
ჯერ ერთი, ოპოზიციამ ვერ წარმოადგინა ვერც „მასობრივი გაყალბების“ ფაქტები და ვერც პარლამენტის ბოიკოტირების მხარდამჭერების მასობრიობა დაანახვა ქვეყანას, და მეორეც, საერთაშორისო დამკვირვებლებმა, მრავალი შენიშვნის მიუხედავად, აღიარა არჩევნების ლეგიტიმაცია თუ არ ჩავთვლით თითებზე ჩამოსათვლელ დაინტერესებულ ევროპარლამენტარებს.
ოპოზიცია დესტრუქციულ გზას დაადგა.ნაცვლად იმისა, რომ ჩართულიყვნენ კანონშემოქმედებით საქმიანობაში და იქ გაეგრძელებინათ პოლიტიკური ბრძოლა,მათ პარლამენტის ბოიკოტირება განაგრძეს.
დაბნეული ოპოზიციონებერები დიდი ხნის განმავლობაში ვერ იჯერებდნენ, რომ დასავლეთი „რუსი ოლიგარქის“ და „პუტინის მონის“ მხარეს აღმოჩნდა.
ევროსაბჭოს ხელმძღვანელობის აქტიური ჩართვის შემდეგ თანდათან გააცნობიერეს, რომ თუ ექსპერტთა რეკომენდაციების იგნორირებას გააგრძელებდნენ და სააკაშვილის პარტიის რადიკალიზაციის გეგმას ბოლომდე მიყვებოდნენ, მათი მარგინალიზაციის პროცესი კიდევ უფრო გაღრმავდებოდა და პოლიტიკურ საფლავში ჩაყვებოდნენ „ნაციონალურ მოძრაობას“.
ხელი მოაწერეს შარლ მიშელის სახელით ცნობილ პარტიათა შორის შეთანხმებას და შევიდნენ პარლამენტში.
ნაცმოძრაობამ, რადიკალურობაში მასთან გაჯიბრებულმა „ევროპულმა საქართველომ“ და „ლეობორისტულმა პარტიამ“ სცადეს ძველ პოზიციაზე დარჩენა, რამაც ნაციონალებს რამდენიმე ლიდერი დააკარგინა (პარტიის ფორმალური თავმჯდომარე გრიგოლ ვაშაძე და მათი სახელით მოლაპარაკებებში მონაწილე სალომე სამადაშვილი).
გიგა ბოკერიას პარტიის სახელით პარლამენტში მოხვედრილი ხუთივე დეპუტატი გავიდა პარტიიდან და მათგან 4 პარლამენტში შევიდა, ხოლო ელენე ხოშტარიამ თავისი პარტია ჩამოაყალიბა.
რაც შეეხება ლეიბორისტულ პარტიას, მან მხოლოდ იმიტომ შეინარჩუნა ერთიანობა, რომ ერთადერთი მანდატის მფლობელი პარტიის მარადიული თავმჯდომარე შალვა ნათელაშვილი იყო და სხვა ვერავინ იქნებოდა ისეთი, ვისაც შეეძლო პარლამენტში შესვლა.
შარლ მიშელის შეთანხმებას 19 აპრილს მოეწერა ხელი. თითქოს დასრულდა საპარლამენტო კრიზისი, მაგრამ ნაცმოძრაობა აგრძელებდა ბოიკოტის გაფართოების და კრიზისის გამწვავების მცდელობებს, რამაც განაპირობა ის, რომ „ქართულმა ოცნებამ“, შეთანხმების ხელმოწერიდან 100 დღის შემდეგ გააუქმა თავისი ხელმოწერა შარლ მიშელის შეთანხმების დოკუმენტზე, მოიხსნა ამ შეთანხმებით აღებული ვალდებულებები საარჩევნო თუ სხვა სფეროებში განსახორციელებელ ცვლილებებზე.
ეს ცივი შხაპი გამოდგა ნაცმოძრაობისა და მთელი ოპოზიციური სპექტრისთვის, ნაცებმა უცბად დოკუმენტზე ხელმოწერასა და პარლამენტში შესვლაზეც თანხმობა გამოაცხადეს, მაგრამ უკვე გვიანი იყო.
მთელი 2021 წლის განმავლობაში მსოფლიო პანდემია თავის დაღს ასვამდა ქვეყანაში მიმდინარე პროცესებსაც. მაგალითად, პანდემიის გამწვავების მიზეზით, ლგბტ ორგანიზაციებმა მათთვის უდიდესი მნიშვნელობის დემონსტრაცია 17 მაისს ვერ ჩაატარეს, მაგრამ მისი ჩატარება დააანონსეს 5 ივლისს, რასაც მოჰყვა მართლმადიდებული ეკლესიისა და ანტი ლგბტისტურად განწყობილი საზოგადოების მხრიდან კონტრაქციის დაგეგმვა.
ამ მიზეზით ლგბტ აქტივისტების მცირერიცხოვანმა ჯგუფმა ვერ მოახერხა აქცის ჩატარება, თუმცა, კონტრ-აქციის მონაწილეებს დაუპირისპირდნენ იქ მყოფი ჟურნალისტები, რომლებიც აქციის მონაწილეებს პუტინისტებს, რუსეთის აგენტებს, ბნელებს უწოდებდნენ და სხვა შეურაცხმყოფელი სიტყვებით მიმართავდნენ, რამაც გამოიწვია კონტრ-აქციის მონაწილეთა საპასუხო აგრესია, რაც ჟურნალისტების წინააღმდეგ მასობრივ ფიზიკურ დაპირისპირებაში გადაიზარდა და ათეულობით ჟურნალისტმა ფიზიკური დაზიანებები მიიღო.
ამას მოჰყვა მასობრივი ანტისახელისუფლებო კამპანია, რომელიც მედიის წარმომადგენლებმა წამოიწყეს. მათ სცადეს, რომ ხელისუფლება დაედანაშაულებინათ კონტრ-აქციის ორგანიზებაში და აქციაზე ნაცემი ტვ-1-ის ოპერატორის ლექსო ლაშაქარავას გარდაცვალებაში. მართალია, მალევე გამოირკვა, რომ აღნიშნული პიროვნება 5 ივლისიდან თითქმის ერთი კვირის შემდეგ, 11 ივლისს გარდაიცვალა, მანამდე ჩვეულებრივად გადაადგილდებოდა და დიდი ალბათობით გარდაცვალების მიზეზიც ნარკოტიკების მოხმარების ზედოზირება იყო, მაგრამ მედიის ნაწილი მაინც ხელისუფლებას ადანაშაულებდა ოპერატორის მკვლელობაში.
გარდა ამისა, მათ არც 5 ივლისის ძალადობაში მონაწილე 30-მდე პირის დაპატიმრება აკმაყოფილებდათ და მოითხოვდნენ ძალადობის ორგანიზატორთა დაპატიმრებას, მიუხედავად იმისა, რომ აშკარად ჩანდა 5 ივლისს განვითარებული ძალადობების არა ორგანიზებული, არამედ სპონტანური ხასიათი. ოპოზიციამ მთავარ სამიზნედ გამოაცხადა 2021 წლის 2 ოქტომბრის ადგილობრივი არჩევნები და იგი თავისი მნიშვნელობით რეფერენდუმს გაუთანაბრა. ამის საფუძველი იყო შარლ მიშელის შეთანხმებაში ნახსენები 43%-იანი ზღვარი, რომლის ვერ გადალახვის შემთხვევაში ხელისუფლება იღებდა ვალდებულებას, რომ ჩაეტარებინა ვადამდელი საპარლამენტო არჩევნები.
მართალია, ხელისუფლება უკვე აღარ ცნობდა ამ ზღვარს და აცხადებდა, რომ ის გასული იყო შარლ მიშელის შეთანხმებიდან და ამის გამო მისი პირობების შესრულების არავითარი ვალდებულება აღარ გააჩნდა, მაგრამ ამ ზღვარის გადალახვას არჩევნებზე მაინც დიდი ფსიქოლოგიური და პროპაგანდისტული დატვირთვა ჰქონდა.
არჩევნების შედეგებით „ქართულმა ოცნებამ“ ხმების თითქმის 47% მიიღო, რამაც მათ მიერვე გამოცხადებულ არაოფიციალურ რეფერენდუმში ოპოზიციის მარცხი გააფორმა.
არჩევნების შედეგებზე გავლენა იქონია არჩევნებამდე რამდენიმე დღით ადრე მიხეილ სააკაშვილის მალულად შემოსვლამ საქართველოში და არჩევნების წინა დღეს მისმა დაპატიმრებამ. ამის შემდეგ წლის ბოლომდე, მთელი 3 თვის განმავლობაში პოლიტიკური პროცესების ხასიათს განსაზღვრავდა სააკაშვილის სასამართლო, მისი ციხეში ყოფნის, შიმშილობის, ციხიდან საავადმყოფოში გადაყვანის თუ გადმოყვანის, შიმშილობის შეწყვეტის, მისი ჯანმრთელობის მდგომარეობის თუ მხარდამჭერთა მიერ გამოცხადებული მასობრივი შიმშილობის ფაქტორები.
საბოლოო ჯამში სააკაშვილის მალულად შემოსვლა და ამის შემდეგ განვითარებული პროცესები წაგების ფორმულა აღმოჩნდა ოპოზიციისთვის, რადგან ამ პროცესებმა მხოლოდ რადიკალური ოპოზიციის მიერ არჩეული გზის მარცხი და უპერსპექტივობა დაანახვა შინაურსაც და გარეულსაც, მათ მომხრეებსაც და ოპონენტებსაც.
ყველა ობიექტური მოქალაქისთვის საქილიკო გახდა მიხეილ სააკაშვილის მიერ არჩეული შიმშილობის ფორმა თავისი ხილფაფებისა და ვიტამინების მიღებით, მერე მისი მრავალჯერ გაცხადებული და ვერ შესრულებული მუქარები, რომ აღარ დაემორჩილებოდა ექიმების რეკომენდაციებს, მერე სრულიად კომიკური ხასიათი მიიღო მისი მომხრეების მხრიდან ციხის რესპუბლიკურ საავადმყოფოში სააკაშვილის იძულებითი შეყვანის წამებად და არაადამიანურ მოპყრობად შეფასებამ, გორის სამხედრო ჰოსპიტალში მისი მდგომარეობის უფლებების გაუგონარ შელახვად გამოცხადებამ (რომ თურმე პენიტენციური სამსახურის წარმომადგენლები ბედავენ და მასთან პალატაში ნებართვის აღების გარეშე შედიან, რომ პალატის ფანჯარას გისოსები აქვს, რომ სუფთა ჰაერზე საკუთარი სურვილის შესაბამისად ვერ სეირნობს და ა. შ.).
ამ ყველაფრის კულმინაცია იყო ტრაგიკომედიად ქცეული ჯერ სააკაშვილის დაბადების დღეს, 21 დეკემბერს „გრანდიოზულად“ გამოცხადებული აქცია და შემდეგ მისი მომხრეების მიერ „მასობრივი შიმშილობის გამოცხადება სააკაშვილის გათავისუფლებამდე“, ბოლოს კი 28 დეკემბერს გორის ჰოსპიტლიდან მე-12 პენიტენციურ დაწესებულებაში სააკაშვილის გადაყვანის შემდეგ მისი ადვოკატის ნიკა გვარამიას საქართველოს პენიტენციური სისტემის ოსვენციმის და ბუხენვალდის საკონცენტრაციო ბანაკებთან შედარება.
სხვა ხარისხის შეფასება ალბათ დამაკნინებელი იქნებოდა „პუტინის ტყვის“ მდგომარეობისთვის.
2021 წელი მაინც სიურპრიზით დასრულდა და ამ სიურპრიზის ავტორები ისევ სააკაშვილი და მისი მომხრეები იყვნენ: ახალი წლის ბოლო დღეს ნაცების ფორმალურმა თავმჯდომარემ ნიკა მელიამ „მასობრივი შიმშილობის“ შეწყვეტა აუწყა ქვეყანას და ამის მიზეზად ის გამოაცხადა, რომ თურმე სააკაშვილი განიცდის თითოეული მოშიმშილის ჯანმრთელობის მდგომარეობას და თუ ისინი არ შეწყვეტენ შიმშილობას, თავადაც შეუერთდება მათ, ეს კი ფატალური შედეგის მომტანი იქნება და ამიტომ ვწვეტთ „მასობრივ შიმშილობასო“.
არადა, „მასობრივი შიმშილობის“ გამოცხადების დღეს, 21 დეკემბერს სააკაშვილი წერდა: „მინდა მოვუწოდო საზოგადოებას, მოამარაგეთ მოშიმშილეები წყლით, თბილი გადასაფარებლებით, საძილე ტომრებით, ჩაით. არ ვეთანხმები იმ ხალხს, ვინც ამბობს, რომ ეს არ არის პროტესტისთვის კარგი სეზონი. სამართლიანი პროტესტისთვის ყველა სეზონი დროული და სწორია. განსაკუთრებით დასაფასებელია სიცივეში და ზეიმების დროს (მითუმეტეს, ბევრ ჩვენს მოქალაქეს არ ეზეიმება.).
“ნაციონალური მოძრაობა” არის გმირული ჯგუფი და ამ მსხვერპლზე მიდის მთელი საზოგადოების თავისუფლების გამო. მიხარია, რომ ამას უერთდება ბევრი არაპარტიელი“. შიმშილობის შეწყვეტის შემდეგ მისმა ერთ-ერთმა ადვოკატმა დიმიტრი საძაგლიშვილმა კი განაცხადა: „შემიძლია ვთქვა, რომ მიხეილ სააკაშვილი არის ყველაზე მამაცი, შეუპოვარი და მებრძოლი ადამიანი. სწორედ ასეთებს ძალუძთ რეალურად გამარჯვება, მათ შორის, ნებისმიერი სიტუაციაში“.
აი, ასეთია საზოგადოების ერთი ნაწილის აზრით სიმამაცე, შეუპოვრობა და მებრძოლი ხასითი. ისინი თვითფრინავის ხმაზე შეშინებული კაცის გაქცევას და მიწაზე ფორთხვას გმირობად აფასებენ, ჰალსტუხის ღეჭვას - პატრიოტობად, ხოლო პოზიციების და შეფასებების სისტემატურ ცვლილებას (მაგალითად, ჯერ მასობრივი შიმშილობისკენ მოწოდებას და ათიოდე დღეში მისი შეწყვეტის მოთხოვნას) - გამჭრიახობად და დიდ პოლიტიკოსობად. რაც შეეხება საზოგადოების მეორე ნაწილს, ისინი ყველაფერს აფასებენ არა სიტყვების და სურვილების, არამედ შედეგების მიხედვით და ამის გამო მათთვის გაუგებარი და მიუღებელია საზოგადოების პირველი ნაწილის პოზიციები.
ამიტომ, მანამ, სანამ საზოგადოების ერთი ნაწილი ილუზიებში იცხოვრებს და რეალობას თვალს არ გაუსწორებს, სანამ ყველა არ შეთანხმდება, რომ არ უნდა არსებობდეს ორმაგი სტანდარტები და რომ ყველა ადამიანმა სამართლებრივი და სამართლიანი პასუხი უნდა აგოს მის მიერ ჩადენილ ქმედებებზე, სანამ საზოგადოების სოლიდურ ნაწილში ბოროტებას სიკეთე დაერქმევა, ლაჩრობას თავგანწირვა და სიცრუეს სიმართლე, მანამ ვერცერთ საკითხზე ვერ შედგება ის ეროვნული თანხმობა, რომელზე საუბარიც 2021 წლის მიწურულს წამოიწყო საქართველოს პრეზიდენტმა სალომე ზურაბიშვილმა. ხოლო იმის პერსპექტივა, რომ 2022 წელს ეს მოხდება, სამწუხაროდ, არ ჩანს და სავარაუდოდ, საქართველოში ეს წელიც დარჩება ილუზიებსა და რეალობას შორის ბრძოლის ასპარეზად.
Report in English
2021 წლის ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნების შუალედური ანგარიში
|
2021 წლის ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნებთან დაკავშირებით არასამთავრობო ორგანიზაციის ყოფილი პოლიტპატიმრები ადამიანის უფლებებისათვის შუალედური ანგარიში ,,დაკვირვება დამკვირვებლებზე"
Observation of Observers - Interim Report on the 2021 Self-Government Elections You can view the text in automatic translation mode |
ანგარიში ქართულად
2021 წლის 2 ოქტომბრის ადგილობრივი არჩევნები განსაკუთრებული ყურადღების ქვეშ აღმოჩნდა როგორც ადგილობრივი, ისე საერთაშორისო დამკვირვებლებისთვის. ეს განაპირობა ქვეყანაში არსებულმა გაჭიანურებულმა პოლიტიკურმა კრიზისმა და 2021 წლის 19 აპრილის შეთანხმებაში დაფიქსირებულმა ერთ-ერთმა პირობამ, რომ თუ პროპორციულ არჩევნებში სახელისუფლებო პარტია ვერ მიიღებდა მინიმუმ 43%-ს, მაშინ უნდა დანიშნულიყო ვადამდელი საპარლამენტო არჩევნები. მართალია, სახელისუფლებო პარტია არჩევნების დაწყებამდე თითქმის 3 თვით ადრე გამოვიდა შარლ მიშელის შეთანხმებიდან და განაცხადა, რომ აღნიშნული პირობა ძალაში აღარ იყო, მაგრამ უკლებლივ ყველა ოპოზიციური პარტია ადგილობრივ არჩევნებს უწოდებდა რეფერენდუმს და „ქართული ოცნების“ მიერ 43%-ზე ნაკლების მიღების შემთხვევაში აანონსებდა საერთაშორისო ორგანიზაციების მხარდაჭერით ვადამდელი საპარლამენტო არჩევნების მოთხოვნით ხელისუფლებაზე ზეწოლის ფართომასშტაბიანი კამპანიის დაწყებას. ამ ყოველივემ განსაკუთრებით დაძაბა წინასაარჩევნო გარემო, რასაც დაემატა არჩევნების წინა დღეს საქართველოს ყოფილი პრეზიდენტის, ძებნილი მიხეილ სააკაშვილის საქართველოში ჩამოსვლა და მისი დაპატიმრება. 2021 წლის ადგილობრივი არჩევნებისადმი დიდ ყურადღებაზე მიუთითებს ისიც, რომ მასზე დასაკვირვებლად დარეგისტრირდა ყველაზე მეტი არასამთავრობო ორგანიზაცია, რომელთა რაოდენობამ ბევრად გადააჭარბა 2017 წლის ადგილობრივი და 2018 წლის საპრეზიდენტო არჩევნებისას დარეგისტრირებულ დამკვირვებელ ორგანიზაციათა რაოდენობას. შედარებისათვის გავიხსენოთ ბოლო წლებში ჩატარებულ არჩევნებზე დამკვირვებელ ორგანიზაციათა რაოდენობა:
ცესკოს დადგენილების მიხედვით დარეგისტრირდა:
2021 წლის ადგილობრივ თვითმმართველობის არჩევნებზე - 88 ორგანიზაცია;
2020 წლის საპარლამენტო არჩევნებზე - 120 სადამკვირვებლო ორგანიზაცია;
2019 წლის 19 მაისის შუალედურ არჩევნებზე - 49 სადამკვირვებლო ორგანიზაცია;
2018 წლის საპრეზიდენტო არჩევნებზე - 62 სადამკვირვებლო ორგანიზაცია;
2017 წლის ადგილობრივ თვითმმართველობის არჩევნებზე - 71 სადამკვირვებლო ორგანიზაცია;
2016 წლის საპარლამენტო არჩევნებზე - 91 სადამკვირვებლო ორგანიზაცია.
როგორც ვხედავთ, 2021 წლის ადგილობრივი არჩევნების დაკვირვებაში მონაწილეობდა ცესკოს მიერ დარეგისტრირებული 88 ადგილობრივი სადამკვირვებლო ორგანიზაცია, რომელთაგან არჩევნების მონიტორინგის წინა წლების გამოცდილება არ ჰქონდა 16-ს. „ქართული ოცნების“ მიერ გამოქვეყნებული ინფორმაციის მიხედვით, ამ 88 ორგანიზაციიდან 15 აფილირებულია ნაციონალურ მოძრაობასთან, 3 - ევროპულ საქართველოსთან, ხოლო 2 - პარტია საქართველოსთვის. ამ 88 ადგილობრივ ორგანიზაციას 2 ოქტომბრის არჩევნებზე ჯამში ჰყავდათ 31170 დამკვირვებელი, რომელთაგან 8482 დამკვირვებელი მოდის პარტიებთან კავშირში მყოფ 20 ორგანიზაციის წილად, რაც დამკვირვებელთა საერთო რაოდენობის 27%-ია. ჩვენთვის უცნობია, თუ დაკვირვებაში მონაწილე რამდენი არასამთავრობო ორგანიზაცია იყო აფილირებული უშუალოდ „ქართულ ოცნებასთან“, თუმცა, რასაკვირველია, გარკვეული რაოდენობის ასეთი ორგანიზაციებიც მონაწილეობდნენ არჩევნების დაკვირვების საქმეში. ამიტომ გასაგებია, რომ პარტიებთან აფილირებული ყველა ასეთი დამკვირვებელი ორგანიზაცია იყო პარტიული ინტერესების გამტარებელი საარჩევნო უბნებზე, რის გამოც ამ ორგანიზაციების მიერ წარმოებული სადამკვირვებლო მისია ვერ იქნებოდა ობიექტური.
ყოველივე ზემოთქმულიდან გამომდინარე, ჩვენ წარმოვადგენთ ჩვენი დაკვირვების შედეგებს მხოლოდ იმ სადამკვირვებლო ორგანიზაციების საქმიანობაზე, რომლებიც სარგებლობენ მაღალი საერთაშორისო რეპუტაციით, აგრეთვე მათ მიერ გაწეულ სამუშაოსთან დაკავშირებულ სახელისუფლებო პარტიის სადამკვირვებლო ჯგუფის ზოგიერთ კრიტიკულ შეფასებას. ასეთი ორგანიზაციებია „საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია“, „საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველო“ და „სამართლიანი არჩევნები „(ISFED-ი).
2021 წლის ადგილობრივი არჩევნების დაკვირვება საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციამ აწარმოა 9 რეგიონული ოფისის მეშვეობით თბილისში, აჭარაში, გურიაში, სამეგრელო-ზემო სვანეთში, იმერეთში, შიდა ქართლში, სამცხე-ჯავახეთში, ქვემო ქართლში, მცხეთა-მთიანეთსა და კახეთში. ეს ორგანიზაცია, მათივე განცხადებით, აფასებს არა მხოლოდ კანონმდებლობის დარღვევებს, არამედ ასევე ინტერესდება ისეთი ქმედებებით, რომლებიც, თავისთავად, კანონდარღვევა არ არის, თუმცა ცუდი პრაქტიკაა და ზიანს აყენებს ჯანსაღი წინასაარჩევნო გარემოს შექმნას, რის გამოც მათ აღმოსაფხვრელად შესაბამის პირებს ქცევის ცვლილების მიმართულებით აძლევს რეკომენდაციას.
საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციაც და სამართლიანი არჩევნებიც (ISFED-ი) აღნიშნავენ 2021 წლის ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნებისთვის საოლქო და საუბნო კომისიები ახლებური წესით დაკომპლექტებას, იწონებენ იმას, რომ მათი არჩევისთვის პირველ ჯერზე ზემდგომ კომისიებში ხმათა 2/3 უმრავლესობაა საჭირო, თუმცა, კრიტიკულად აფასებენ იმას, რომ თუ ეს რაოდენობა ვერ შეგროვდება, ეს წესი აბსოლუტური უმრავლესობით შერჩევის შესაძლებლობასაც ტოვებს. მართალია, ისინი მიუთითებენ პრაქტიკაზე და ამბობენ, რომ რადგან რეალურად საოლქო კომისიის დროებითი წევრების ნახევარი ხელისუფლებასა და ოპოზიციას შორის შეთანხმების საფუძველზე დაინიშნა, ამიტომ მხოლოდ 2/3-ით უნდა ყოფილიყო მათი დანიშვნა შესაძლებელი, მაგრამ არ გვთავაზობენ გზას, თუ როგორ უნდა განვითარდეს დანიშვნის პროცედურები, მაშინ, თუ ასეთი შეთანხმებები ვერ ხერხდება და აშკარა საბოტაჟით პროცესის პარალიზება ხდება. მაგალითად, თუ რომელიმე მხარე, ხელისუფლება ან ოპოზიცია, მიდის საბოტაჟის გზით და არ აძლევს ხმას არც ერთ კანდიდატს ან სულაც არ მონაწილეობს პროცესში, რის უფლებასაც აძლევს კანონი, ასეთ შემთხვევაში პროცესი იშლება და ვერ ყალიბდება საარჩევნო კომისიები.
2021 წლის ადგილობრივი არჩევნების წინ, მთლიანობაში, საარჩევნო კომისიებში შერჩეული 218 კანდიდატიდან 105-მა მიიღო ცესკოს წევრთა 2/3-ის მხარდაჭერა (12 ან მეტი ხმა), ხოლო 113 წევრი შეირჩა სრული შემადგენლობის უმრავლესობით ან მეტით, მაგრამ არა - 2/3-ით (9-11 ხმა). ზემოხსენებულ არასამთავრობო ორგანიზაციათა შემოთავაზების შემთხვევაში, თუ კომისიის წევრთა ასარჩევად ყველა შემთხვევაში აუცილებელი იქნებოდა ხმების 2/3, ეს 113 წევრი საერთოდ ვერ აირჩეოდა და პროცესი თლიანად ჩაიშლებოდა.
„ერთიანი ნაციონალური მოძრაობისა“ და „ევროპული საქართველოს“ დანიშნულმა კომისიის წევრებმა საოლქო საარჩევნო კომისიების დაკომპლექტების პროცესს პროტესტი გამოუცხადეს, მათ არც გასაუბრებებსა და არც კენჭისყრაში მონაწილეობა არ მიუღიათ. ხოლო ცესკოს პროფესიული წევრი დიმიტრი ჯავახაძე არ ესწრებოდა გასაუბრებებს პირადი საპატიო მიზეზით, თუმცა კენჭისყრაში მონაწილეობა მიიღო.
გასაუბრებები ჩაატარეს ცესკოს წევრებმა: ცესკოს თავმჯდომარის მოადგილე გიორგი შარაბიძე, ცესკოს მდივანი გიორგი ჯავახიშვილი, ცესკოს წევრი გიორგი ძაგანია, ცესკოს წევრი გიორგი ჭიქაბერიძე, ცესკოს წევრი გია ცაცაშვილი, ცესკოს წევრი მაია ზარიძე, ცესკოს წევრი დიმიტრი ჯავახაძე, ნინო ბასილაია (პ/გ „ევროპელი სოციალისტები»), ლევან ჯგერენაია (პ/გ „გირჩი»), ია პირტახია (პ/გ „საქართველოს ევროპელი დემოკრატები»), ივანე ნორაკიძე (მპგ „ალეკო ელისაშვილი - მოქალაქეები»), არჩილ ანასაშვილი (პ/გ „ქართული ოცნება - დემოკრატიული საქართველო“), ცესკოს თავმჯდომარის მოადგილე გიორგი სიორიძე (პ/გ „ლელო საქართველოსთვის“), ანა კობახიძე (პ/გ „გიორგი ვაშაძე - სტრატეგია აღმაშენებელი»).
ცესკომ საოლქო საარჩევნო კომისიის დროებითი წევრების შესარჩევი კონკურსი 3 აგვისტოს გამოაცხადა. 7 219 ვაკანტურ თანამდებობაზე მან სულ 370 განაცხადი დარეგისტრირდა. ოლქში შევიდა ზუსტად იმ რაოდენობის განაცხადი, რამდენი ვაკანტური ადგილიც იყო. ეს ნიშნავს, რომ აქ შერჩევის პროცესი რეალური კონკურენციის გარეშე წარიმართა.
კომისიის წევრებმა 2 დღეში შეისწავლეს აღნიშნული 370 განაცხადი, ხოლო 7 აგვისტოს ისინი გაემგზავრნენ რეგიონებში და გამართეს გასაუბრებები. კომისიის წევრები გაიყვნენ და ერთი დღის განმავლობაში ინდივიდუალურად შეხვდნენ 180 კანდიდატს. პროცესში მონაწილეობდა ცესკოს 14 წევრი, როგორც პროფესიული, ისე პარტიების მიერ დანიშნული. კანდიდატის თანხმობის შემთხვევაში, გასაუბრების პროცესი სოციალურ ქსელ Facebook-ზე LIVE-რეჟიმში გადაიცემოდა. ცესკოს წევრების მხრიდან გამოჩენილი ინიციატივა, გასაუბრებოდნენ კანდიდატებს და ეს პროცესი მაქსიმალურად გამჭვირვალედ წარემართათ, სადამკვირვებლო არასამთავრობო ორგანიზაციებმა პოზიტიურად შეაფასეს. „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობისა“ და „ევროპული საქართველოს“ მიერ დანიშნულმა კომისიის წევრებმა საოლქო კომისიების დაკომპლექტების პროცესში მონაწილეობა არ მიიღეს. ისინი მოითხოვდნენ, რომ კანდიდატების სიიდან ამოეღოთ საჯარო სექტორში, ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოებსა და ააიპ-ებში დასაქმებული პირები.
საუბნო საარჩევნო კომისიები
თვითმმართველობის არჩევნებისთვის საუბნო საარჩევნო კომისიების წევრთა შესარჩევი კონკურსი 8 აგვისტოს გამოცხადდა. განცხადებები საკმაოდ შემჭიდროებულ ვადებში, 9-დან 12 აგვისტოს ჩათვლით მიიღებოდა. კანონმდებლობის მიხედვით, საუბნო საარჩევნო კომისიის 8 პროფესიული ნიშნით შერჩეულ წევრს შესაბამისი საოლქო საარჩევნო კომისია ირჩევს სრული შემადგენლობის 2/3-ით, იმ პირობით, რომ კანდიდატურას მხარი დაუჭირა, მათ შორის, 5 წლის ვადით არჩეულმა 3-მა წევრმა მაინც. თუ კანდიდატი ვერ დააგროვებს ხმების შესაბამის რაოდენობას, ხელახალი კენჭისყრისას არჩეულად ჩაითვლება ის კანდიდატი, რომელსაც მხარს დაუჭერს აბსოლუტური უმრავლესობა (5 მუდმივი პროფესიული წევრიდან 3-ის ხმა აქაც აუცილებელია).
73 საარჩევნო ოლქის 3 664 საარჩევნო უბანზე არსებულ 29 312 ვაკანტურ ადგილზე კონკურსში მონაწილეობის მსურველთა 31 483 განცხადება შევიდა. 2 153 საარჩევნო უბანზე (58,76 %), 8 ვაკანსიაზე შევიდა მხოლოდ 8 განაცხადი; 891 საარჩევნო უბანზე (24,32%) - 9 განაცხადი; 539 საარჩევნო უბანზე (14,71%) - 9 განაცხადზე მეტი.
საუბნო საარჩევნო კომისიის წევრის შერჩევაში მონაწილეობა ეკრძალება საოლქო საარჩევნო კომისიის წევრს, თუ ის არის კანდიდატის ოჯახის წევრი. ცესკოს მიერ გამოქვეყნებული მონაცემებით, კომისიების 145-მა წევრმა, ნათესაური კავშირის გამო, არჩევის პროცესში მონაწილეობა არ მიიღო.
ყველა საერთაშორისო და ადგილობრივი სადამკვირვებლო ორგანიზაციების მიერ პოზიტიურად შეფასდა საარჩევნო ადმინისტრაციის მონდომება, მაქსიმალურად სწრაფად გაესაჯაროებინა კონკურსანტების შერჩევის პროცესის შედეგად სტატისტიკურ მონაცემებში გამოვლენილი ტენდენციები.
ცესკოში პოლიტიკური გაერთიანება „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის“ წარმომადგენელთა მიერ არაერთი საჩივარი შევიდა, სადაც აღნიშნული იყო, რომ ათობით კანდიდატის განცხადება ერთი და იმავე ელექტრონული ფოსტის მისამართიდან გამოიგზავნა, ხოლო ხელით დაწერილი განცხადებების ნაწილი იდენტური კალიგრაფიით იყო შევსებული. ცესკომ მიიჩნია, რომ საჩივრებში მითითებული ფაქტები არ მიეკუთვნებოდა ისეთ გარემოებებს, რომელთა გამოც საოლქო საარჩევნო კომისიებს ამ პირების არჩევის უფლება არ ჰქონდათ. დამკვირვებელთა აზრით, ეს გადაწყვეტილება კანონშესაბამისია, თუმცა გაუგებარია, რატომ ვერ შეძლეს კანდიდატებმა, თავად შეევსოთ განცხადებები, ან ესარგებლათ საკუთარი ელექტრონული ფოსტით. გამოვლინდა კიდევ ერთი პრობლემა - კონკურსში მონაწილეობის შესახებ რამდენიმე განცხადებაზე არსებული ხელმოწერა ერთმანეთს ჰგავდა. ასეთ ფაქტებზე ცესკომ პროკურატურას მიმართა.
დამკვირვებელი ორგანიზაციების ყურადღების ცენტრში მოხვდა ადმინისტრაციული რესურსის გამოყენების პრობლემა. მათი მტკიცებით, ამგვარი შემთხვევები გამოვლინდა ბათუმში, ამბროლაურში, ოზურგეთსა და ასპინძაში. ისინი შეეხება პარტია „ქართული ოცნების“ მიერ საჯარო სერვისით სარგებლობას, ბიუჯეტიდან დაფინანსებული ორგანიზაციების მიერ „ქართული ოცნების“ მხარდამჭერი პოსტების გაზიარებას, ბიუჯეტიდან დაფინანსებული სარეაბილიტაციო სამუშაოებისას „ქართული ოცნების“ ატრიბუტიკის გამოყენებას. მათმა დამკვირვებლებმა აღრიცხეს მმართველი პარტიის, აგრეთვე ერთი დამოუკიდებელი კანდიდატის მიერ საჯარო მოხელეების აგიტაციის მიზნებისთვის შეკრების ფაქტებიც. ჩამოთვლილი შემთხვევების ნაწილი ჯერ საოლქო კომისიებში, შემდეგ კი სასამართლოში გასაჩივრდა. ამ ინსტანციებმა სხვადასხვა ტიპის გადაწყვეტილებები მიიღეს,
დამკვირვებლები მიუთითებენ, რომ არჩევნების მოახლოებასთან ერთად, თანდათან დაიძაბა წინასაარჩევნო გარემო. ამ თვალსაზრისით, განსაკუთრებით მწვავე ვითარება შეიქმნა ქვემო ქართლში. რუსთავში სავარაუდოდ პოლიტიკური ნიშნით „ნაციონალური მოძრაობის“ მხარდამჭერს დაესხნენ თავს. დმანისის მუნიციპალიტეტის ოპოზიციის შეთანხმებული მერობის კანდიდატის წინასაარჩევნო შეხვედრის დროს ერთმანეთს ფიზიკურად დაუპირისპირდნენ მისი და „ქართული ოცნების“ მხარდამჭერები, რა დროსაც ორი ადამიანი დაიჭრა. დაკავებული და ბრალდებულია ერთ-ერთი ეჭვმიტანილი, რომელიც მმართველი პარტიის მხარდამჭერია. დამკვირვებლები აღნიშნავენ, რომ დმანისის ინციდენტს თბილისში „ქართული ოცნებისა“ და „ნაციონალური მოძრაობის“ ლიდერებს შორის მწვავე კონფლიქტი მოჰყვა, რომლის დროსაც მართველი პარტიის თავმჯდომარემ ოპონენტს შეაგინა. სიტყვიერი დაპირისპირება მოხდა ვანში ოპოზიციური კანდიდატის წარდგენის ღონისძიებაზეც (საია ამ ფაქტსაც წვრილმანი ხულიგნობის მაგალითად მიიჩნევს). აქვე სადამკვირვებლო ორგანიზაციების მიერ აღნიშნულია ოპოზიციური პარტიის მხარდამჭერზე სავარაუდო პოლიტიკური მოტივით თავდასხმა ოზურგეთში და მოქმედი მერის (მერობის დამოუკიდებელი კანდიდატის) მიერ საკრებულოს წევრის სავარაუდო ფიზიკური შეურაცხყოფა იმავე მუნიციპალიტეტში.
ჩვენი ორგანიზაციის მიერ მოკვლეული მონაცემების მიხედვით, ამ ფაქტებს სამართლებრივი რეაგირება არ მოყოლია. თუმცა, აღსანიშნავია, რომ დამკვირვებლები ცალმხრივად აშუქებენ თბილისში „ქართული ოცნებისა“ და „ნაციონალური მოძრაობის“ ლიდერებს შორის მწვავე კონფლიქტს და აღნიშნავენ მხოლოდ ერთი მხარის მიერ მეორის მიმართ შეგინების ფაქტს, თუმცა არაფერს ამბობენ იმაზე, რომ მანამდე ნაციონალური მოძრაობის ლიდერი მიეჭრა მეორე მხარეს, რომელიც ინტერვიუს აძლევდა მრავალრიცხოვან ჟურნალისტებს, ჩაუშალა ბრიფინგი და შემდეგ ერთ-ერთი ჟურნალისტისთვის წართმეული მიკროფონის სროლით დაემუქრა მას. ასეთი ცალმხრივობა დამკვირვებელთა მიკერძოებაზე მიუთითებს, რაც მათ მიერ სხვა შემთხვევების აღწერის დროსაც ნაკლებ ნდობას იმსახურებს.
იმერეთსა და აჭარაში პარტია „საქართველოსთვის“ მერობის კანდიდატმა და პროპორციული სიის წევრებმა ზეწოლის ფაქტებზე ღიად ისაუბრეს. მსგავსი შემთხვევების თაობაზე ჰყვებიან „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის“ მხარდამჭერი ზუგდიდში და მაჟორიტარობის კანდიდატი ქობულეთში, ასევე „სტრატეგია აღმაშენებლის“ კანდიდატი სამტრედიის იანეთი-ბაშის მაჟორიტარულ ოლქში. ერთ-ერთმა ოპოზიციურმა არხმა გაავრცელა ინფორმაცია ბიზნესმენებზე შესაძლო ზეწოლის შესახებ სამცხე-ჯავახეთში. დამკვირვებელთა აზრით, ეს საქმეები სისხლის სამართლის დანაშაულის ნიშნებს შეიცავს.
ჩვენ მიგვაჩნია, რომ სასურველია უფრო მეტი კონკრეტიკა, მეტი მტკიცებულება და მეტი საჯაროობა იმისათვის, რომ მხოლოდ ზეპირი განცხადებები არ გახდეს მომხდარ დაზუსტებულ ფაქტად წარმოჩენად, რასაც ხშირად აქვს ხოლმე ადგილი სადამკვირვებლო ორგანიზაციების ანგარიშებში.
დამკვირვებლების ანგარიშებში ასევე აღსანიშნავია საარჩევნო სუბიექტობის კანდიდატების ბანერებისა და პლაკატების დაზიანების შემთხვევები, რისი მსხვერპლიც არაერთხელ გახდა როგორც მმართველი პარტია, ისე ოპოზიცია.
ასეთი შემთხვეევბის არაერთი ვიზუალური დადასტურებული ფაქტი და მაგალითი წარმოადგინეს როგორც სახელისუფლებო, ისე ოპოზიციურმა პარტიებმა.
დამკვირვებლების ანგარიშებში ყურადღება გამახვილდა საჯარო დაწესებულებებიდან პოლიტიკური ნიშნით გათავისუფლების შემთხვევებზეც.
დამკვირვებლები ყურადღებას ამახვილებენ სახელმწიფოსა და პარტიის გამიჯვნის მოთხოვნის უგულებელყოფაზე. ეუთოს 1990 წლის კოპენჰაგენის დოკუმენტი მოითხოვს, რომ „სახელმწიფო და პოლიტიკური პარტიები ერთმანეთისგან ცხადად გაიმიჯნოს“. დამკვირვებელი ორგანიზაციები მიუთითებენ, რომ ამ პრინციპის დაცვა ვერ უზრუნველყო მმართველმა პარტიამ. წინასაარჩევნო კამპანიის პერიოდში მთავრობის მეთაური ირაკლი ღარიბაშვილი პარტიული ღონისძიებების დროს სახელისუფლებო ინიციატივებსა და პროექტებზე საუბრისას მუდმივად ხაზგასმით მიუთითებდა პარტია „ქართული ოცნების“ დამფუძნებლისა და ლიდერის ბიძინა ივანიშვილის როლზე, ასევე მის ფინანსურ წვლილზე.
მაგალითად, 26 აგვისტოს სენაკში „ქართული ოცნების“ მერობის კანდიდატ ვახტანგ გადელიას წარდგენისას ირაკლი ღარიბაშვილმა მადლობა გადაუხადა ბიძინა ივანიშვილს და ისაუბრა ფონდ „ქართუსა“ და სახელმწიფოს ერთობლივ პროექტზე, რომლის შედეგადაც სრულად აღდგება ნოქალაქევის არქეოლოგიური კომპლექსი. მან იქვე ხაზი გაუსვა სენაკის სახელმწიფო თეატრის განახლების პროცესში ფონდ „ქართუს“ წვლილს. მისი თქმით, ამაში ფონდმა 10 მილიონი ლარი დახარჯა და სენაკს დაუბრუნა ისტორიული თეატრი. ამავე ღონისძიებაზე სიტყვით გამოვიდა ეკონომიკის მინისტრის მოადგილე ოთარ დანელია, რომელმაც ასევე განსაკუთრებული ყურადღება გაამახვილა ნოქალაქევის ციხე-ქალაქის რეაბილიტაციის პროექტსა და ფონდ „ქართუს“ ფინანსურ მხარდაჭერაზე. 27 აგვისტოს ხობში „ქართული ოცნების“ მერობის კანდიდატ დავით ბუკიას წარდგენისას მთავრობის მეთაურმა განაცხადა: „სოფელ ხიბულაში პრეზიდენტის მემორიალური სახლი აღადგინა ბატონმა ბიძინა ივანიშვილმა, ასევე, მისი გადაწყვეტილებით, სახლის ტერიტორიაზე აშენდა ულამაზესი ტაძარი და კეთილმოეწყო ტერიტორია, რაშიც ბატონი ბიძინა ივანიშვილის ფონდის მიერ 13 მილიონი ლარი დაიხარჯა. ამისთვის მადლობა პირადად ბატონ ბიძინა ივანიშვილს და მადლობა ფონდ „ქართუს“. 4 სექტემბერს ქუთაისის მერობის კანდიდატ იოსებ ხახალეიშვილის წარდგენის ღონისძიებაზე ირაკლი ღარიბაშვილმა ქუთაისის საერთაშორისო უნივერსიტეტზე საუბრისას კვლავ გაიხსენა ბიძინა ივანიშვილის ფინანსური შენატანი ერთი მილიარდი ევროს ოდენობით. ბიძინა ივანიშვილი პარტია „ქართული ოცნების“ დამფუძნებელი და ლიდერია, ხოლო ფონდი „ქართუ“ - მის დაქვემდებარებაში მოქმედი ორგანიზაცია. კამპანიის ფარგლებში გამართულ ღონისძიებებზე ბიძინა ივანიშვილის მიერ დაფინანსებული პროექტების ტირაჟირება ამომრჩევლისთვის ართულებს სახელმწიფოსა და მმართველ პარტიას შორის ზღვრის გავლებას. ფაქტობრივად, ეს არის პროექტები, რომლებსაც „ქართული ოცნების“ ლიდერი და სახელმწიფო ერთობლივად ახორციელებენ. ამ გზით, ის, რაც სახელმწიფოს ვალდებულებაა, პარტიის კეთილ ნებას და ქველმოქმედებას უკავშირდება. დამკვირვებელი ორგანიზაციები აღნიშნავენ, რომ ეს ფაქტები კანონდარღვევა არ არის, მაგრამ ეწინააღმდეგება სახელმწიფოსა და პარტიის ერთმანეთისგან ცხადად გამიჯვნის კარგი პრაქტიკის მოთხოვნას.
ჩვენ მიგვაჩნია, რომ ამ შემთხვევაში ბიძინა ივანიშვილის სახელის მოხსეიება არანაირად არ ნიშნავს პარტიისა და სახელმწიფოს გაიგივებას, ვინაიდან ყველასათვის ცნობილია, მისი ფონდი „ქართუ“ ათწლეულების მანძილზე ახორციელებენ საქველმოქმედო საქმიანობას და ამის აღნიშვნა მმართველი პარტიის ლიდერის მხრიდან არ წარმოადგენს რაიმე სიახლს და არც პროპაგანდის აკრძალულ ხერხის გამოყენებას. გარდა ამისა, სადამკვირვებლო ორგანიზაციები მოწოდებულნი უნდა იყვნენ რეაგირება მოახდინო კანონდარღვევებზე და როდესაც ისინი თვითონ აღიარებენ, რომ ამ შემთხვევაში კანონდარღვევას არ ჰქონია ადგილი, ამ ფაქტებზე ხაზგასმა მიკერძოებულ დამოკიდებულებად მიგვაჩნია. მით უმეტეს, როდესაც დამკვირვებლებმა კარგად იციან, რომ საქართველოს კანონმდებლობით შიდა პოლიტიკურ საქმეებში ჩარევა და მონაწილეობა ეკრძალება როგორც უცხო ქვეყნის მოქალაქეს, ისე ძებნილ და მსჯავრდებულ პირს. ამის მიუხედავად, ისინი მიუთითებენ ხელისუფლების წარმომადგენელთა მხრიდან „ქართუ ფონდის“ ხსენების მიზანშეწონილობაზე, მაგრამ საერთოდ არ ახსენებენ იმ პირდაპირ და სრულიად აშკარა კანონდარღვევას, როდესაც უცხო ქვეყნის მოქალაქე, მძიმე დანაშაულებებში მსჯავრდებული და ბრალდებული ყოფილი პრეზიდენტი მიხეილ სააკაშვილი კანონის დარღვევით არა მხოლოდ აშკარად და უხეშად ერეოდა საქართველოს საარჩევნო გარემოში, არამედ სახელმწიფო გადატრიალებისკენ მოწოდებებსაც არ ერიდებოდა.
დამკვირვებელი ორგანიზაციების ყურადღების ცენტრში მოხვდა ადმინისტრაციული რესურსის გამოყენების პრობლემა. ისინი შეეხება პარტია „ქართული ოცნების“ მიერ საჯარო სერვისით სარგებლობას, ბიუჯეტიდან დაფინანსებული ორგანიზაციების მიერ „ქართული ოცნების“ მხარდამჭერი პოსტების გაზიარებას, ბიუჯეტიდან დაფინანსებული სარეაბილიტაციო სამუშაოებისას „ქართული ოცნების“ ატრიბუტიკის გამოყენებას. მათმა დამკვირვებლებმა აღრიცხეს მმართველი პარტიის, აგრეთვე ერთი დამოუკიდებელი კანდიდატის მიერ საჯარო მოხელეების აგიტაციის მიზნებისთვის შეკრების ფაქტებიც. ჩამოთვლილი შემთხვევების ნაწილი ჯერ საოლქო კომისიებში, შემდეგ კი სასამართლოში გასაჩივრდა. ამ ინსტანციებმა სხვადასხვა ტიპის გადაწყვეტილებები მიიღეს.
დამკვირვებლებმა აღნიშნეს ტელეკომპანია „იმედის“ უარი თავის ეთერში ორი ოპოზიციური პარტიის - „ევროპული საქართველოსა“ და „ნაციონალური მოძრაობის“ უფასო სარეკლამო ვიდეორგოლების განთავსებაზე. პარტიებმა ამის გამო საჩივრით მიმართეს კომუნიკაციების ეროვნულ კომისიას, რომელმაც მათი მოთხოვნა დააკმაყოფილა. ეს მიდგომა გაიზიარა სასამართლომაც და ტელეკომპანია დააჯარიმა.
აღნიშნული გადაწყვეტილება მიუთითებს კომუნიკაციების ეროვნულ კომისიის მიუკერძოებელ პოზიციაზე, რასაც ჩვენ სრულად ვეთანხმებით.
ყურადღება გამახვილდა საჯარო დაწესებულებებიდან პოლიტიკური ნიშნით გათავისუფლების შემთხვევებზე და ადმინისტრაციული რესურსის გამოყენებაზე.
ქართული ოცნების მიერ შპს „ბათუმის წყლის“ ავტომობილით სარგებლობა
მედიით გავრცელებული ინფორმაციის თანახმად, 16 აგვისტოს ბათუმში „ქართული ოცნების“ აჭარის ცენტრალურ ოფისში შპს „ბათუმის წყლის“ კუთვნილი სატრანსპორტო საშუალებით სკამები მიიტანეს. საარჩევნო კანონმდებლობით დაუშვებელია წინასაარჩევნო აგიტაციისა და კამპანიის პროცესში ადმინისტრაციული რესურსის გამოყენება, მათ შორის, მუნიციპალიტეტის ორგანოების საკუთრებაში არსებული სატრანსპორტო საშუალებების გამოყენება.
შპს „ბათუმის წყალი“ დაარსებულია ბათუმის მუნიციპალიტეტის მიერ 100%-იანი საწესდებო კაპიტალის წილით, ხოლო პარტნიორობის უფლებამოსილებას ახორციელებს ბათუმის მუნიციპალიტეტის მერია. ამგვარად, „ბათუმის წყლის“ კუთვნილი სატრანსპორტო საშუალება მუნიციპალური ორგანოს საკუთრებაა. საიამ ფაქტი მმართველი პარტიის მხრიდან ადმინისტრაციული რესურსის გამოყენების წესის დარღვევად შეაფასა და ბათუმის საოლქო საარჩევნო კომისიას საჩივრით მიმართა, რომელიც არ დაკმაყოფილდა. სხდომაზე შპს „ბათუმის წყალმა“ წარმოადგინა გადახდის ქვითარი და ინვოისი, რომლითაც დგინდებოდა, რომ პარტია „ქართულმა ოცნებამ“ შპს „ბათუმის წყლისგან“ მომსახურება შეიძინა.
ბათუმის საოლქო საარჩევნო კომისიის წერილობითი უარი საიამ ბათუმის საქალაქო სასამართლოში გაასაჩივრა. საქმის შეფასებისას მოსამართლე დაეყრდნო იმ ფაქტს, რომ შპს „ბათუმის წყალს“, წესდებით განსაზღვრული უფლებამოსილების ფარგლებში, მოგების მიღების მიზნით უფლება აქვს, განახორციელოს ნებისმიერი საქმიანობა, რომელიც არ ეწინააღმდეგება კანონმდებლობას. მან დაადგინა, რომ მმართველი პოლიტიკური პარტიისთვის მომსახურება გაწეულია ანაზღაურების სანაცვლოდ. სასამართლოს შეფასებით, ის არგუმენტი, რომ შპს დაარსებულია ბათუმის მერიის მიერ, ვერ გამოდგება ადმინისტრაციული რესურსის გამოყენების დასტურად, რადგან გაწეულ მომსახურებას შედეგად არ მოჰყოლია კერძო სამართლის სუბიექტის მიერ სატრანსპორტო საშუალების უსასყიდლო, თვითნებური გამოყენება.
დამკვირვებლებს არასაკმარისი მტკიცებულებები გააჩნიათ კანონდარღვევის საჩვენებლად და ამიტომ უფრო მიზანშეწონილობაზე ხდება აქცენტის გაკეთება. ამ დროს, ნებისმიერ კომპანიას აქვს უფლება მოგებაზე იმუშაოს, თუ ის არ ეწინააღმდეგება კანონს. ამ შემთხვევაში სასამართლომ მიიღო კანონიერი გადაწყვეტილება, რამაც კიდევ ერთხელ გაუსვა ხაზი დამკვირვებლების მიკერძოებას.
ამბროლაურის მერის („ქართული ოცნების“ კანდიდატი) მიერ სამსახურებრივი ნიშნით პირთა შეკრება
17 აგვისტოს ამბროლაურის მერი და, იმავდროულად, მერობის კანდიდატი ზვიად მხეიძე, წინასაარჩევნო კამპანიის ფარგლებში, ამბროლაურის მუნიციპალიტეტში დასუფთავებისა და კეთილმოწყობის სამსახურისა და წყალმომარაგების ქსელის მოვლა-შენახვის ცენტრის თანამშრომლებს შეხვდა. შეხვედრა ღია სივრცეში გაიმართა. საუბარი შეეხო ამ სამსახურში არსებულ მდგომარეობას, პრობლემურ საკითხებსა და მათი მოგვარების გზებს. ზვიად მხეიძის პერსონალური Facebook-გვერდის მეშვეობით გავრცელდა ვიდეო, რომლის აღწერაშიც წერია: „დღეს ამბროლაურის მუნიციპალიტეტში დასუფთავების, კეთილმოწყობის და წყალმომარაგების სფეროს წარმომადგენლებს შევხვდი“. ვიდეოს დასაწყისში ჩნდება წარწერა „ქართული ოცნება“ და კანდიდატის საარჩევნო ნომერი. აღსანიშნავია, რომ კანდიდატმა შეკრებილ პირებს მხარდაჭერისკენ მოუწოდა და განაცხადა, „თუ გვინდა, ეს ყველაფერი (იგულისხმება მუნიციპალური პროექტები) გაგრძელდეს, თქვენი არჩევანია“.
საარჩევნო კოდექსი კრძალავს წინასაარჩევნო აგიტაციის დროს ადმინისტრაციული რესურსის გამოყენებას. კერძოდ, აკრძალულია სახელმწიფოს ან მუნიციპალიტეტის მიერ დაფუძნებული ააიპ-ების თანამშრომლების სამსახურებრივი ნიშნით შეკრება. საია მიიჩნევს, რომ ზვიად მხეიძემ დაარღვია ეს მოთხოვნა და წინასაარჩევნო კამპანიის დროს ადმინისტრაციული რესურსი გამოიყენა.
საოლქო საარჩევნო კომისიამ გამოიკვლია ეს საქმე და ააიპ-ების „დასუფთავებისა და კეთილმოწყობის სამსახურისა“ და „მუნიციპალური წყალმომარაგების მოვლა-შენახვის ცენტრის“ დირექტორების ახსნა-განმარტებაზე დაყრდნობით მიიჩნია, რომ მათ კანონდარღვევა არ ჩაუდენიათ. ის ასევე დაეყრდნო ამბროლაურის მუნიციპალიტეტის მერის წერილს, რომლითაც ირკვევა, რომ ეს იყო მოსახლეობასთან შეხვედრა და მასზე ააიპ-ების თანამშრომლების დასწრება წინასწარ დაგეგმილი არ ყოფილა. „საერთაშორისო გამჭვირვალობა - საქართველომ“ საოლქო საარჩევნო კომისიის გადაწყვეტილება ამბროლაურის რაიონულ სასამართლოში გაასაჩივრა. ამ უკანასკნელმა შეხვედრა, მისი შინაარსისა და ფორმის მიხედვით, სამსახურებრივ შეკრებად შეაფასა და აღნიშნა, რომ ამას თავად ზვიად მხეიძის მიერ საკუთარ სოციალურ გვერდზე ინფორმაციის გაზიარებაც ადასტურებს. სასამართლომ განმარტა, რომ საოლქო საარჩევნო კომისიამ სათანადოდ ვერ შეასრულა კანონით მასზე დაკისრებული მოვალეობა და არ გამოჰკითხა ყველა ის პირი, რომელსაც, შესაძლოა, საქმესთან დაკავშირებით ინფორმაცია ჰქონოდა. საბოლოოდ, სასამართლომ ამბროლაურის საოლქო საარჩევნო კომისიას საქმე განსახილველად უკან დაუბრუნა, რასაც საია პოზიტიურად აფასებს. თუმცა, საოლქო კომისიამ საქმის ხელახლა განხილვის შედეგადაც იგივე გადაწყვეტილება მიიღო, რაც პირველად.
ჩვენ მიგვაჩნია, რომ ეს არის ჯანსაღი პროცესის გამომხატველი, როდესაც ხელისუფლების სხვადასხვა დამოუკიდებელი შტო თავისი კომპეტენციის ფარგლებში აფასებს და ეს იყო ჯანსაღი პროცესი.
ამბროლაურის სამხატვრო სკოლა „ქართული ოცნების“ მხარდამჭერ პოსტებს აზიარებს
2021 წლის 5, 15 და 16 სექტემბერს ააიპ ამბროლაურის უჩა ჯაფარიძის სახელობის სამხატვრო სკოლამ თავის Facebook-გვერდზე გააზიარა „ქართული ოცნებისა“ და ამბროლაურში ამ პარტიის მერობის კანდიდატის ზვიად მხეიძის მხარდამჭერი პოსტები. ხსენებული სამხატვრო სკოლა ამბროლაურის მუნიციპალიტეტის ბიუჯეტიდან ფინანსდება. მუნიციპალიტეტის ორგანიზაციებს კი, რომლებიც სახელმწიფო ბიუჯეტიდან ფინანსდებიან, ეკრძალებათ საკომუნიკაციო თუ საინფორმაციო საშუალებების გამოყენება აგიტაციის მიზნით. ამბროლაურის სამხატვრო სკოლამ კანონმდებლობის ეს მოთხოვნა უგულებელყო. საიამ ამ ფაქტის შესახებ საოლქო საარჩევნო კომისიას საჩივრით მიმართა.
ოზურგეთის მერის (დამოუკიდებელი კანდიდატი) მიერ პირთა სამსახურებრივი ნიშნით შეკრება
10 სექტემბერს ოზურგეთის მოქმედი მერი და, იმავდროულად, მერობის დამოუკიდებელი კანდიდატი კონსტანტინე შარაშენიძე ოზურგეთის მუნიციპალიტეტის მერიისა და ააიპ-ების თანამშრომლებს შეხვდა. შეკრებაზე დამსწრე პირები საინფორმაციო ვიდეორგოლში თავად აცხადებენ, რომ მუნიციპალიტეტის მერიისა და ააიპ-ის თანამშრომლები არიან. ისინი ასევე ადასტურებენ, რომ მერობის კანდიდატთან შეხვედრაზე მოვიდნენ და სამუშაო დროის ამოწურვაზე მიუთითებენ. თავად კონსტანტინე შარაშენიძეც აცხადებს, რომ შეკრების მიზანი მისი, როგორც მერობის კანდიდატის, პოზიციების გაზიარება იყო. საარჩევნო კოდექსის მიხედვით, სამსახურებრივი ნიშნით საჯარო მოსამსახურეებისა და მუნიციპალიტეტის მიერ დაფუძნებული ააიპ-ის თანამშრომლების შეკრება სამუშაო დროის ვადით არ არის შეზღუდული და ყოველთვის იკრძალება. ამდენად, საია მიიჩნევს, რომ ფაქტი საჯარო მოსამსახურეების და მუნიციპალიტეტის მიერ დაფუძნებული ააიპ-ების თანამშრომლების სამსახურებრივი ნიშნით შეკრების მაგალითია, რაც, როგორც ზემოთ აღინიშნა, კანონდარღვევაა. „სამართლიანი არჩევნებისა და დემოკრატიის საერთაშორისო საზოგადოებამ“ ამ ფაქტზე საჩივრით მიმართა საოლქო საარჩევნო კომისიას, რომელმაც ის დააკმაყოფილა და გამოსცა ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ოქმი. სასამართლო დაეთანხმა კომისიას და ოზურგეთის მერი სამართალდარღვევად ცნო. საია პოზიტიურად აფასებს საოლქო საარჩევნო კომისიისა და სასამართლოს მოქმედებას.
ჩვენც პოზიტიურად ვაფასებთ სასამართლოს როლს.
სააგიტაციო ატრიბუტიკის გამოყენება
21 სექტემბერს ასპინძის მუნიციპალიტეტის სოფელ ნაქალაქევში სასმელი წყლის ქსელის რეაბილიტაციის სამუშაოების შესრულებისას შპს „ნდს მშენებლობის“ წარმომადგენლებს ეცვათ „ქართული ოცნების“ სააგიტაციო ატრიბუტიკა - მაისურები და ქუდები. წინასაარჩევნო პერიოდში აკრძალულია რომელიმე პოლიტიკური პარტიის მხარდასაჭერად აგიტაციასა და კამპანიაში ადმინისტრაციული რესურსის გამოყენება.
ასპინძის მუნიციპალიტეტსა და შპს „ნდს მშენებლობას“ შორის დადებულია ხელშეკრულება სოფელ ნაქალაქევში სასმელი წყლის ქსელის რეაბილიტაციის შესახებ. ხსენებული კომპანია კონკრეტულ სამუშაოებს აწარმოებს მუნიციპალიტეტის ბიუჯეტის დაფინანსებით. ის მოქმედებს სახელმწიფოსთან დადებული ხელშეკრულების შესაბამისად, საჯარო ფინანსების საფუძველზე. ამ პროცესში მმართველი გუნდის სასარგებლოდ აგიტაცია, საიას მოსაზრებით, უნდა ჩაითვალოს ადმინისტრაციული რესურსის გამოყენებად. ორგანიზაციამ ამ ფაქტზე შესაბამის საოლქო საარჩევნო კომისიას საჩივრით მიმართა.
ჩვენ მიგვაჩნია, რომ საჩივარი სამართლიანია და იგი ინდა დაკმაყოფილდეს.
აგიტაციაში უკანონო მონაწილეობა და სავარაუდოდ უკანონო მონაწილეობა ცესკოს წევრის მონაწილეობა „ნაციონალური მოძრაობის“ წინასაარჩევნო კამპანიაში
12 სექტემბერს „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის“ მერობის კანდიდატ ნიკა მელიას მთაწმინდის მოსახლეობასთან შეხვედრას ესწრებოდა ცენტრალური საარჩევნო კომისიის „ნაციონალური მოძრაობის“ წევრი დავით კირთაძე. საიას შეფასებით, მან დაარღვია წინასაარჩევნო კამპანიაში მონაწილეობის კანონით დადგენილი მოთხოვნები, რადგან საარჩევნო კომისიის წევრს მასში მონაწილეობა ეკრძალება. აგიტაციაში მონაწილეობის კანონით დადგენილი მოთხოვნების დარღვევა იწვევს 2000 ლარით დაჯარიმებას. საიამ ამ ფაქტის შესახებ საოლქო საარჩევნო კომისიას საჩივრით მიმართა.
ასევე მიგვაჩნია, რომ საჩივარი სამართლიანია და იგი უნდა დაკმაყოფილდეს.
საუბნო საარჩევნო კომისიის წევრის სავარაუდო მონაწილეობა აგიტაციაში
21 სექტემბერს მთისპირის საუბნო საარჩევნო კომისიის წევრი თამრიკო ვანაძე სავარაუდოდ „ქართული ოცნების“ ოზურგეთის მერობის კანდიდატის წინასაარჩევნო შეხვედრას დაესწრო. კანონის მიხედვით, წინასაარჩევნო ღონისძიებაში მონაწილეობა აგიტაციაა. განსაზღვრულია იმ პირთა წრე, რომლებსაც ეს ქმედება ეკრძალებათ, მათ შორისაა ნებისმიერი დონის საარჩევნო კომისიის წევრი.
თუ ეს ფაქტი სიმართლეს შეესაბამება, პრეტენზია სამართლიანია, მაგრამ ვარაუდების დონეზე მსჯელობის დროს რაიმეს ფაქტად მოხსენიება არ მიგვაჩნია გამართლებულად.
პოლიტიკური პარტიების ინიციატივა მოსახლეობის ვაქცინაციის პროცესში დახმარების შესახებ
აღნიშნული სადამკვირვებლო ორგანიზაციები მიუთითებენ COVID-19-ით გამოწვეული ეპიდსიტუაციის გავლენაზე წინასაარჩევნო აქტივობებზე. კერძოდ, აღნიშნავენ, რომ პოლიტიკური პარტიები გამოვიდნენ ინიციატივით, მოსახლეობას აცრის პროცესში დახმარებოდნენ. ამაში ჩართული იყო პარტია „ქართული ოცნება“, „ნაციონალური მოძრაობა“, „ლელო“ და „ევროპული საქართველო“. თუმცა, საარჩევნო კანონმდებლობით, პარტიებს ეკრძალებათ, მოქალაქეებს დაჰპირდნენ ან მიაწოდონ უფასო სერვისები. ეს ფაქტები მათ შეაფასეს, როგორც ამომრჩევლის მოსყიდვა.
5 აგვისტოს „ევროპულმა საქართველომ“ ვაქცინაციის პროცესში მოსახლეობის დახმარების მიზნით ცხელი ხაზი აამოქმედა. ცხელი ხაზის მეშვეობით, იმ ადამიანებს, რომლებსაც ხელი არ მიუწვდებათ ინტერნეტზე ან/და არ აქვთ შესაბამისი ცოდნა, აცრაზე რეგისტრაციაში დაეხმარებიან. ამ სერვისის მიღება პირებს პარტიის რაიონულ ორგანიზაციებში, ადგილზეც შეეძლოთ. რამდენიმე დღეში, 10 აგვისტოს, „ქართული ოცნების“ ლიდერმა მამუკა მდინარაძემ ბრიფინგზე განაცხადა, რომ პარტიის ოფისებში მოსახლეობას აცრაზე დარეგისტრირებაში დაეხმარებოდნენ.
13 აგვისტოს პარტიამ „ლელო საქართველოსთვის“ ასევე გაავრცელა ინფორმაცია ცხელი ხაზის ამოქმედების შესახებ, რომლის მეშვეობითაც მოქალაქეებს აცრაზე რეგისტრაციაში დაეხმარებოდნენ და სამედიცინო კონსულტაციას გაუწევდნენ.
17 აგვისტოს პარტია „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის“ რუსთავის მერობის კანდიდატმა დავით კირკიტაძემ განაცხადა, რომ საზოგადოებრივი ტრანსპორტის შეზღუდვის გამო, რუსთავის მაცხოვრებელთა აცრის პუნქტებამდე მისვლასა და სახლში უკან დაბრუნებას უფასო ტრანსპორტით უზრუნველყოფდნენ „ნაციონალური მოძრაობა“ და პარტიის მოხალისეები. ამისთვის შეიქმნა სპეციალური ცხელი ხაზიც. პარტიას ეკრძალება წარმომადგენლისა ან სხვა პირის მეშვეობით საქართველოს მოქალაქეებისთვის მომსახურების უსასყიდლოდ მიწოდება ან მათი დაინტერესება მომსახურების დაპირებით. მოცემულ შემთხვევაში პარტიებმა მოქალაქეებს სერვისი შესთავაზეს უფასო რეგის ტრაციისა ან გადაადგილების სახით, შესაბამისად, დაარღვიეს კანონის მოთხოვნები.
ჩვენ მიგვაჩნია, რომ პანდემიის დროს ასეთი ინიციატივების გამოჩენა არ შეიძლება რომელიმე პარტიის მხრიდან ჩაითვალოს საარჩევნო ლანონმდებლობის დარღევად, რადგა საქმე ეხება ადამიანების სიცოცხლისა და ჯანმრთელობის უფლებას.
„ქართული ოცნების“ მიერ პროდუქტების დარიგება
9 სექტემბერს წალენჯიხაში „ქართული ოცნების“ მერობის კანდიდატ გოგა გულორდავას მხარდამჭერ Facebook-გვერდზე გამოქვეყნდა პოსტი ტექსტით - „საქველმოქმედო დღეები დაიწყო“. თანდართულ ფოტომასალაში ჩანს პარტიის აქტივისტების მიერ საკვები პროდუქტების შეძენისა და მოქალაქეებისთვის დარიგების ფაქტი.
ოფიციალური წინასაარჩევნო პერიოდის განმავლობაში აკრძალულია საარჩევნო სუბიექტების მიერ, პირადად ან ვინმეს მეშვეობით, მოქალაქეებისთვის საჩუქრებისა და სხვა მატერიალური ფასეულობების გადაცემა. მოცემულ შემთხვევაში პარტია „ქართულმა ოცნებამ“ მოსახლეობისთვის საკვები პროდუქტების დარიგებით ეს წესი დაარღვია და ამომრჩეველი მოისყიდა.
თუ ფაქტი დადსსტურდა და ეს არჩევნებს პირდაპირ თუ არაპირდაპირ უკავშირდება, მაშინ პრეტენზია სამართლიანია, ოღონდ მნიშვნელოვანის ფაქტის დადასტურება.
პარტია „საქართველოსთვის“ აქტივისტების მიერ მოედნის აღდგენა და დასუფთავება
10 სექტემბერს პოლიტიკური გაერთიანება „საქართველოსთვის“ ახალგაზრდა აქტივისტებმა, რომლებიც პარტიის მხარდამჭერ ფერებსა და მაისურებში იყვნენ გამოწყობილნი, ქალაქ ჯვარში ფრენბურთის მოედანი აღადგინეს, დაასუფთავეს და მიმდებარე ტერიტორია მოაწესრიგეს.
ფიზიკური პირების მიერ საარჩევნო სუბიექტის სახსრებით ისეთი სამუშაოს შესრულება, რომელიც განეკუთვნება მუნიციპალიტეტის ორგანოთა კომპეტენციას, არის ამომრჩევლის მოსყიდვა. პარტიამ „საქართველოსთვის“ ეს რეგულაცია დაარღვია.
„ქართული ოცნების“ ხაშურის საკრებულოს მაჟორიტარობის კანდიდატი მოქალაქეებს სავარაუდოდ მატერიალურად დაეხმარა
სოციალურ ქსელ Facebook-ში გავრცელდა მოქალაქის სამადლობელი პოსტი, სადაც ის „ქართული ოცნების“ ხაშურის საკრებულოს მაჟორიტარობის კანდიდატ ლევან გამრეკელს მადლობას უხდის შეშით მომარაგებისთვის. კიდევ ერთ შემთხვევაში Facebook-გვერდზე „ხაშური ჩემი ქალაქი“ გამოქვეყნდა სამადლობელი წერილი, სადაც აღნიშნულია, რომ ლევან გამრეკელმა ერთ-ერთ ადამიანს ოპერაცია დაუფინანსა.
აქ აღეწილი ფაქტები დადასტურების შემთხვევაში კანონდარღვევად შეიძლება ჩაითვალოს, თუ არ ჩავთვლით ოპერაციის დაფინანსების ფაქტს, რადგან შეაძლოა აქ ისეთ შემთხვევასთან გვქონოდა საქმე, როგორც ოპერაცია გადაუდებელი იყო და წინასაარჩევნო პერიოდის მიზეზით მის გადადებას შეიძლება გამოუსწორებელი შედეგი გამოეწვია.
წინასაარჩევნო პერიოდში აკრძალულია საარჩევნო სუბიექტობის კანდიდატების მიერ, პირადად ან ვინმეს მეშვეობით, მოქალაქეებისთვის ფულადი სახსრების, საჩუქრებისა და სხვა მატერიალური ფასეულობების გადაცემა. მოცემული შემთხვევები, თუკი ისინი სიმართლეს შეესაბამება, ამ წესის დარღვევისა და მოსყიდვის მაგალითებია.
სავარაუდო იძულების და მუქარის ფაქტები
22 აგვისტოს ტელეკომპანია „მთავარ არხზე“ გავიდა სიუჟეტი, რომლის მიხედვითაც, სამცხე-ჯავახეთში ადგილობრივი ბიზნესმენები გუბერნატორის ოფისში დაიბარეს. მედიის თქმით, იქ იმყოფებოდნენ სუს-ისა და ფინანსური პოლიციის წარმომადგენლები და მხარის რწმუნებული. მათ ბიზნესმენებს პარტია „ქართული ოცნების“ სასარგებლოდ თანხის შემოწირულება მოსთხოვეს. ეს ინფორმაცია შეიცავს სავარაუდო დანაშაულების - იძულებისა და უფლებამოსილების ბოროტად გამოყენების ნიშნებს.
როგორც ზემოთაც აღვნიშნეთ, ასეთ ფაქტებს სჭირდება არა მხოლოდ განცხადებები, არამედ სათანადო მტკიცებულებები.
პარტია „საქართველოსთვის“ კანდიდატების საქმე
8 სექტემბერს პარტია „საქართველოსთვის“ ხაშურის მერობის კანდიდატმა ზვიად ტეფნაძემ განაცხადა, რომ ემუქრებიან როგორც პირადი, ისე მისი კომპანიების საკუთრებაში არსებული ავტომანქანებისა და უძრავი ქონების გადაწვით, ბიზნესსაქმიანობის შეჩერებით. მისი თქმით, მუდმივად უკან დაჰყვებიან და უთვალთვალებენ. ის ამბობს, რომ ზეწოლა ხორციელდება ე. წ. ქურდული სამყაროს წარმომადგენლების მხრიდან. საიას შეფასებით, ეს შემთხვევა შეიცავს სავარაუდო დანაშაულის - მუქარის ნიშნებს.
ეს მოსაზრებაც ეყრდნობა ინფორმაციას და არა ფაქტს, იგი გამოსაძიებელია, ხოლო გამოძიება არ ჯდება დამკვირვებლის მანდატში.
10 სექტემბერს პარტია „საქართველოსთვის“ წარმომადგენელმა აჭარაში გამართა საგანგებო ბრიფინგი, სადაც საუბარი იყო „ქართული ოცნების“ მხრიდან მუქარისა და დაშინების ფაქტებზე. აკაკი ბეჟანიძის თქმით, რომელიც ქედის პროპორციული სიის მე-10 ნომერია, ტელეფონზე დაუკავშირდნენ უცხო ნომრიდან და დაემუქრნენ სიცოცხლის მოსპობით, თუ პარტიულ სიას არ დატოვებდა. მეორე შემთხვევაში დალი დაგიძესთან, რომელიც შუახევის სიის მე-6 ნომერია, მისივე თქმით, მივიდა აჭარის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატის, უმრავლესობის წევრ ფრიდონ ფუტკარაძის წარმომადგენელი, რომელმაც სიის დატოვება მოსთხოვა. ამაზე მან უარი განაცხადა, რის შემდეგაც მის მეუღლეს ქონების განადგურებით დაემუქრნენ. საიას შეფასებით, ზემოაღნიშნული შემთხვევები შეიცავს სავარაუდო დანაშაულის - მუქარის ნიშნებს.
რევაზ გვილიას საქმე („ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა“)
11 სექტემბერს გავრცელებული ინფორმაციით, „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის“ ზუგდიდის ორგანიზაციის თავმჯდომარის ანა წითლაძის თქმით, მათი მხარდამჭერი რევაზ გვილია „ქართული ოცნების” შტაბში დაიბარეს და მასზე ზეწოლა განახორციელეს. კერძოდ, გვილიას მოსკოვში საქმიანობით აშანტაჟებდნენ და რუსეთში ექსტრადიციით ემუქრებოდნენ, თუ ის მმართველი პარტიის სასარგებლოდ არ იმუშავებდა. განცხადებაში მითითებულია, რომ ზეწოლას ახორციელებდა ყოფილი დეპუტატი მერაბ ქვარაია, „ქართული ოცნების“ მერობის კანდიდატი მამუკა წოწერია და უცნობი სამხედრო პირი. როგორც ოპოზიციურ პარტიაში ამბობენ, ისინი რევაზ გვილიას სთხოვდნენ 30-კაციანი სიის მიტანას, რომლებიც 2 ოქტომბერს სამთავრობო კანდიდატს დაუჭერდნენ მხარს.
11 სექტემბერს რევაზ გვილია ჟურნალისტებს შეხვდა და მომხდარი დაადასტურა. მისი განცხადებით, „ქართული ოცნების“ მაღალჩინოსნებთან შეხვედრის დროს მობილური ტელეფონი გამოართვეს და მის Facebook-გვერდზე გამოაქვეყნეს პოსტი, სადაც ეწერა, რომ იგი ტოვებდა პარტიას „ნაციონალურ მოძრაობასა“ და გიორგი გახარიას შორის არსებული კავშირების გამო“. მისი თქმით, ტელეფონის დაბრუნების შემდეგ, ეს პოსტი დაუყოვნებლივ წაშალა. საიას შეფასებით, ზემოაღნიშნული შემთხვევები შეიცავს სავარაუდო დანაშაულის - იძულების ნიშნებს.
გივი მგელაძის საქმე („ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა“)
15 სექტემბერს „აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის“ ინფორმაციით, ქობულეთში „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის“ მაჟორიტარ კანდიდატ გივი მგელაძეს უცნობმა პირებმა კანდიდატურის მოხსნა მოსთხოვეს. მგელაძის თქმით, მას ორი დღის განმავლობაში უნდა მოეხსნა კანდიდატურა. სანაცვლოდ კი კომფორტულ ცხოვრებას დაჰპირდნენ. საიას წარმომადგენელი გაესაუბრა გივი მგელაძეს, რომელმაც ეს ინფორმაცია დაადასტურა. მისი თქმით, შემთხვევა დაახლოებით ღამის 11 საათზე ზღვის სანაპიროზე მოხდა. მასთან უცნობი პირები მივიდნენ და უთხრეს, რომ თავს იღუპავდა კანდიდატურის დაყენებით და მისთვის უმჯობესი იქნებოდა, 2 დღის ვადაში უარი ეთქვა არჩევნებში მონაწილეობაზე. საიას შეფასებით, ეს შემთხვევა შეიცავს სავარაუდო დანაშაულის - იძულების ნიშნებს.
ნიკა საკანელიძის საქმე („მესამე ძალა - სტრატეგია აღმაშენებელი“)
18 სექტემბერს პარტია „სტრატეგია აღმაშენებელმა“ გაავრცელა ინფორმაცია, რომლის მიხედვითაც, მმართველ პარტიასთან დაკავშირებულმა პირებმა თავისუფლება შეუზღუდეს, ნიკა საკანელიძეს, მათ კანდიდატს სამტრედიის იანეთი-ბაშის მაჟორიტარულ ოლქში.127 მასზე 8 საათის განმავლობაში ახდენდნენ ზეწოლას, ემუქრებოდნენ შვილების ჯანმრთელობის დაზიანებით.
და სთხოვდნენ კანდიდატურის მოხსნას. შედეგად, ნიკა საკანელიძემ დაწერა განცხადება კანდიდატურის მოხსნის შესახებ. პარტიის ინფორმაციით, განცხადება დაიწერა „ქართული ოცნების“ შტაბში, სამტრედიაში. მოგვიანებით, ოპოზიციურმა პარტიამ და თავად საკანელიძემ ცესკოს მიმართეს იძულების გზით დაწერილი განცხადების გაუქმების მოთხოვნით. საია მიიჩნევს, რომ აღწერილი შემთხვევა შეიცავს სავარაუდო დანაშაულის ნიშნებს (ადამიანისთვის ნების გარეშე თავისუფლების აღკვეთა და იძულება).
აქაც გავიმეორებთ, რომ ასეთ ფაქტებს სჭირდება არა მხოლოდ განცხადებები, არამედ სათანადო მტკიცებულებები, რადგან ეს არის მხოლოდ ინფორმაციას და არა ფაქტი, იგი გამოსაძიებელია, ხოლო უშუალოდ გამოძიება და მოვლენისთვის თუნდაც სავარაუდო კვალიფიკაციის მიცემა არ ჯდება დამკვირვებლის მანდატში.
წვრილმანი ხულიგნობის ფაქტები
დაპირისპირება ვანში
11 სექტემბერს ვანში ოპოზიციის საერთო კანდიდატის წარდგენაზე სიტყვიერი დაპირისპირება მოხდა. მანქანით ჩამოიარა მოქალაქემ, რომელიც გიგი უგულავას და მიხეილ სააკაშვილს აგინებდა და ლანძღავდა, რასაც მასა და ოპოზიციის მხარდამჭერებს შორის სიტყვიერი დაპირისპირება მოჰყვა. კადრებში ჩანს, როგორ აგინებენ ერთმანეთს მხარეები.
დაპირისპირება ევროკავშირის ოფისთან
23 სექტემბერს ევროკავშირის ოფისის წინ ნიკა მელიასა და ირაკლი კობახიძეს შორის მწვავე სიტყვიერი დაპირისპირება მოხდა, რომელიც დმანისის მუნიციპალიტეტის სოფელ განთიადში „ნაციონალური მოძრაობის“ მხარდამჭერების დაჭრის ფაქტს უკავშირდებოდა. ინციდენტის დროს მმართველი პარტიის თავმჯდომარემ ოპოზიციის ლიდერს შეაგინა.
პოლიტიკურად მოტივირებული და სავარაუდოდ პოლიტიკურად მოტივირებული
ძალადობრივი ქმედებები
ოზურგეთის მერობის დამოუკიდებელი კანდიდატის მხარდამჭერის სავარაუდოდ პოლიტიკური მოტივით ცემის ფაქტი
13 სექტემბერს ოზურგეთში მოქალაქე ლევან თავდიშვილს თავს დაესხნენ და ფიზიკურად გაუსწორდნენ. დაზარალებულის თქმით, მასზე თავდასხმის მიზეზი „ქართული ოცნების“ კრიტიკა გახდა, ხოლო თავდამსხმელები ე.წ. „ძველი ბიჭები“ იყვნენ, რომლებსაც ხელისუფლება ახალისებს.
„ნაციონალური მოძრაობის“ მხარდამჭერის სავარაუდოდ პოლიტიკური მოტივით ცემის ფაქტი რუსთავში
20 სექტემბერს „ნაციონალურო მოძრაობის“ მხარდამჭერ ივანე გველესიანს თავს დაესხნენ. მას ჩამტვრეული აქვს სახის ძვლები და მიღებული აქვს ტვინის შერყევა. შემთხვევა ღამის საათებში მოხდა და თვითმხილველი არ ჰყავს. საიას წარმომადგენელთან საუბრისას ივანე გველესიანმა განმარტა, რომ ის რუსთავში „ნაციონალური მოძრაობის“ მერობის კანდიდატ დავით კირკიტაძის მხარდამჭერია.
ამერიკის შეერთებული შტატების საელჩო ამ შემთხვევას გამოეხმაურა და დაგმო პოლიტიკურად მოტივირებული ძალადობრივი ფაქტები. საიას ინფორმაციით, გამოძიება ცემის მუხლით დაიწყო.
ოპოზიციის შეთანხმებული მერობის კანდიდატის წინასაარჩევნო შეხვედრაზე მისი მხარდამჭერები პოლიტიკური მოტივით დაჭრეს
21 სექტემბერს დმანისის მუნიციპალიტეტის სოფელ განთიადში ოპოზიციის შეთანხმებული მერობის კანდიდატის, დმანისი მუნიციპალიტეტის მოქმედი მერის გიორგი ტატუნაშვილის წინასაარჩევნო შეხვედრის დროს სიტყვიერი და ფიზიკური დაპირისპირება მოხდა მისი და „ქართული ოცნების“ მხარდამჭერებს შორის. შედეგად, ორი ადამიანი დაიჭრა. ამერიკის შეერთებული შტატების საელჩო მოცემულ შემთხვევასაც გამოეხმაურა და დაგმო პოლიტიკურად მოტივირებული ძალადობრივი ფაქტები. 22 სექტემბერს შინაგან საქმეთა სამინისტროს ქვემო ქართლის პოლიციის დეპარტამენტმა ჯანმრთელობის განზრახ მძიმე დაზიანების ბრალდებით დააკავა დმანისში მმართველი პარტიის მაჟორიტარობის კანდიდატის შვილი დავით დაუთაშვილი. გამოძიებით დადგინდა, რომ მან დანის გამოყენებით სახის არეში დაზიანებები მიაყენა პარტია „ნაციონალური მოძრაობის“ ორ მხარდამჭერს.
ოზურგეთის მერის (მერობის დამოუკიდებელი კანდიდატი) მხრიდან სავარაუდო მუქარა და ძალადობა
„ქართული ოცნების“ საკრებულოს წევრი ვლადიმერ ჩავლეიშვილი ოზურგეთის მუნიციპალიტე ტის მერობის დამოუკიდებელ კანდიდატს მუქარასა და ფიზიკურ ძალადობაში ადანაშაულებს. კერძოდ, საუბარია შარაშენიძის მხრიდან არჩევნებში მხარდაჭერისა და მხარდამჭერების მობილიზების მოთხოვნაზე, რაზეც მან უარი მიიღო. ამის შემდეგ ის ჩავლეიშვილს დაემუქრა და ფიზიკური შეურაცხყოფა მიაყენა.თავად შარაშენიძე, ჟურნალისტის შეკითხვაზე, ჰქონდა თუ არა შეხვედრა ჩავლეიშვილთან, პასუხობს, რომ მასაც და კიდევ ბევრ სხვა ადამიანს ხვდება წინასაარჩევნო კამპანიის ფარგლებში. კონსტანტინე შარაშენიძემ საიასთან საუბარში ეს ფაქტი უარყო. უწყებათაშორის კომისიაში შსს-ს წარმომადგენლის ინფორმაციით, გამოძიება ძალადობის მუხლით დაიწყო.
წინასაარჩევნო კამპანიისთვის გამოყოფილი შენობა-ნაგებობების ნუსხისა და ადგილების გამოქვეყნების ვალდებულების დარღვევა მუნიციპალიტეტის მიერ
მუნიციპალიტეტის ორგანოები ვალდებულნი არიან, წინასაარჩევნო კამპანიის დაწყებიდან 5 დღის ვადაში შეადგინონ შენობა-ნაგებობების ნუსხა, სადაც შესაძლებელია, წინასაარჩევნო კამპანია ჩატარდეს. მათ ეს ინფორმაცია უნდა გადასცენ საოლქო საარჩევნო კომისიას, რომელიც ვალდებულია, ის მიღებიდან 2 დღის ვადაში გაასაჯაროოს. მუნიციპალიტეტის ორგანოთა მიერ გამოყოფილი შენობა-ნაგებობების ნუსხა უნდა გამოქვეყნდეს აგრეთვე ცესკოს ვებგვერდზე. ყველა მუნიციპალიტეტს (გარდა დედოფლისწყაროს, მესტიის, სენაკის, ხობის, წალენჯიხის მუნიციპალიტეტებისა) ცესკოსთვის გაგზავნილი აქვს ინფორმაცია სააგიტაციო მასალების განთავსების შესახებ. წინასაარჩევნო კამპანიის დაწყების დღიდან 5 დღის ვადაში მუნიციპალიტეტის ორგანოები ვალდებული არიან, შეადგინონ იმ შენობა-ნაგებობების ნუსხა, რომლებზეც სააგიტაციო მასალის განთავსება აკრძალულია, ასევე განსაზღვრონ ადგილები ან/და დადგან სტენდები სააგიტაციო მასალის გასაკრავად. ამ ინფორმაციას მუნიციპალიტეტის ორგანოები აქვეყნებენ არჩევნების დანიშვნიდან არაუგვიანეს 10 დღისა. ეს ნუსხა ცესკოსთვის არ გაუგზავნიათ კასპის, ქარელის, ახალციხის, ახალქალაქის, ნინოწმინდის და ამბროლაურის მუნიციპალიტეტებს. ამ და ზემოთ ჩამოთვლილმა მუნიციპალიტეტებმა დაარღვიეს კანონის მოთხოვნები, რითაც ხელი შეუშალეს პარტიებს საარჩევნო კამპანიის ნორმალურ პირობებში წარმართვაში.
სამსახურიდან პოლიტიკური ნიშნით გათავისუფლება
მარინე აბულაძე ახალციხის მუნიციპალიტეტის ააიპ-ის საბავშვო ბაღების გაერთიანების იურისტად მუშაობდა, თამარ აბულაძეს კი ახალციხის მუნიციპალიტეტის საკრებულოს აპარატის უფროსის თანამდებობა ეკავა. მათი განმარტებით, 24 აგვისტოს ისინი გუბერნატორმა შეხვედრაზე დაიბარა და სამსახურიდან წასვლის თაობაზე განცხადებების დაწერა მოსთხოვა.
მიზეზად მათი პოლიტიკური არასანდოობა და ლევან თათოშვილთან ნათესაური კავშირი დაუსახელა. ლევან თათოშვილი მარინა აბულაძის შვილი და თამარ აბულაძის დისშვილია. იმ მომენტში მასსა და პარტია „საქართველოსთვის“ შორის თანამშრომლობის შესახებ კონსულტაციები მიმდინარეობდა. თათოშვილი ამჟამად სამცხე-ჯავახეთში პარტია „საქართველოსთვის“ კოორდინატორია. მარინე და თამარ აბულაძეებმა უარი თქვეს სამსახურიდან წასვლის შესახებ პირადი განცხადების დაწერაზე. 25 აგვისტოს დღის პირველ ნახევარში ლევან თათოშვილმა ბრიფინგზე საზოგადოებას მომხდარი ფაქტის შესახებ ინფორმაცია მიაწოდა. იმავე დღის მეორე ნახევარში თამარ და მარინე აბულაძეებმა სამსახურიდან გათავისუფლების ბრძანებები მიიღეს. მარინე აბულაძის მიერ საიასთვის მოწოდებული ინფორმაციით, სამსახურიდან გათავისუფლების შემდეგ ის შეუერთდა პარტიას „საქართველოსთვის“ და ახალციხის საკრებულოს პროპორციული სიის პირველი ნომერია. სამსახურიდან მისი გათავისუფლების ბრძანებაში აღნიშნულია შრომის კოდექსით გათვალისწინებული შრომითი ხელშეკრულების შეწყვეტის საფუძვლებისა და წესის დამდგენი ზოგადი ნორმები, თუმცა კონკრეტული ფაქტობრივი დასაბუთება და გათავისუფლების საფუძველი მითითებული არ არის. რაც შეეხება თამარ აბულაძეს, მისი გათავისუფლების ბრძანებაში საფუძვლად მითითებულია საჯარო სამსახურის შესახებ კანონის ზოგადი ნორმა მოხელის სამსახურიდან გათავისუფლების შესახებ, ასევე ადგილობრივი თვითმართველობის კოდექსის ის ნორმა, რომელიც საკრებულოს თავმჯდომარეს საკრებულოს აპარატის უფროსისა და აპარატის მოსამსახურეების თანამდებობაზე დანიშვნა-გათავისუფლების უფლებამოსილებას ანიჭებს. გათავისუფლების კონკრეტულ საფუძველზე ბრძანებაში არაფერია ნათქვამი და ის არც დასაბუთებას შეიცავს.
საიას მიაჩნია, რომ ორივე საქმეში შესაბამისი პირები თანამდებობიდან უკანონოდ გაათავისუფლეს. ამის მიზეზი კი მათი პოლიტიკური კავშირები გახდა.
ამით უნდა დაინტერესდნენ საგამოძიებო ორგანოები და გარკვეული ხანის შემდეგ მასზე შედეგის არარსებობის შემთხვევაში უნდა მოხდეს კვალიფიციური შეფასება. მანამდე არაუფლებამოსილი პირების მიერ ფაქტის კვალიფიკაცია არასწორად მიგვაჩნია.
ISFED-ი უთითებს, რომ მის მიერ მონიტორინგის პროცესში მოპოვებული ინფორმაციის წყაროა როგორც ადმინისტრაციული დაწესებულებებიდან გამოთხოვილი საჯარო ინფორმაცია, ისე საარჩევნო სუბიექტებისგან, მედია-საშუალებებისა და არასამთავრობო ორგანიზაციებისგან მიღებული ინფორმაცია, ასევე სოციალური მედიის მონიტორინგის შედეგად მოპოვებული ინფორმაცია.
„ევროპული საქართველოს“ ჩოხატაურის წარმომადგენლობის ხელმძღვანელის ლია ჩიგოგიძის თქმით, „ქართული ოცნების“ მაჟორიტარობის კანდიდატი ზვიად მამალაძე მათი მაჟორიტარობის 2 კანდიდატზე ფსიქოლოგიურ ზეწოლას ახორციელებს. ლია ჩიგოგიძის განცხადებით, მათზე ფსიქოლოგიურ ზეწოლას გურიის მაჟორიტარი დეპუტატი ვასილ ჩიგოგიძეც ახორციელებს, რომელიც „ევროპული საქართველოს“ მაჟორიტარ კანდიდატებს იბარებს და კანდიდატურის მოხსნას სთხოვს. „სამართლიანი არჩევნების“ დამკვირვებელი ესაუბრა ორივე კანდიდატს, რომელთაც ანონიმურად დარჩენა ისურვეს. მათ დაადასტურეს ზვიად მამალაძისა და ვასილ ჩიგოგიძის მხრიდან ზეწოლა კანდიდატურის მოხსნასთან დაკავშირებით.
ანგარიშში მოცემული ეს ინფორმაცია ეფუძნება მხოლოდ კონკრეტული პოლიტიკური პარტიის წარმომადგენლის განცხადებას და არ არის წარმოდგენილი უშუალოდ მეორე მხარის პოზიცია. ამასთანავე, ანგარიშში მოყვანილია „ევროპული საქართველოს“ 2 კანდიდატის მონათხრობი და დასტური იმის თაობაზე, რომ მათ მიმართ მართლაც ხორციელდება ზეწოლა. მხოლოდ მონათხრობის საფუძველზე პირდაპირ იმის მტკიცება (სიტყვა „სავარაუდოდ“ არ არის ამ კონკრეტულ შემთხვევაში გამოყენებული, რაც ბადებს ეჭვს, რომ ანგარიში ამ ფაქტს, როგორც დადასტურებულს, ისე აღწერს), რომ ხორციელდება ზეწოლა კონკრეტულ პირებზე, წარმოადგენს ტენდენციურ და მიკერძოებულ შეფასებას.
„სამართლიანი არჩევნებისთვის“ ცნობილი გახდა, რომ ქუთაისის მერის მოადგილე იუზა უგულავა ადმინისტრაციული ერთეულის ხელმძღვანელებსა და თანამშრომლებს წინასაარჩევნო კამპანიაში ჩართვას აიძულებს, მათ შორის, სამუშაო საათებში. მოხელეებს ევალებათ მმართველი პარტიისა და მისი კანდიდატების საარჩევნო შეხვედრების დაგეგმვა. ასევე, შიდა საკომუნიკაციო ჩატში, ამომრჩევლის მობილიზების ამსახველი ფოტოების გაგზავნა, წინააღმდეგ შემთხვევაში, მათ სამსახურიდან გათავისუფლებთ ემუქრებიან. იუზა უგულავამ “სამართლიანი არჩევნების” დამკვირვებელთან აღნიშნული ფაქტი უარყო.
მიგვაჩნია, რომ კონკრეტულ შემთხვევაში ბუნდოვანია ანგარიშში მოყვანილი ფრაზა, კერძოდ, „ცნობილი გახდა“. სამართლიანი არჩევნები არ უთითებს წყაროს, თუ საიდან მიიღო ინფორმაცია შესაძლო დარღვევის შესახებ. გაუგებარია, თუ რა არის ინფორმაციის მიღების პირველწყარო. წყაროს არარსებობასთან ერთად, ამ მაგალითს, როგორც სხვა აღწერილ მრავალ შემთხვევას, არ ახლავს მტკიცებულება, თუ რაზე დაყრდნობით აფასებს კონკრეტულ ქმედებას დარღვევად სამართლიანი არჩევნები.
„სამართლიანი არჩევნების“ მტკიცებით, „ქარელში, ეთნიკურად აზერბაიჯანელი მოქალაქეებით დასახლებულ უბანში მცხოვრებლები ამბობენ რომ მათ „ქართული ოცნების“ წევრები გზის და გარეგანათების გაკეთებას დაპირდნენ თუმცა იმის გამო რომ ისინი ოპოზიციის მხარდამჭერები არიან, დაპირება არ შეასრულეს. მათ დამკვირვებლთან საუბრისას აღიშნულ ფაქტს ადგილობრივები ადასტურებენ“.
გაუგებარია, თუ ამ შემთხვევაში რა ქმედება მიიჩნევა ადმინისტრაციული რესურსის სავარაუდო გამოყენებად და სად იკვეთება დარღვევა. როგორც ამონარიდიდან ვკითხულობთ, პოლიტიკური პარტია „ქართული ოცნების“ წევრები დაპირდნენ მოსახლეობას გზის და გარეგანათების გაკეთებას, რაც, როგორც მოსახლეობა ამბობს, არ შეასრულეს. გაურკვეველია ისიც, თუ რომელი არჩევნები აქვს მხედველობაში „სამართლიან არჩევნებს“, კონკრეტულად ვინ და როდის მისცა ეს დაპირება.
მედია გარემო
ანგარიშში მოყვანილია ცნობები, რომლებიც ზოგადად მედია გარემოს შეეხება, თუმცა არავითრი კავშირი არ აქვს 2021 წლის ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნებთნ. შესაბამისად, ამ ტიპის ცნობები აცდენილია ანგარიშის სათაურისა და თემიდან. მაგალითად, ანგარიშში საუბარია შპს „ალტ ინფოს“ მაუწყებლობის ავტორიზაციის მოდიფიცირების შესახებ, რასაც ISFED „სარისკოდ მიიჩნევს“. შემდგომ საუბარია „ალტ ინფოს“ საქმიანობაზე, მის მიერ გავრცელებული ინფორმაციის შინაარსზე, 5 ივლისის ძალადობის ფაქტებთან კავშირზე, სახალხო დამცველის განცხადებაზე.
ანგარიშში ასევე ნახსენებია 7 სექტემბერს მომხდარი ფაქტი, როდესაც TV პირველის ოპერატორს „მანქანა მიზანმიმართულად დააჯახეს“. ეს შემთხვევა ფონიჭალაში იმ დროს მოხდა, როდესაც მიმდინარეობდა სპეცოპერაცია ნარკორეალიზატორების დასაკავებლად, ჟურნალისტები კი აშუქებდნენ მოვლენებს.
საზოგადოების მიზანმიმართულად შეცდომაში შეყვანას ემსახურება ანგარიშში მოცემული შემდეგი შეფასება: ციტატა ანგარიშიდან: „15 სექტემბერს, მთვარი არხის ოპერატორისა და მისი თანმხლები ჟურნალისტის ინფორმაციით, ოპერატორ ლევან აბლოთიას და ბექა ყორშიას „ქართული ოცნების“ ქარელის ოფისში სიუჟეტის გადაღებისას ფიზიკურად გაუსწორდნენ, ოპერატორი მეორე სართულიდან გადმოაგდეს, რომელმაც ფიზიკური დაზიანებები მიიღო.“
ამ შემთხვევებში გაუგებარია, რა კავშირი აქვს ამ ფაქტს ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნებთან. ჩნდება ეჭვი, რომ ანგარიშში მიზანმიმართულადაა მოწოდებული თემიდან აცდენილი ფაქტები, რათა საერთო სურათი დამძიმდეს და შეიქმნას აღქმა, რომ წინასაარჩევნო პერიოდში ჟურნალისტები იდევნებიან, ძალადობა კი წახალისებულია. მით უმეტეს, აშკარა სიცრუეა იმის მტკიცება, რომ ოპერატორი ლევან აბლოთია „ქართული ოცნების“ ოფისის მეორე სართულიდან გადმოაგდეს. სინამდვილეში, თავად დაზარალებულმა აღიარა, რომ მან უკუსვლისას ვერ შეამჩნია მოაჯირი და გადმოვარდა. ფაქტის ამგვარად წარმოჩენა, რომ თითქოს ჟურნალისტი გადმოაგდეს, დაუსაბუთებელი და სუბიექტურია, რაც ანგარიშის ტენდეციურობაზე მეტყველებს.
სავარაუდოდ პოლიტიკური ნიშნით განხორცილებული ზეწოლა/მუქარა/ხელის შეშლა/სამსახურიდან გათავისუფლება
ანგარიშში მოყვანილია არაერთი შემთხვევა, სადაც ISFED-ის შეფასებით, სავარაუდოდ პოლიტიკური ნიშნით შევიწროებას ჰქონდა ადგილი. მნიშვნელოვანია, აღინიშნოს, რომ უფასო იურიდიული დახმარების პროექტის ფარგლებში, 19 შემთხვევაში ორგანიზაცია თავად იცავს იმ პირთა უფლებებს, რომლებიც საჯარო სამსახურებიდან სავარაუდოდ პოლიტიკური ნიშნით დაითხოვეს.
ერთი მხრივ, ნებისმიერი მსჯელობა ამ საკითხებზე მხოლოდ ვარაუდებსა და სუბიექტურ, ცალმხრივ შეფასებებზეა დამყარებული და არ არის დადასტურებული სასამართლო გადაწყვეტილებებით; მეორე მხრივ, კი შეუძლებელია ორგანიზაციის მხრიდან ობიექტურ დამკვირვებლობასა და შეფასებაზე იყოს საუბარი, როდესაც ის დავაში მხარეს წარმოადგენს და კონკრეტულ პირთა ინტერესებს იცავს.
ISFED-ის მიერ მოყვანილ ერთ-ერთ მაგალითში აღწერილია ძმები ლერი და მირიან ქათამაძეების სამსახურიდან გათავისუფლების შემთხვევა. ისინი შინაგან საქმეთა სამინისტროს აჭარის კრიმინალურ პოლიციაში მუშაობდნენ. გათავისუფლება რომ თითქოს პოლიტიკური ნიშნით მოხდა, ანგარიშში ორი „არგუმენტითაა განმტკიცებული“: ა) უშუალოდ ძმების განმარტებით: „იმის გამო გაათვისუფლეს, რომ სამსახურში კონსტანტინე ანანიაშვილის დროს დაინიშნენ, რომელიც ამჟამად პარტია „საქართველოსთვის“ წარმოადგენს“ და ბ) პარტია „საქართველოსთვის“ ქობულეთის შტაბის ხელმძღვანელის სიტყვებით; მისი თქმით, „ლერი და მირიან ქათამაძეები ღირსეულად ასრულებდნენ მათ მოვალეობას, არ ეწეოდნენ პოლიტიკურ საქმიანობას და ისინი უკანონოდ გაათავისუფლეს სამსახურიდან.“
„ქართული ოცნების“ შეფასებით, კონსტანტინე ანანიაშვილი აჭარის პოლიციის უფროსის თანამდებობას 2018 წლის აგვისტოდან 2021 წლის თებერვლამდე იკავებდა. ამ პერიოდში არაერთი ადამიანი იქნებოდა დანიშნული აჭარის პოლიციაში, ამიტომ ლერი და მირიან ქათამაძეების გათავისუფლების დაკავშირება ანანიაშვილის უფროსის თანამდებობაზე ყოფნის დროს დანიშვნასთან, გაუგებარია. ამასთანავე, უადგილოა პარტია „საქართველოსთვის“ ქობულეთის შტაბის უფროსის განცხადებაც; ანგარიშში არ არის განმარტებული, საიდან უნდა ჰქონოდა ინფორმაცია შტაბის უფროსს, რა მიზეზით გაათვისუფლეს ქათამაძეები პოლიციიდან და როგორ ასრულებდნენ ისინი მათზე დაკისრებულ ვალდებულებებს.
ანგარიშში საგანგაშოდაა მიჩნეული „ტვ პირველის“ ეთერში გასული „ინფორმაცია იმასთან დაკავშირებით, რომ სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის მიერ სკოლის დირექტორებისა და მასწავლებლების შესახებ გროვდებოდა ინფორმაცია და იქმნებოდა ე.წ. დოსიეები“. მტკიცებით ფორმაშია ნათქვამი, რომ ამ პირების „პოლიტიკური შეხედულებები და მათი ოჯახის წევრების საქმიანობა, რიგ შემთხვევაში, იქცა მათთან შრომითი ხელშეკრულების შეწყვეტის საფუძვლად“.
გაუგებარია, რატომ მიიჩნევს ISFED რეპორტაჟში გასულ ცნობებს დადასტურებულად, მაშინ როდესაც, სიუჟეტი აგებულია გაურკვეველ ინფორმაციაზე, რომელიც ტელეკომპანიას ხელში ჩაუვარდა და ის სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის მიერაა შეგროვებული. არავითარი დამადასტურებელი ცნობა იმის შესახებ, რომ სიუჟეტში ნაჩვენებ ამობეჭდილ ფურცლებზე დატანილი ინფორმაცია ავთენტურია და რომ - როგორც ჟურნალისტმა განმარტა - „ქართული ოცნების“ ყველაზე დაცული კომპიუტერებიდან გამოჟონა, არ არსებობს.
ინფორმაციის სანდოობის დასადასტურებლად მოყვანილია რამდენიმე დირექტორის მაგალითი, რომლებიც წარსულში თითქოს პოლიტიკური ნიშნით გაათავისუფლეს. ამით ვერ ქარწყლდება ეჭვი, რომ დაინტერესებულმა პირმა მოიძია ინფორმაცია ბოლო პერიოდში გათავისუფლებული დირექტორების შესახებ და ამის პოლიტიკური ნიშნით შევიწროებასთან დასაკავშირებლად შექმნა ამგვარი დოკუმენტები, რომლებიც გაასაღა სუს-ის მიერ შეგროვებულად. ერთ-ერთი დირექტორი რეპორტაჟში საკუთარ გათავისუფლებას იმას უკავშირებს, რომ სკოლაში მისულ გამგეობის თანამშრომლებს ურჩია, ფოტო იმ ოთახში გადაეღოთ, სადაც ახალი წითელი მერხები იდგა და არა ლურჯი.
ამგვარი არგუმენტები ნაკლებად დამაჯერებელია და ის ფაქტი, რომ ცნობების ნამდვილობის დასადასტურებლად ანგარიშგასაწევი ვერაფერი ითქვა, მთელი სიუჟეტის დაუსაბუთებულობაზე მიუთითებს. გარდა ამისა, ორგანიზაციის მიერ სავარაუდო დარღვევებად აღქმულ შემთხვევებთან ერთად, ანგარიშში შეფასების გარეშე, ფაქტის სახით მოცემულია, რომ „წინა არჩევნების მსგავსად, კვლავ ფიქსირდება მაღალი რანგის სასულიერო პირების დასწრება მმართველი პარტიის წინასაარჩევნო ღონისძიებებსა და კანდიდატების წარდგენაზე“.
ამასთან, არც საქართველოს საარჩევნო კოდექსით, არც სხვა რაიმე აქტით ცალკეულ სასულიერო პირებს არ ეკრძალებათ წინასაარჩევნო კამპანიაში მონაწილეობა და საკუთრი აზრის გამოხატვა კონკრეტული პოლიტიკური სუბიექტისა თუ კანდიდატისადმი.
ამდენად, ISFED-ის მიერ გამოქვეყნებული 2021 წლის ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნების II შუალედური ანგარიშის ანალიზის შედეგად გამოიკვეთა, რომ ეს ანგარიში შეიცავს მთელ რიგ დამახინჯებულ და მცდარ ინფორმაციას, ამასთანავე, ანგარიშში აღწერილი შემთხვევები მოკლებულია მტკიცებულებით გამყარებულ დასაბუთებას. საყურადღებოა ის გარემოებაც, რომ ანგარიშში აღწერილ ზოგ შემთხვევას საერთოდ არ აქვს კავშირი მუნიციპალიტეტის ორგანოთა 2021 წლის არჩევნებთან, თუმცა ის მაინც მოხვდა წინასაარჩევნო პერიოდის ანგარიშში. მთლიანობაში ანგარიში ტოვებს აღქმას, რომ ავტორებს სურთ წინასაარჩევნო პროცესის დამძიმებულად წარმოჩენა.
„საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველო“ ყურადღებას ამახვილებს წინასაარჩევნო პერიოდში ფინანსური და ადმინისტრაციული რესურსის გამოყენებაზე. „ქართული ოცნების“ დამკვირვებლები ამასთან დაკავშირებით ხაზს უსვამენ იმ გარემოებას, რომ საქართველოს საარჩევნო კოდექსის 48-ე მუხლი ეხება წინასაარჩევნო აგიტაციისას ადმინისტრაციული რესურსის გამოყენების აკრძალვას და გარდა ადმინისტრაციული რესურსის ზოგადი აკრძალვისა ეს ნორმა აკონკრეტებს, თუ რა ქმედებები ჩაითვლება ადმინისტრაციული რესურსის გამოყენებად წინასაარჩევნო პერიოდში.
აშკარაა, რომ „საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველო“ სახელმწიფოს მიერ განხორციელებულ თითქმის ყველა ქმედებას ადმინისტრაციულ რესურსად მოიხსენიებს, მაშინ როდესაც საარჩევნო კოდექსით ასეთად არ ითვლება. მაგალითად, გაურკვეველია, რას ნიშნავს ინსტიტუციური ადმინისტრაციული რესურსის იმგვარი განმარტება, როდესაც ამ კატეგორიაში მოხვედრილია „სახელმწიფოს მიერ დაფინანსებული ან/და მის მფლობელობაში მყოფი მედია და საკომუნიკაციო საშუალებების გამოყენება.” სახელმწიფოს მიერ დაფინანსებული მედია საზოგადოებრივ მაუწყებელს გულისხმობს, ხოლო გაუგებარია რას ნიშნავს სახელმწიფოს მფლობელობაში მყოფი მედია.
ციტატა „საერთაშორისო გამჭვირვალობის“ ანგარიშიდან: „ივნისსა და ივლისში ცენტრალური საარჩევნო კომისიის თავმჯდომარისა და ორი ახალი წევრის შერჩევის პროცესი მიმდინარეობდა. შერჩევის ყველა ეტაპი ისე წარიმართა, რომ მმართველმა პარტიამ უბრალო საპარლამენტო უმრავლესობით თანამდებობებზე მისთვის სასურველი ისეთი კანდიდატურები დაამტკიცა, რომლებსაც ოპოზიციის მხარდაჭერა არ ჰქონდათ.
ოპოზიციის მხარდაჭერის ვერმოპოვების და სამი კენჭისყრის წარუმატებლად დასრულების შემდეგ, 2 აგვისტოს პარლამენტმა უბრალო უმრავლესობით ეს 3 კანდიდატი 6 თვის ვადით აირჩია, რითაც დადასტურდა ის ვარაუდი, რომ მმართველ პარტიას არ სურდა სხვა პარტიებთან კომპრომისზე წასულიყო და ცესკოს ისეთი თავმჯდომარე და წევრები აერჩია, ვისაც ფართო საზოგადოებრივი ნდობა ექნებოდა“.
ამ შეფასებას თუ გავყვებით, გამჭვირვალობამ ადმინისტრაციულ რესურსად მიიჩნია მმართველი პარტიის მიერ შესაბამისი კანდიდატის დანიშვნა, რაც აბსურდული ბრალდებაა. ცესკოს თავმჯდომარის დანიშვნის პროცესი იყო ღია და გამჭვირვალე გასაუბრების პროცესიდანვე. გამჭვირვალობა ბრალს სდებს „ქართულ ოცნებას“, თითქოს იგი არ წავიდა კომპრომისზე ოპოზიციასთან, რათა აერჩიათ ერთობლივად შეჯერებული კანდიდატები. მაშინ როდესაც თავად ოპოზიცია არ იყო შეთანხმებული ცესკოს თავმჯდომარეობისა და წევრთა ისეთ კანდიდატებზე, რომელთაც იგი წარმოუდგენდა საზოგადოებას. შესაბამისად, „ქართულ ოცნების“ ცალმხრივი დადანაშაულება არ არის ობიექტური, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც არაფერი გაუკეთებია ოპოზიციას ასეთი კომპრომისისთვის.
ცესკოს თავმჯდომარეობის კანდიდატებთან დაკავშირებით, უნდა აღინიშნოს, რომ სამმა არასამთავრობო ორგანიზაციამ (საია, IDFI, ISFED) მხარი არცერთ კანდიდატს არ დაუჭირა.
„საერთაშორისო გამჭვირვალობა“ ფინანსური ადმინისტრაციული რესურსის გამოყოფასთან დაკავშირებით წერს: „8 სექტემბერს თბილისის მერმა და „ქართული ოცნება - დემოკრატიული საქართველოს“ მერობის კანდიდატმა, კახა კალაძემ საკუთრების დამადასტურებელი მოწმობები 55 ოჯახს გადასცა. საცხოვრებელი ფართები სიმბოლურ ფასად, ერთ ლარად სამგორის რაიონში მცხოვრებ ოჯახებს დაუკანონდათ;
ჯანსაღი და კონკურენტული საარჩევნო გარემოსთვის მნიშვნელოვანია, რომ ასეთი პროგრამების ინიცირება არ მოხდეს არჩევნებამდე მცირე ხნით ადრე, რადგან ამით მმართველმა პარტიამ ან/და მისმა კანდიდატმა გადასახადების გადამხდელთა ხარჯზე მნიშვნელოვანი უპირატესობა შეიძლება მიიღოს“.
„საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველოს“ შეცდომაში შეჰყავს საზოგადოება, როდესაც უთითებს, რომ მნიშვნელოვანია, არჩევნებამდე ცოტა ხნით ადრე არ მოხდეს მსგავსი პროგრამების „ინიცირება“. სინამდვილეში, საუბარია თბილისის მერიის მიერ ბოლო 5 წლის განმავლობაში მიმდინარე პროგრამაზე. აღნიშნული პროგრამით ოჯახებს უკანონდებათ წლების მანძილზე მათ მფლობელობაში არსებული ფართები.
აღსანიშნავია, რომ გამჭვირვალობა თავადვე უთითებს, რომ ამ და სხვა მსგავსს შემთხვევებში არ ირღვევა კანონი, თუმცა ეს ქმედება ორგანიზაციის მიერ მიჩნეულია საარჩევნოდ მოტივირებულ ხარჯად. ამასთანავე, გასათვალისწინებელია, რომ საქართველოს საარჩევნო კოდექსი კონკრეტული პროექტების/პროგრამების განხორციელებასა და სოციალური გასაცემლების (პენსია, სოციალური დახმარება, შემწეობა და სხვა) ოდენობების გაზრდას/შეღავათების დაწესებას წინასაარჩევნო კამპანიის პერიოდში (არჩევნებამდე 2-თვიან პერიოდში) კრძალავს მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ეს არჩევნებამდე არაუგვიანეს 60 დღისა გათვალისწინებული არ ყოფილა საქართველოს კანონმდებლობით, შესაბამისი ბიუჯეტის სათანადო პროგრამული კოდით გათვალისწინებული ასიგნებების ფარგლებში ან/და ამ ასიგნებებიდან გამოყოფილი სახსრებით.
იგივე შენიშვნაა გამოთქმული „საერთაშორისო გამჭვირვალობის“ მიერ 31 აგვისტოს პრემიერ-მინისტრ ირაკლი ღარიბაშვილის იმ განცხადებასთან დაკავშირებით, რომ 500-მდე სამხედრო მოსამსახურის ოჯახს გადაეცემა საცხოვრებელი ბინა. მანვე, ერთი დღით ადრე, 30 აგვისტოს დააანონსა, რომ 300-მდე დევნილ ოჯახს მათივე სარგებლობაში არსებული ფართი სიმბოლურ ფასად გადაეცემოდა;
„საერთაშორისო გამჭვირვალობა“ დარეგისტრირებულ კანდიდატებზე ზეწოლა/სავარაუდო პოლიტიკური ნიშნით სამსახურიდან გათავისუფლებაზე წერს: შუახევის მუნიციპალიტეტის საკრებულოს პარტიული სიის მე-6 ნომერმა, დალი ტაკიძემ განაცხადა, რომ მას დაუკავშირდა შუახევის მოქმედი მერის, ფრიდონ ფუტკარაძის წარმომადგენელი, რომელიც ამავე დროს მისი ნათესავია და მოსთხოვა კანდიდატურის მოხსნა. ტაკიძის თქმით, უარის მიღების შემდეგ მუქარა განხორციელდა მის მეუღლეზე (დაემუქრნენ ავტომანქანის დაწვით). მიუხედავად იმისა, რომ ტაკიძე „საერთაშორისო გამჭვირვალობა - საქართველოსთან“ საუბარში ადასტურებს ზემოაღნიშნულ გარემოებებს, შსს-ის წარმომადგენლის მიერ უწყებათაშორისი კომისიის 15 სექტემბრის სხდომაზე გაჟღერებული ინფორმაციით, ტაკიძემ გამოკითხვისას არ გაამხილა ფუტკარაძის წარმომადგენლის ვინაობა და სხვა დეტალები, აგრეთვე, მან უარყო მუქარის ფაქტები.
აღნიშნული ფაქტის დამადასტურებელი არცერთი მტკიცებულება არ მოჰყავს საერთაშორისო გამჭვირვალობას და სავარაუდო პოლიტიკური მუქარა/იძულება მხოლოდ ცალკეული მხარის მონაყოლს ეყრდნობა. პარტია საქართველოს წარმომადგენელმა დალი ტაკიძემ უწყებათაშორის კომისიაში საერთოდ უარყო შესაძლო ზეწოლის ფაქტი. ამასთანავე, გაუგებარია, რატომ უარყო დალი ტაკიძემ მასზე განხორციელებული სავარაუდო ზეწოლა, თუ მას ნამდვილად ჰქონდა ადგილი, რის შესახებაც მან სპეციალურ ბრიფინგზე საჯაროდ და ღიად ისაუბრა. შესაბამისად, უფრო მეტად ჩნდება ეჭვი ამ ფაქტების სანდოობისა და სიზუსტის მიმართ.
„საერთაშორისო გამჭვირვალობის“ თავის ანგარიშში წერს: „სექტემბრის მეორე ნახევარში გორის სახელმწიფო თეატრის დირექტორს, გივი წვერავას უფლებამოსილების ოთხწლიანი ვადა გაუვიდა, თეატრის სამხატვრო ხელმძღვანელმა კულტურის, სპორტისა და ახალგაზრდობის სამინისტროს ამ პოზიციაზე მოქმედი დირექტორის კანდიდატურა წარუდგინა (დირექტორს, თეატრის წარდგინებით ნიშნავს კულტურის, სპორტისა და ახალგაზრდობის მინისტრი). 3 სექტემბერს გორის თეატრმა მიიღო კულტურის მინისტრის მოადგილის, იოსებ ბაღათურიას წერილი, რომლითაც რეკომენდაციას აძლევს თეატრის სამხატვრო ხელმძღვანელს, რომ თეატრის დირექტორის პოზიციაზე გივი წვერავას კანდიდატურა აღარ წარმოადგინოს, რისი მიზეზიც თეატრის ადმინისტრაციულ-ორგანიზაციული და ფინანსური განვითარების არარსებობაა. წვერავა ამ გადაწყვეტილებას გორის საკრებულოს არჩევნებში მის მონაწილეობას უკავშირებდა, იგი პარტია „საქართველოსთვის“ პარტიულ სიაშია“.
„ქართული ოცნების“ განმარტებით, გორის თეატრის ყოფილ დირექტორ გივი წვერავას სექტემბერში ამოეწურა 4-წლიანი უფლებამოსილების ვადა. კულტურის სამინისტროს პოზიციიდან ნათლად ჩანს, რომ გივი წვერევას ამ პოსტზე ხელახლა დანიშვნა არ შედიოდა სამინისტროს სამომავლო გეგმებში. აღნიშნული გამყარებულია იმ არგუმენტით, რომ თეატრში არ შეინიშნებოდა ხელშესახები განვითარება ადმინისტრაციულ-ორგანიზაციული და ფინანსური კუთხით. ამასთანავე, თეატრის ხელმძღვანელის დანიშვნა კულტურის მინისტრის დისკრეციული უფლებამოსილებაა და გაუგებარია, თუ რატომ ცდილობს საერთაშორისო გამჭვირვალობა სავარაუდო დარღვევად მოიხსენიოს ისეთი ფაქტი, სადაც ერთ სამართლებრივ ნორმასაც კი ვერ უთითებს, რომელიც შესაძლოა დარღვეულიყო.
გამჭვირვალობა ანალოგიურად აფასებს სამსახურიდან გათავისუფლების სხვა შემთხვევებს და ამ ფაქტებს მოქალაქეების ფეისბუქზე აქტიურობასა და პოლიტიკური პარტიების მხარდაჭერასთან აკავშირებს. არსებობს განსხვავებული პოზიციები და განსხვავებული საფუძვლები, თუ რატომ გაათავისუფლეს აღნიშნული პირები დაკავებული თანამდებობებიდან. გათავისუფლების საფუძვლებად ძირითადად მითითებულია სამსახურებრივი მოვალეობის არაჯეროვანი შესრულება და ცალკეული სამსახურებრივი გადაცდომები“.
ვფიქრობთ, „საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველო“ საკუთარ ანგარიშში ფართოდ განმარტავს ადმინისტრაციული რესურსის გამოყენებას და ცდილობს, ამ ცნების ქვეშ მოაქციოს წინასაარჩევნო პერიოდში განხორციელებული სახელმწიფო ორგანოების თითქმის ყველა აქტივობა, მიუხედავად იმისა, რომ ეს აქტივობები მოქმედი კანონმდებლობის დარღვევას არ წარმოადგენს.
„ქართული ოცნება“ თავის დაკვირვებაში ყურადღებას ამახვილებს ნაციონალური მოძრაობის მიერ მოწყობილი პროვოკაციებზე და წერს, რომ 2021 წლის 15 სექტემბერი, ქარელი მთავარი არხის ჟურნალისტი უნერბართვოდ შევიდა ,,ქართული ოცნება - დემოკრატიული საქართველო’’ პარტიის ოფისში და კითხულობდა ჩლიქოსანას (ამ შეურაცხმყოფელი ტერმინით გულისხმობს ქარელის მერობის კანდიდატს). მოთხოვნის მიუხედავად არ ტოვებდა შენობას. გადაღებისას უკან სიარულის დროს ოპერატორი ჩავარდა კიბეებზე და ვარდნისას მიიღო მსუბუქი დაჟეჟილობა. თანდართულია ბმული, სადაც შესაძლებელია გაეცნოთ ვიდეომასალას.
,,ქართული ოცნება - დემოკრატიული საქართველოს’’ ხელვაჩაურის ოფისში, ნაციონალური მოძრაობის მერობის კანდიდატი მიხეილ ბოლქვაძე, მაჟორიტარობის კანდიდატი ამირან თედორაძე, პარტიული სიით წარდგენილი კანდიდატები მალხაზ თავდგირიძე, მერაბ ვარშალომიძე და ნიკა ნაგერვაძე, აქტივისტებთან ერთად შეიჭრნენ. შტაბში შეიტანეს მერობის კანდიდატის, მიხეილ ბოლქვაძის ბანერი, რომელიც იყო დაზიანებული და დაუსაბუთებლად ცდილობდნენ ქართული ოცნებისკენ ხელის გაშვერას, თითქოს აღნიშნული პლაკატის განადგურება იყო ქართული ოცნების ხელწერა. მოთხოვნის მიუხედავად არ ტოვებდნენ ოფისს. თანდართულია ბმული, სადაც შესაძლებელია გავეცნოთ ვიდეომასალას. https://youtu.be/eL8Br5kT6lI 2021 წლის 18 სექტემბერი, ხელვაჩაური, ახალშენი „ქართული ოცნების“ ხელვაჩაურის მუნიციპალიტეტის მერობის კანდიდატი, ზაზა დიასამიძე, მოსახლეობას ხვდებოდა, რა დროსაც, „ნაციონალური მოძრაობის“ კანდიდატმა შეხვედრის ჩაშლა სცადა. ,,ნაციონალური მოძრაობის’’ კანდიდატი, მიხეილ ბოლქვაძე შეხვედრაზე ოჯახის წევრებთან და თანაგუნდელებთან ერთად მიიჭრა. ასევე, მას თან მცირეწლოვანი ბავშვიც ახლდა.
ხელვაჩაურში ორი ასეთი პროვოკაცია მოხდა, სადაც „ნაციონალური მოძრაობის“ მერობის კანდიდატი მცირეწლოვან ბავშვთან ერთად მიიჭრა ,,ქართული ოცნების’’ საარჩევნო შეხვედრაზე და ცდილობდა შეხვედრის ჩაშლას. თანდართულია ბმული, სადაც შესაძლებელია გაეცნოთ ვიდეომასალას.
2021 წლის 21 სექტემბერი, დმანისის მუნიციპალიტეტის სოფელ განთიადში ქართული ოცნების ოფისთან პროვოკაცია მოაწყო ოპოზიციის კანდიდატმა და მოქმედმა მერმა გიორგი ტატუაშვილმა, რომელიც იქ აქტივისტებთან ერთად იყო. პროვოკაცია გადაიზარდა პიზიკურ დაპირისპირებაში, რის შედეგადაც ტატუაშვილის ორი აქტივსტი ცივი იარაღით დაჭრეს. 22 სექტემბერს, საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტრომ ცხელ კვალზე დააკავა დანაშაულში ბრალდებული, „ქართული ოცნების“ მაჟორიტარი დეპუტატობის კანდიდატის შვილი, დავით დაუთაშვილი. გამოძიება სისხლის სამართლის კოდექსის 117 მუხლის და 126-ე მუხლის პირველი პრიმა ნაწილის ,,ბ“ ქვეპუნქტით მიმდინარეობს, რაც ჯანმრთელობის განზრახ მძიმე დაზიანებას და ჯგუფურად ჩადენილ ძალადობის გულისხმობს. დანაშაული 3-დან 6 წლამდე ვადით თავისუფლების აღკვეთას ითვალისწინებს. აღსანიშნავია, რომ დაკავებულს აქვს ფსიქიკური პრობლემები. ამის გამო 2020 და 2021 წლებში ის მკურნალობას გადიოდა სამედიცინო დაწესებულებაში. თანდართულია ბმული, სადაც შესაძლებელია გაეცნოთ ვიდეომასალას. https://fb.watch/8g9Y51hcWt 2021 წლის 23 სექტემბერი, თბილისი, ევროკავშირის წარმომადგენლობის ოფისთან ევროკავშირის ოფისში გამართული შეხვედრის დასრულების შემდეგ ქართული ოცნების თავმჯდომარე ირაკლი კობახიძე კომენტარს აძლევდა ჟურნალისტებს, რა დროსაც მას მიეჭრა ნაციონალური მოძრაობის თავმჯდომარე ნიკა მელია და აყენებდა სიტყვიერ შეურაცხყოფას. მიუხედავად დაცვის ჩარევისა, ის მაინც აგრძელებდა აგრესიას, ერთ-ერთ ჟურნალისტს წაართვა მიკროფონი და ცდილობდა ესროლა ირაკლი კობახიძისთვის. თანდართულია ბმული, სადაც შესაძლებელია გაეცნოთ ვიდეომასალას.
2021 წლის 25 სექტემბერი, კასპის „ნაციონალური მოძრაობის“ მერობის კანდიდატი, პარტიის რამდენიმე აქტივისტთან ერთად მივიდა „ქართული ოცნების“ კასპის პარტიულ შტაბთან და დესტრუქციული ქმედებებით ცდილობდა ,,ქართული ოცნების’’ მხარდამჭერების პროვოცირებას. თანდართულია ბმული, სადაც შესაძლებელია გაეცნოთ ვიდეომასალას.
ამ და სხვა ფაქტების შესახებ ქართული ოცნება სისტემატურად ატყობინებდა საერთაშორისო და ადგილობრივ სადამკვირვებლო ორგანიზაციებს. განსაკუთრებით დიდი ოდენობის ფაქტებია დაფიქსირებული სახელისუფლო პარტიის მიერ მათი საარჩევნო პლაკატების და არჩევნების დღეს იმ კონკრეტული დარღვევების შესახებ, რომლებიც შეეხებოდა საარჩევნო უბანში, საარჩევნო უბნებიდან 100 მეტრის რადიუსში მომხდარ თუ სოციალურ ქსელებში ნაციონალური მოძრაობის წარმომადგენელთა მხრიდან დარღვევებზე.
ეს იყო დაკვირვება ძირითადად არჩევნების წინა პერიოდზე დამკვირვებელთა მიერ განხორციელებულ ქმედებებზე და მათ ანგარიშებზე, რაც შეეხება უშუალოდ არჩევნების დღეს, 2 ოქტომბერს არსებულ საარჩევნო გარემოს, ჩვენ ძირითადად ვეთანხმებით ეუთო/ოდირის დასკვნებს და აღვნიშნავთ:
არჩევნებს ახორციელებდა ცენტრალური საარჩევნო კომისია (ცესკო), 73 საოლქო და 3,664 საუბნო საარჩევნო კომისიები. კომისიების ახალმა პლურალისტურმა შემადგენლობამ ყველა დონეზე გააძლიერა მათი მუშაობა. საქართველოს საარჩევნო კოდექსში ბოლოდროინდელი ცვლილებების შესაბამისად, რომლებიც ფართო კონსენსუსით იქნა მიღებული დაინტერესებულ მხარეებთან კონსულტაციების შედეგად, 2 აგვისტოს აირჩიეს ცესკოს ახალი თავმჯდომარე. ამ მხრივ შექებას იმსახურებს ყველა პიროვნება (მთავრობის, პარლამენტის, მასმედიის თუ სამოქალაქო საზოგადოების წარმომადგენლები), რომელთა ძალისხმევამ, თავდადებულობამ და პროფესიონალიზმა ხელი შეუწყო საქართველოში ადგილობრივი არჩევნების წარმატებას.
არჩევნების დღეს საქართველოს მოსახლეობამ შეძლო ხმა მიეცა მშვიდ და უსაფრთხო გარემოში. არჩევნების შედეგები გვიჩვენებს ქართველი ხალხის ერთგულებას ჭეშმარიტი დემოკრატიის, აყვავებული ეკონომიკისა და სტაბილური, უსაფრთხო ქვეყნის მიმართ.
აღსანიშნავია ცენტრალურ საარჩევნო კომისიას შესანიშნავი მუშაობა საქართველოში ყველა პოლიტიკური პარტიისთვის თანაბარი პირობების შექმნის და უზრუნველყოფისთვის როგორც არჩევნების დროს, ასევე მის შემდგომ, რაც იყო გამორჩეული ძალისხმევის შედეგი ძალიან მოკლე ვადაში, არჩევნებამდე 2 თვეში. რჩება მნიშვნელოვანი ნაწილი, არჩევნების მეორე ტური, რომელიც უნდა დასრულდეს ქვეყნის რამდენიმე ადგილას, მათ შორის 5 თვითმმართველ ქალაქში. იმედს ვიტოვებთ, რომ დარჩენილ ოთხ კვირას მეორე ტურში გადასული კანდიდატები ასევე თანაბრად და შეუფერხებლად გაივლიან და ამომრჩევლები დაცულ და უსაფრთხო გარემოში მისცემენ ხმას საარჩევნო უბნებში. ჩვენ ვუცხადებთ სრულ ნდობას ცენტრალური საარჩევნო კომისიის თავმჯდომარეს და მის შესაძლებლობას, რომ დააკმაყოფილოს საქართველოს მოსახლეობის მოლოდინები. ხაზს ვუსვამთ, რომ საარჩევნო წესების დარღვევის შესახებ ყველა ბრალდება უნდა იქნას განხილული და მიმართული გამჭვირვალედ და კანონით გათვალისწინებული მექანიზმების სრული დაცვით.
ჩვენ ხაზს ვუსვამთ იმის დიდ მნიშვნელობას, რომ ყველა პოლიტიკურმა პარტიამ და პიროვნებამ დაიცვან შესაბამისი კანონი და საქართველოს კონსტიტუცია, რაც ერთობლივ წინასწარ განცხადებაში მოიწონეს უეთოს დემოკრატიული ინსტიტუტებისა და ადამიანის უფლებების ოფისის (ODIHR), ევროპის საბჭოს ადგილობრივი და რეგიონალური ხელისუფლების კონგრესის და ევროპარლამენტის (EP) საერთაშორისო არჩევნების დამკვირვებლებმა. ODIHR-ის ერთობლივ განცხადებაში ნათქვამია, რომ არჩევნების „საკანონმდებლო ბაზა წარმოადგენს დემოკრატიული არჩევნების ჩატარების საერთო ადეკვატურ საფუძველს “და რომ ის „ზოგადად ხელს უწყობს დემოკრატიულ არჩევნებს და არჩევნებისათვის მზადება იყო გამჭვირვალე და პროფესიონალურად მართული “.
აღვნიშნავთ ODIHR-ის ერთობლივი წინასწარი განცხადების დასკვნებს, რომ „საარჩევნო ადმინისტრაცია ჩაეტია სამართლებრივ ვადებში და ეფექტურად მოახერხა არჩევნების ტექნიკური ასპექტები COVID-19 პანდემიის საპასუხოდ შესწორებების ფონზე“... და რომ „კარგად ჩაატარა 2 ოქტომბრის ადგილობრივი არჩევნები“ COVID-19 პანდემიით გამო არსებული უზარმაზარი გამოწვევებისა და „გაჭიანურებული პოლიტიკური კრიზისის და გამძაფრებული პოლარიზაციის ფონზე“. მნიშვნელოვანია, რომ ყველა პოლიტიკურმა „მონაწილემ თავისუფლად შეძლო კომპანიის ჩატარება კონკურენტულ გარემოში“.
ჩვენ ასევე ავღნიშნავთ, რომ ODIHR-ის ერთობლივ წინასწარ განცხადებაში გამოთქმული შეხედულებები გაიზიარა და დაამტკიცა საქართველოში შეერთებული შტატების ელჩმა, რომელმაც 2021 წლის 4 ოქტომბერს გააკეთა ვრცელი განცხადება. ელჩმა შეაქო „პარლამენტის წინასაარჩევნო ძალისხმევა საარჩევნო რეფორმების გატარებაში წინა არჩევნებში გამოვლენილი ზოგიერთი ხარვეზის აღმოსაფხვრელად“ და რომ „ზოგიერთმა ზომამ გამოიწვია პოზიტიური ცვლილებები“, მაგრამ მიგვაჩნია, რომ ელჩის განცხადების მეორე ბოლო პუნქტში, რომელშიც იგი ღიად მოუწოდებს სასწრაფოდ „პარტიებს შორის პოლიტიკური ალიანსების შექმნისკენ“ კენჭისყრის მეორე ტურის კონტექსტში, მან აშკარად გადააჭარბა დიპლომატის როლს, რადგან ამ განცხადებაში იკვეთება ქვეყნის საშინაო საქმეებში ჩარევის ნიშნები.
მიუხედავად იმისა, რომ ჩვენ ვიზიარებთ შეშფოთებას ODIHR-ის ერთობლივი წინასწარი განცხადების და შეეერთებული შტატების ელჩის განცხადების რიგი ბრალდებების შესახებ (კერძოდ ის რომ საარჩევნო გარემო შეფერხებულია კანდიდატებისა და ამომრჩევლების დაშინებით, ხმის მიყიდვით, ზეწოლით), ჩვენ არ ვეთანხმებით რომ ეს ბრალდებები ფართოდ გავრცელებული და თანმიმდევრული იყო.
ნებისმიერ შემთხვევაში, როგორც აღინიშნა ODIHR-ის წინასწარი დასკვნების თანახმად, სავარაუდო დარღვევების შემთხვევების უმეტესობა მოხსენებული იქნა ცესკოს მიერ და გადაეცა სასამართლოებსა და სამართალდამცავ ორგანოებს გამოძიებისათვის და შესაბამისი სამართლებრივი ქმედებებისთვის. ჩვენ გვჯერა, რომ საქართველოს კანონმდებლობაში არსებული სამართლებრივი მექანიზმების გამოყენებით ცესკოს, სასამართლოსა და სამართალდამცავ ორგანოებს შეუძლიათ სათანადოდ გაუმკლავდნენ და აღმოფხვრან ყველა დასაბუთებული საჩივარი. ამ თვალსაზრისით ჩვენ ვიმეორებთ ODIHR-ის და აშშ-ს ელჩის მოწოდებებს ყველა საჩივრის სრული, ეფექტური და მიუკერძოებელი გამოძიების შესახებ, რომელიც გააზრებულად და კანონიერად იქნა შეტანილი ყველა დაინტერესებული მხარის მიერ.
და ბოლოს, ჩვენ შეშფოთებით ავღნიშნავთ, რომ ODIHR-ი, კონგრესის და ევროპარლამენტის მანდატები, რომლებიც მათ მიიღეს საქართველოს მთავრობის მოწვევით, 2021 წლის 2 ოქტომბრის ადგილობრივი არჩევნების მიუკერძოებლად და ობიექტურად დაკვირვების მიზნით, სრულად არ განხორციელებულა. ODIHR-ის ერთობლივი წინასწარ განცხადებაში გამოქვეყნებული დასკვნები ძირითადად ემყარებოდა ეგრეთ წოდებული ადგილობრივი დამკვირვებელი ორგანიზაციების მიერ გაჟღერებულ ბრალდებებს, რომლებსაც ისინი უცხადებენ ნდობას და როგორც ჩანს, ისინი ყოველთვის ადეკვატურად არ წარმოაჩენდნენ არჩევნების დღეს არსებულ რეალობას ან ბოროტად იყენებდნენ სამოქალაქო საზოგადოების და მოქალაქეთა დამკვირვებლების სტატუსს, ხოლო ზოგჯერ მოქმედებდნენ როგორც მთავარი ოპოზიციური პარტიის წარმომადგენლები და მისი ინტერესების დამცველები.
ამ კონტექსტში, მიუღებელია აშშ-ს ელჩის მიერ ოთხი სპეციალურად დასახელებული არასამთავრობო ორგანიზაციის მნიშვნელობის ხაზგასმა და მათი „საქართველოში ყველაზე საიმედო და სანდო ინფორმაციის წყაროდ“ დასახელება, ვინაიდან საქართველოში სამოქალაქო საზოგადოება ბევრად მრავალფეროვანი, აქტიური და კვალიფიციურია და არ შეიძლება მხოლოდ ოთხი არასამთავრებო ორგანიზაცია ჩაითვალოს ე. წ. პოლიტბიუროდ.
მიუხედავად იმისა, რომ 2021 წლის ადგილობრივი არჩევნების ზოგად შეფასებებში საერთაშორისო სადამკვირვებლო ორგანიზაციებს არ დაუშვიათ უხეში შეცდომები, თუ ისინი მომავალში საკუთარი თვალით ნანახზე და არასამთავრობო ორგანიზაციათა გაცილებით ფართო წრის ინფორმაციებზე დაყრდნობით გააკეთებენ საკუთარ დასკვნებს, ამ შემთხვევაში გაცილებით უფრო ზუსტი ადეკვატური იქნება მათი შეფასებები.
ცესკოს დადგენილების მიხედვით დარეგისტრირდა:
2021 წლის ადგილობრივ თვითმმართველობის არჩევნებზე - 88 ორგანიზაცია;
2020 წლის საპარლამენტო არჩევნებზე - 120 სადამკვირვებლო ორგანიზაცია;
2019 წლის 19 მაისის შუალედურ არჩევნებზე - 49 სადამკვირვებლო ორგანიზაცია;
2018 წლის საპრეზიდენტო არჩევნებზე - 62 სადამკვირვებლო ორგანიზაცია;
2017 წლის ადგილობრივ თვითმმართველობის არჩევნებზე - 71 სადამკვირვებლო ორგანიზაცია;
2016 წლის საპარლამენტო არჩევნებზე - 91 სადამკვირვებლო ორგანიზაცია.
როგორც ვხედავთ, 2021 წლის ადგილობრივი არჩევნების დაკვირვებაში მონაწილეობდა ცესკოს მიერ დარეგისტრირებული 88 ადგილობრივი სადამკვირვებლო ორგანიზაცია, რომელთაგან არჩევნების მონიტორინგის წინა წლების გამოცდილება არ ჰქონდა 16-ს. „ქართული ოცნების“ მიერ გამოქვეყნებული ინფორმაციის მიხედვით, ამ 88 ორგანიზაციიდან 15 აფილირებულია ნაციონალურ მოძრაობასთან, 3 - ევროპულ საქართველოსთან, ხოლო 2 - პარტია საქართველოსთვის. ამ 88 ადგილობრივ ორგანიზაციას 2 ოქტომბრის არჩევნებზე ჯამში ჰყავდათ 31170 დამკვირვებელი, რომელთაგან 8482 დამკვირვებელი მოდის პარტიებთან კავშირში მყოფ 20 ორგანიზაციის წილად, რაც დამკვირვებელთა საერთო რაოდენობის 27%-ია. ჩვენთვის უცნობია, თუ დაკვირვებაში მონაწილე რამდენი არასამთავრობო ორგანიზაცია იყო აფილირებული უშუალოდ „ქართულ ოცნებასთან“, თუმცა, რასაკვირველია, გარკვეული რაოდენობის ასეთი ორგანიზაციებიც მონაწილეობდნენ არჩევნების დაკვირვების საქმეში. ამიტომ გასაგებია, რომ პარტიებთან აფილირებული ყველა ასეთი დამკვირვებელი ორგანიზაცია იყო პარტიული ინტერესების გამტარებელი საარჩევნო უბნებზე, რის გამოც ამ ორგანიზაციების მიერ წარმოებული სადამკვირვებლო მისია ვერ იქნებოდა ობიექტური.
ყოველივე ზემოთქმულიდან გამომდინარე, ჩვენ წარმოვადგენთ ჩვენი დაკვირვების შედეგებს მხოლოდ იმ სადამკვირვებლო ორგანიზაციების საქმიანობაზე, რომლებიც სარგებლობენ მაღალი საერთაშორისო რეპუტაციით, აგრეთვე მათ მიერ გაწეულ სამუშაოსთან დაკავშირებულ სახელისუფლებო პარტიის სადამკვირვებლო ჯგუფის ზოგიერთ კრიტიკულ შეფასებას. ასეთი ორგანიზაციებია „საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია“, „საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველო“ და „სამართლიანი არჩევნები „(ISFED-ი).
2021 წლის ადგილობრივი არჩევნების დაკვირვება საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციამ აწარმოა 9 რეგიონული ოფისის მეშვეობით თბილისში, აჭარაში, გურიაში, სამეგრელო-ზემო სვანეთში, იმერეთში, შიდა ქართლში, სამცხე-ჯავახეთში, ქვემო ქართლში, მცხეთა-მთიანეთსა და კახეთში. ეს ორგანიზაცია, მათივე განცხადებით, აფასებს არა მხოლოდ კანონმდებლობის დარღვევებს, არამედ ასევე ინტერესდება ისეთი ქმედებებით, რომლებიც, თავისთავად, კანონდარღვევა არ არის, თუმცა ცუდი პრაქტიკაა და ზიანს აყენებს ჯანსაღი წინასაარჩევნო გარემოს შექმნას, რის გამოც მათ აღმოსაფხვრელად შესაბამის პირებს ქცევის ცვლილების მიმართულებით აძლევს რეკომენდაციას.
საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციაც და სამართლიანი არჩევნებიც (ISFED-ი) აღნიშნავენ 2021 წლის ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნებისთვის საოლქო და საუბნო კომისიები ახლებური წესით დაკომპლექტებას, იწონებენ იმას, რომ მათი არჩევისთვის პირველ ჯერზე ზემდგომ კომისიებში ხმათა 2/3 უმრავლესობაა საჭირო, თუმცა, კრიტიკულად აფასებენ იმას, რომ თუ ეს რაოდენობა ვერ შეგროვდება, ეს წესი აბსოლუტური უმრავლესობით შერჩევის შესაძლებლობასაც ტოვებს. მართალია, ისინი მიუთითებენ პრაქტიკაზე და ამბობენ, რომ რადგან რეალურად საოლქო კომისიის დროებითი წევრების ნახევარი ხელისუფლებასა და ოპოზიციას შორის შეთანხმების საფუძველზე დაინიშნა, ამიტომ მხოლოდ 2/3-ით უნდა ყოფილიყო მათი დანიშვნა შესაძლებელი, მაგრამ არ გვთავაზობენ გზას, თუ როგორ უნდა განვითარდეს დანიშვნის პროცედურები, მაშინ, თუ ასეთი შეთანხმებები ვერ ხერხდება და აშკარა საბოტაჟით პროცესის პარალიზება ხდება. მაგალითად, თუ რომელიმე მხარე, ხელისუფლება ან ოპოზიცია, მიდის საბოტაჟის გზით და არ აძლევს ხმას არც ერთ კანდიდატს ან სულაც არ მონაწილეობს პროცესში, რის უფლებასაც აძლევს კანონი, ასეთ შემთხვევაში პროცესი იშლება და ვერ ყალიბდება საარჩევნო კომისიები.
2021 წლის ადგილობრივი არჩევნების წინ, მთლიანობაში, საარჩევნო კომისიებში შერჩეული 218 კანდიდატიდან 105-მა მიიღო ცესკოს წევრთა 2/3-ის მხარდაჭერა (12 ან მეტი ხმა), ხოლო 113 წევრი შეირჩა სრული შემადგენლობის უმრავლესობით ან მეტით, მაგრამ არა - 2/3-ით (9-11 ხმა). ზემოხსენებულ არასამთავრობო ორგანიზაციათა შემოთავაზების შემთხვევაში, თუ კომისიის წევრთა ასარჩევად ყველა შემთხვევაში აუცილებელი იქნებოდა ხმების 2/3, ეს 113 წევრი საერთოდ ვერ აირჩეოდა და პროცესი თლიანად ჩაიშლებოდა.
„ერთიანი ნაციონალური მოძრაობისა“ და „ევროპული საქართველოს“ დანიშნულმა კომისიის წევრებმა საოლქო საარჩევნო კომისიების დაკომპლექტების პროცესს პროტესტი გამოუცხადეს, მათ არც გასაუბრებებსა და არც კენჭისყრაში მონაწილეობა არ მიუღიათ. ხოლო ცესკოს პროფესიული წევრი დიმიტრი ჯავახაძე არ ესწრებოდა გასაუბრებებს პირადი საპატიო მიზეზით, თუმცა კენჭისყრაში მონაწილეობა მიიღო.
გასაუბრებები ჩაატარეს ცესკოს წევრებმა: ცესკოს თავმჯდომარის მოადგილე გიორგი შარაბიძე, ცესკოს მდივანი გიორგი ჯავახიშვილი, ცესკოს წევრი გიორგი ძაგანია, ცესკოს წევრი გიორგი ჭიქაბერიძე, ცესკოს წევრი გია ცაცაშვილი, ცესკოს წევრი მაია ზარიძე, ცესკოს წევრი დიმიტრი ჯავახაძე, ნინო ბასილაია (პ/გ „ევროპელი სოციალისტები»), ლევან ჯგერენაია (პ/გ „გირჩი»), ია პირტახია (პ/გ „საქართველოს ევროპელი დემოკრატები»), ივანე ნორაკიძე (მპგ „ალეკო ელისაშვილი - მოქალაქეები»), არჩილ ანასაშვილი (პ/გ „ქართული ოცნება - დემოკრატიული საქართველო“), ცესკოს თავმჯდომარის მოადგილე გიორგი სიორიძე (პ/გ „ლელო საქართველოსთვის“), ანა კობახიძე (პ/გ „გიორგი ვაშაძე - სტრატეგია აღმაშენებელი»).
ცესკომ საოლქო საარჩევნო კომისიის დროებითი წევრების შესარჩევი კონკურსი 3 აგვისტოს გამოაცხადა. 7 219 ვაკანტურ თანამდებობაზე მან სულ 370 განაცხადი დარეგისტრირდა. ოლქში შევიდა ზუსტად იმ რაოდენობის განაცხადი, რამდენი ვაკანტური ადგილიც იყო. ეს ნიშნავს, რომ აქ შერჩევის პროცესი რეალური კონკურენციის გარეშე წარიმართა.
კომისიის წევრებმა 2 დღეში შეისწავლეს აღნიშნული 370 განაცხადი, ხოლო 7 აგვისტოს ისინი გაემგზავრნენ რეგიონებში და გამართეს გასაუბრებები. კომისიის წევრები გაიყვნენ და ერთი დღის განმავლობაში ინდივიდუალურად შეხვდნენ 180 კანდიდატს. პროცესში მონაწილეობდა ცესკოს 14 წევრი, როგორც პროფესიული, ისე პარტიების მიერ დანიშნული. კანდიდატის თანხმობის შემთხვევაში, გასაუბრების პროცესი სოციალურ ქსელ Facebook-ზე LIVE-რეჟიმში გადაიცემოდა. ცესკოს წევრების მხრიდან გამოჩენილი ინიციატივა, გასაუბრებოდნენ კანდიდატებს და ეს პროცესი მაქსიმალურად გამჭვირვალედ წარემართათ, სადამკვირვებლო არასამთავრობო ორგანიზაციებმა პოზიტიურად შეაფასეს. „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობისა“ და „ევროპული საქართველოს“ მიერ დანიშნულმა კომისიის წევრებმა საოლქო კომისიების დაკომპლექტების პროცესში მონაწილეობა არ მიიღეს. ისინი მოითხოვდნენ, რომ კანდიდატების სიიდან ამოეღოთ საჯარო სექტორში, ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოებსა და ააიპ-ებში დასაქმებული პირები.
საუბნო საარჩევნო კომისიები
თვითმმართველობის არჩევნებისთვის საუბნო საარჩევნო კომისიების წევრთა შესარჩევი კონკურსი 8 აგვისტოს გამოცხადდა. განცხადებები საკმაოდ შემჭიდროებულ ვადებში, 9-დან 12 აგვისტოს ჩათვლით მიიღებოდა. კანონმდებლობის მიხედვით, საუბნო საარჩევნო კომისიის 8 პროფესიული ნიშნით შერჩეულ წევრს შესაბამისი საოლქო საარჩევნო კომისია ირჩევს სრული შემადგენლობის 2/3-ით, იმ პირობით, რომ კანდიდატურას მხარი დაუჭირა, მათ შორის, 5 წლის ვადით არჩეულმა 3-მა წევრმა მაინც. თუ კანდიდატი ვერ დააგროვებს ხმების შესაბამის რაოდენობას, ხელახალი კენჭისყრისას არჩეულად ჩაითვლება ის კანდიდატი, რომელსაც მხარს დაუჭერს აბსოლუტური უმრავლესობა (5 მუდმივი პროფესიული წევრიდან 3-ის ხმა აქაც აუცილებელია).
73 საარჩევნო ოლქის 3 664 საარჩევნო უბანზე არსებულ 29 312 ვაკანტურ ადგილზე კონკურსში მონაწილეობის მსურველთა 31 483 განცხადება შევიდა. 2 153 საარჩევნო უბანზე (58,76 %), 8 ვაკანსიაზე შევიდა მხოლოდ 8 განაცხადი; 891 საარჩევნო უბანზე (24,32%) - 9 განაცხადი; 539 საარჩევნო უბანზე (14,71%) - 9 განაცხადზე მეტი.
საუბნო საარჩევნო კომისიის წევრის შერჩევაში მონაწილეობა ეკრძალება საოლქო საარჩევნო კომისიის წევრს, თუ ის არის კანდიდატის ოჯახის წევრი. ცესკოს მიერ გამოქვეყნებული მონაცემებით, კომისიების 145-მა წევრმა, ნათესაური კავშირის გამო, არჩევის პროცესში მონაწილეობა არ მიიღო.
ყველა საერთაშორისო და ადგილობრივი სადამკვირვებლო ორგანიზაციების მიერ პოზიტიურად შეფასდა საარჩევნო ადმინისტრაციის მონდომება, მაქსიმალურად სწრაფად გაესაჯაროებინა კონკურსანტების შერჩევის პროცესის შედეგად სტატისტიკურ მონაცემებში გამოვლენილი ტენდენციები.
ცესკოში პოლიტიკური გაერთიანება „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის“ წარმომადგენელთა მიერ არაერთი საჩივარი შევიდა, სადაც აღნიშნული იყო, რომ ათობით კანდიდატის განცხადება ერთი და იმავე ელექტრონული ფოსტის მისამართიდან გამოიგზავნა, ხოლო ხელით დაწერილი განცხადებების ნაწილი იდენტური კალიგრაფიით იყო შევსებული. ცესკომ მიიჩნია, რომ საჩივრებში მითითებული ფაქტები არ მიეკუთვნებოდა ისეთ გარემოებებს, რომელთა გამოც საოლქო საარჩევნო კომისიებს ამ პირების არჩევის უფლება არ ჰქონდათ. დამკვირვებელთა აზრით, ეს გადაწყვეტილება კანონშესაბამისია, თუმცა გაუგებარია, რატომ ვერ შეძლეს კანდიდატებმა, თავად შეევსოთ განცხადებები, ან ესარგებლათ საკუთარი ელექტრონული ფოსტით. გამოვლინდა კიდევ ერთი პრობლემა - კონკურსში მონაწილეობის შესახებ რამდენიმე განცხადებაზე არსებული ხელმოწერა ერთმანეთს ჰგავდა. ასეთ ფაქტებზე ცესკომ პროკურატურას მიმართა.
დამკვირვებელი ორგანიზაციების ყურადღების ცენტრში მოხვდა ადმინისტრაციული რესურსის გამოყენების პრობლემა. მათი მტკიცებით, ამგვარი შემთხვევები გამოვლინდა ბათუმში, ამბროლაურში, ოზურგეთსა და ასპინძაში. ისინი შეეხება პარტია „ქართული ოცნების“ მიერ საჯარო სერვისით სარგებლობას, ბიუჯეტიდან დაფინანსებული ორგანიზაციების მიერ „ქართული ოცნების“ მხარდამჭერი პოსტების გაზიარებას, ბიუჯეტიდან დაფინანსებული სარეაბილიტაციო სამუშაოებისას „ქართული ოცნების“ ატრიბუტიკის გამოყენებას. მათმა დამკვირვებლებმა აღრიცხეს მმართველი პარტიის, აგრეთვე ერთი დამოუკიდებელი კანდიდატის მიერ საჯარო მოხელეების აგიტაციის მიზნებისთვის შეკრების ფაქტებიც. ჩამოთვლილი შემთხვევების ნაწილი ჯერ საოლქო კომისიებში, შემდეგ კი სასამართლოში გასაჩივრდა. ამ ინსტანციებმა სხვადასხვა ტიპის გადაწყვეტილებები მიიღეს,
დამკვირვებლები მიუთითებენ, რომ არჩევნების მოახლოებასთან ერთად, თანდათან დაიძაბა წინასაარჩევნო გარემო. ამ თვალსაზრისით, განსაკუთრებით მწვავე ვითარება შეიქმნა ქვემო ქართლში. რუსთავში სავარაუდოდ პოლიტიკური ნიშნით „ნაციონალური მოძრაობის“ მხარდამჭერს დაესხნენ თავს. დმანისის მუნიციპალიტეტის ოპოზიციის შეთანხმებული მერობის კანდიდატის წინასაარჩევნო შეხვედრის დროს ერთმანეთს ფიზიკურად დაუპირისპირდნენ მისი და „ქართული ოცნების“ მხარდამჭერები, რა დროსაც ორი ადამიანი დაიჭრა. დაკავებული და ბრალდებულია ერთ-ერთი ეჭვმიტანილი, რომელიც მმართველი პარტიის მხარდამჭერია. დამკვირვებლები აღნიშნავენ, რომ დმანისის ინციდენტს თბილისში „ქართული ოცნებისა“ და „ნაციონალური მოძრაობის“ ლიდერებს შორის მწვავე კონფლიქტი მოჰყვა, რომლის დროსაც მართველი პარტიის თავმჯდომარემ ოპონენტს შეაგინა. სიტყვიერი დაპირისპირება მოხდა ვანში ოპოზიციური კანდიდატის წარდგენის ღონისძიებაზეც (საია ამ ფაქტსაც წვრილმანი ხულიგნობის მაგალითად მიიჩნევს). აქვე სადამკვირვებლო ორგანიზაციების მიერ აღნიშნულია ოპოზიციური პარტიის მხარდამჭერზე სავარაუდო პოლიტიკური მოტივით თავდასხმა ოზურგეთში და მოქმედი მერის (მერობის დამოუკიდებელი კანდიდატის) მიერ საკრებულოს წევრის სავარაუდო ფიზიკური შეურაცხყოფა იმავე მუნიციპალიტეტში.
ჩვენი ორგანიზაციის მიერ მოკვლეული მონაცემების მიხედვით, ამ ფაქტებს სამართლებრივი რეაგირება არ მოყოლია. თუმცა, აღსანიშნავია, რომ დამკვირვებლები ცალმხრივად აშუქებენ თბილისში „ქართული ოცნებისა“ და „ნაციონალური მოძრაობის“ ლიდერებს შორის მწვავე კონფლიქტს და აღნიშნავენ მხოლოდ ერთი მხარის მიერ მეორის მიმართ შეგინების ფაქტს, თუმცა არაფერს ამბობენ იმაზე, რომ მანამდე ნაციონალური მოძრაობის ლიდერი მიეჭრა მეორე მხარეს, რომელიც ინტერვიუს აძლევდა მრავალრიცხოვან ჟურნალისტებს, ჩაუშალა ბრიფინგი და შემდეგ ერთ-ერთი ჟურნალისტისთვის წართმეული მიკროფონის სროლით დაემუქრა მას. ასეთი ცალმხრივობა დამკვირვებელთა მიკერძოებაზე მიუთითებს, რაც მათ მიერ სხვა შემთხვევების აღწერის დროსაც ნაკლებ ნდობას იმსახურებს.
იმერეთსა და აჭარაში პარტია „საქართველოსთვის“ მერობის კანდიდატმა და პროპორციული სიის წევრებმა ზეწოლის ფაქტებზე ღიად ისაუბრეს. მსგავსი შემთხვევების თაობაზე ჰყვებიან „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის“ მხარდამჭერი ზუგდიდში და მაჟორიტარობის კანდიდატი ქობულეთში, ასევე „სტრატეგია აღმაშენებლის“ კანდიდატი სამტრედიის იანეთი-ბაშის მაჟორიტარულ ოლქში. ერთ-ერთმა ოპოზიციურმა არხმა გაავრცელა ინფორმაცია ბიზნესმენებზე შესაძლო ზეწოლის შესახებ სამცხე-ჯავახეთში. დამკვირვებელთა აზრით, ეს საქმეები სისხლის სამართლის დანაშაულის ნიშნებს შეიცავს.
ჩვენ მიგვაჩნია, რომ სასურველია უფრო მეტი კონკრეტიკა, მეტი მტკიცებულება და მეტი საჯაროობა იმისათვის, რომ მხოლოდ ზეპირი განცხადებები არ გახდეს მომხდარ დაზუსტებულ ფაქტად წარმოჩენად, რასაც ხშირად აქვს ხოლმე ადგილი სადამკვირვებლო ორგანიზაციების ანგარიშებში.
დამკვირვებლების ანგარიშებში ასევე აღსანიშნავია საარჩევნო სუბიექტობის კანდიდატების ბანერებისა და პლაკატების დაზიანების შემთხვევები, რისი მსხვერპლიც არაერთხელ გახდა როგორც მმართველი პარტია, ისე ოპოზიცია.
ასეთი შემთხვეევბის არაერთი ვიზუალური დადასტურებული ფაქტი და მაგალითი წარმოადგინეს როგორც სახელისუფლებო, ისე ოპოზიციურმა პარტიებმა.
დამკვირვებლების ანგარიშებში ყურადღება გამახვილდა საჯარო დაწესებულებებიდან პოლიტიკური ნიშნით გათავისუფლების შემთხვევებზეც.
დამკვირვებლები ყურადღებას ამახვილებენ სახელმწიფოსა და პარტიის გამიჯვნის მოთხოვნის უგულებელყოფაზე. ეუთოს 1990 წლის კოპენჰაგენის დოკუმენტი მოითხოვს, რომ „სახელმწიფო და პოლიტიკური პარტიები ერთმანეთისგან ცხადად გაიმიჯნოს“. დამკვირვებელი ორგანიზაციები მიუთითებენ, რომ ამ პრინციპის დაცვა ვერ უზრუნველყო მმართველმა პარტიამ. წინასაარჩევნო კამპანიის პერიოდში მთავრობის მეთაური ირაკლი ღარიბაშვილი პარტიული ღონისძიებების დროს სახელისუფლებო ინიციატივებსა და პროექტებზე საუბრისას მუდმივად ხაზგასმით მიუთითებდა პარტია „ქართული ოცნების“ დამფუძნებლისა და ლიდერის ბიძინა ივანიშვილის როლზე, ასევე მის ფინანსურ წვლილზე.
მაგალითად, 26 აგვისტოს სენაკში „ქართული ოცნების“ მერობის კანდიდატ ვახტანგ გადელიას წარდგენისას ირაკლი ღარიბაშვილმა მადლობა გადაუხადა ბიძინა ივანიშვილს და ისაუბრა ფონდ „ქართუსა“ და სახელმწიფოს ერთობლივ პროექტზე, რომლის შედეგადაც სრულად აღდგება ნოქალაქევის არქეოლოგიური კომპლექსი. მან იქვე ხაზი გაუსვა სენაკის სახელმწიფო თეატრის განახლების პროცესში ფონდ „ქართუს“ წვლილს. მისი თქმით, ამაში ფონდმა 10 მილიონი ლარი დახარჯა და სენაკს დაუბრუნა ისტორიული თეატრი. ამავე ღონისძიებაზე სიტყვით გამოვიდა ეკონომიკის მინისტრის მოადგილე ოთარ დანელია, რომელმაც ასევე განსაკუთრებული ყურადღება გაამახვილა ნოქალაქევის ციხე-ქალაქის რეაბილიტაციის პროექტსა და ფონდ „ქართუს“ ფინანსურ მხარდაჭერაზე. 27 აგვისტოს ხობში „ქართული ოცნების“ მერობის კანდიდატ დავით ბუკიას წარდგენისას მთავრობის მეთაურმა განაცხადა: „სოფელ ხიბულაში პრეზიდენტის მემორიალური სახლი აღადგინა ბატონმა ბიძინა ივანიშვილმა, ასევე, მისი გადაწყვეტილებით, სახლის ტერიტორიაზე აშენდა ულამაზესი ტაძარი და კეთილმოეწყო ტერიტორია, რაშიც ბატონი ბიძინა ივანიშვილის ფონდის მიერ 13 მილიონი ლარი დაიხარჯა. ამისთვის მადლობა პირადად ბატონ ბიძინა ივანიშვილს და მადლობა ფონდ „ქართუს“. 4 სექტემბერს ქუთაისის მერობის კანდიდატ იოსებ ხახალეიშვილის წარდგენის ღონისძიებაზე ირაკლი ღარიბაშვილმა ქუთაისის საერთაშორისო უნივერსიტეტზე საუბრისას კვლავ გაიხსენა ბიძინა ივანიშვილის ფინანსური შენატანი ერთი მილიარდი ევროს ოდენობით. ბიძინა ივანიშვილი პარტია „ქართული ოცნების“ დამფუძნებელი და ლიდერია, ხოლო ფონდი „ქართუ“ - მის დაქვემდებარებაში მოქმედი ორგანიზაცია. კამპანიის ფარგლებში გამართულ ღონისძიებებზე ბიძინა ივანიშვილის მიერ დაფინანსებული პროექტების ტირაჟირება ამომრჩევლისთვის ართულებს სახელმწიფოსა და მმართველ პარტიას შორის ზღვრის გავლებას. ფაქტობრივად, ეს არის პროექტები, რომლებსაც „ქართული ოცნების“ ლიდერი და სახელმწიფო ერთობლივად ახორციელებენ. ამ გზით, ის, რაც სახელმწიფოს ვალდებულებაა, პარტიის კეთილ ნებას და ქველმოქმედებას უკავშირდება. დამკვირვებელი ორგანიზაციები აღნიშნავენ, რომ ეს ფაქტები კანონდარღვევა არ არის, მაგრამ ეწინააღმდეგება სახელმწიფოსა და პარტიის ერთმანეთისგან ცხადად გამიჯვნის კარგი პრაქტიკის მოთხოვნას.
ჩვენ მიგვაჩნია, რომ ამ შემთხვევაში ბიძინა ივანიშვილის სახელის მოხსეიება არანაირად არ ნიშნავს პარტიისა და სახელმწიფოს გაიგივებას, ვინაიდან ყველასათვის ცნობილია, მისი ფონდი „ქართუ“ ათწლეულების მანძილზე ახორციელებენ საქველმოქმედო საქმიანობას და ამის აღნიშვნა მმართველი პარტიის ლიდერის მხრიდან არ წარმოადგენს რაიმე სიახლს და არც პროპაგანდის აკრძალულ ხერხის გამოყენებას. გარდა ამისა, სადამკვირვებლო ორგანიზაციები მოწოდებულნი უნდა იყვნენ რეაგირება მოახდინო კანონდარღვევებზე და როდესაც ისინი თვითონ აღიარებენ, რომ ამ შემთხვევაში კანონდარღვევას არ ჰქონია ადგილი, ამ ფაქტებზე ხაზგასმა მიკერძოებულ დამოკიდებულებად მიგვაჩნია. მით უმეტეს, როდესაც დამკვირვებლებმა კარგად იციან, რომ საქართველოს კანონმდებლობით შიდა პოლიტიკურ საქმეებში ჩარევა და მონაწილეობა ეკრძალება როგორც უცხო ქვეყნის მოქალაქეს, ისე ძებნილ და მსჯავრდებულ პირს. ამის მიუხედავად, ისინი მიუთითებენ ხელისუფლების წარმომადგენელთა მხრიდან „ქართუ ფონდის“ ხსენების მიზანშეწონილობაზე, მაგრამ საერთოდ არ ახსენებენ იმ პირდაპირ და სრულიად აშკარა კანონდარღვევას, როდესაც უცხო ქვეყნის მოქალაქე, მძიმე დანაშაულებებში მსჯავრდებული და ბრალდებული ყოფილი პრეზიდენტი მიხეილ სააკაშვილი კანონის დარღვევით არა მხოლოდ აშკარად და უხეშად ერეოდა საქართველოს საარჩევნო გარემოში, არამედ სახელმწიფო გადატრიალებისკენ მოწოდებებსაც არ ერიდებოდა.
დამკვირვებელი ორგანიზაციების ყურადღების ცენტრში მოხვდა ადმინისტრაციული რესურსის გამოყენების პრობლემა. ისინი შეეხება პარტია „ქართული ოცნების“ მიერ საჯარო სერვისით სარგებლობას, ბიუჯეტიდან დაფინანსებული ორგანიზაციების მიერ „ქართული ოცნების“ მხარდამჭერი პოსტების გაზიარებას, ბიუჯეტიდან დაფინანსებული სარეაბილიტაციო სამუშაოებისას „ქართული ოცნების“ ატრიბუტიკის გამოყენებას. მათმა დამკვირვებლებმა აღრიცხეს მმართველი პარტიის, აგრეთვე ერთი დამოუკიდებელი კანდიდატის მიერ საჯარო მოხელეების აგიტაციის მიზნებისთვის შეკრების ფაქტებიც. ჩამოთვლილი შემთხვევების ნაწილი ჯერ საოლქო კომისიებში, შემდეგ კი სასამართლოში გასაჩივრდა. ამ ინსტანციებმა სხვადასხვა ტიპის გადაწყვეტილებები მიიღეს.
დამკვირვებლებმა აღნიშნეს ტელეკომპანია „იმედის“ უარი თავის ეთერში ორი ოპოზიციური პარტიის - „ევროპული საქართველოსა“ და „ნაციონალური მოძრაობის“ უფასო სარეკლამო ვიდეორგოლების განთავსებაზე. პარტიებმა ამის გამო საჩივრით მიმართეს კომუნიკაციების ეროვნულ კომისიას, რომელმაც მათი მოთხოვნა დააკმაყოფილა. ეს მიდგომა გაიზიარა სასამართლომაც და ტელეკომპანია დააჯარიმა.
აღნიშნული გადაწყვეტილება მიუთითებს კომუნიკაციების ეროვნულ კომისიის მიუკერძოებელ პოზიციაზე, რასაც ჩვენ სრულად ვეთანხმებით.
ყურადღება გამახვილდა საჯარო დაწესებულებებიდან პოლიტიკური ნიშნით გათავისუფლების შემთხვევებზე და ადმინისტრაციული რესურსის გამოყენებაზე.
ქართული ოცნების მიერ შპს „ბათუმის წყლის“ ავტომობილით სარგებლობა
მედიით გავრცელებული ინფორმაციის თანახმად, 16 აგვისტოს ბათუმში „ქართული ოცნების“ აჭარის ცენტრალურ ოფისში შპს „ბათუმის წყლის“ კუთვნილი სატრანსპორტო საშუალებით სკამები მიიტანეს. საარჩევნო კანონმდებლობით დაუშვებელია წინასაარჩევნო აგიტაციისა და კამპანიის პროცესში ადმინისტრაციული რესურსის გამოყენება, მათ შორის, მუნიციპალიტეტის ორგანოების საკუთრებაში არსებული სატრანსპორტო საშუალებების გამოყენება.
შპს „ბათუმის წყალი“ დაარსებულია ბათუმის მუნიციპალიტეტის მიერ 100%-იანი საწესდებო კაპიტალის წილით, ხოლო პარტნიორობის უფლებამოსილებას ახორციელებს ბათუმის მუნიციპალიტეტის მერია. ამგვარად, „ბათუმის წყლის“ კუთვნილი სატრანსპორტო საშუალება მუნიციპალური ორგანოს საკუთრებაა. საიამ ფაქტი მმართველი პარტიის მხრიდან ადმინისტრაციული რესურსის გამოყენების წესის დარღვევად შეაფასა და ბათუმის საოლქო საარჩევნო კომისიას საჩივრით მიმართა, რომელიც არ დაკმაყოფილდა. სხდომაზე შპს „ბათუმის წყალმა“ წარმოადგინა გადახდის ქვითარი და ინვოისი, რომლითაც დგინდებოდა, რომ პარტია „ქართულმა ოცნებამ“ შპს „ბათუმის წყლისგან“ მომსახურება შეიძინა.
ბათუმის საოლქო საარჩევნო კომისიის წერილობითი უარი საიამ ბათუმის საქალაქო სასამართლოში გაასაჩივრა. საქმის შეფასებისას მოსამართლე დაეყრდნო იმ ფაქტს, რომ შპს „ბათუმის წყალს“, წესდებით განსაზღვრული უფლებამოსილების ფარგლებში, მოგების მიღების მიზნით უფლება აქვს, განახორციელოს ნებისმიერი საქმიანობა, რომელიც არ ეწინააღმდეგება კანონმდებლობას. მან დაადგინა, რომ მმართველი პოლიტიკური პარტიისთვის მომსახურება გაწეულია ანაზღაურების სანაცვლოდ. სასამართლოს შეფასებით, ის არგუმენტი, რომ შპს დაარსებულია ბათუმის მერიის მიერ, ვერ გამოდგება ადმინისტრაციული რესურსის გამოყენების დასტურად, რადგან გაწეულ მომსახურებას შედეგად არ მოჰყოლია კერძო სამართლის სუბიექტის მიერ სატრანსპორტო საშუალების უსასყიდლო, თვითნებური გამოყენება.
დამკვირვებლებს არასაკმარისი მტკიცებულებები გააჩნიათ კანონდარღვევის საჩვენებლად და ამიტომ უფრო მიზანშეწონილობაზე ხდება აქცენტის გაკეთება. ამ დროს, ნებისმიერ კომპანიას აქვს უფლება მოგებაზე იმუშაოს, თუ ის არ ეწინააღმდეგება კანონს. ამ შემთხვევაში სასამართლომ მიიღო კანონიერი გადაწყვეტილება, რამაც კიდევ ერთხელ გაუსვა ხაზი დამკვირვებლების მიკერძოებას.
ამბროლაურის მერის („ქართული ოცნების“ კანდიდატი) მიერ სამსახურებრივი ნიშნით პირთა შეკრება
17 აგვისტოს ამბროლაურის მერი და, იმავდროულად, მერობის კანდიდატი ზვიად მხეიძე, წინასაარჩევნო კამპანიის ფარგლებში, ამბროლაურის მუნიციპალიტეტში დასუფთავებისა და კეთილმოწყობის სამსახურისა და წყალმომარაგების ქსელის მოვლა-შენახვის ცენტრის თანამშრომლებს შეხვდა. შეხვედრა ღია სივრცეში გაიმართა. საუბარი შეეხო ამ სამსახურში არსებულ მდგომარეობას, პრობლემურ საკითხებსა და მათი მოგვარების გზებს. ზვიად მხეიძის პერსონალური Facebook-გვერდის მეშვეობით გავრცელდა ვიდეო, რომლის აღწერაშიც წერია: „დღეს ამბროლაურის მუნიციპალიტეტში დასუფთავების, კეთილმოწყობის და წყალმომარაგების სფეროს წარმომადგენლებს შევხვდი“. ვიდეოს დასაწყისში ჩნდება წარწერა „ქართული ოცნება“ და კანდიდატის საარჩევნო ნომერი. აღსანიშნავია, რომ კანდიდატმა შეკრებილ პირებს მხარდაჭერისკენ მოუწოდა და განაცხადა, „თუ გვინდა, ეს ყველაფერი (იგულისხმება მუნიციპალური პროექტები) გაგრძელდეს, თქვენი არჩევანია“.
საარჩევნო კოდექსი კრძალავს წინასაარჩევნო აგიტაციის დროს ადმინისტრაციული რესურსის გამოყენებას. კერძოდ, აკრძალულია სახელმწიფოს ან მუნიციპალიტეტის მიერ დაფუძნებული ააიპ-ების თანამშრომლების სამსახურებრივი ნიშნით შეკრება. საია მიიჩნევს, რომ ზვიად მხეიძემ დაარღვია ეს მოთხოვნა და წინასაარჩევნო კამპანიის დროს ადმინისტრაციული რესურსი გამოიყენა.
საოლქო საარჩევნო კომისიამ გამოიკვლია ეს საქმე და ააიპ-ების „დასუფთავებისა და კეთილმოწყობის სამსახურისა“ და „მუნიციპალური წყალმომარაგების მოვლა-შენახვის ცენტრის“ დირექტორების ახსნა-განმარტებაზე დაყრდნობით მიიჩნია, რომ მათ კანონდარღვევა არ ჩაუდენიათ. ის ასევე დაეყრდნო ამბროლაურის მუნიციპალიტეტის მერის წერილს, რომლითაც ირკვევა, რომ ეს იყო მოსახლეობასთან შეხვედრა და მასზე ააიპ-ების თანამშრომლების დასწრება წინასწარ დაგეგმილი არ ყოფილა. „საერთაშორისო გამჭვირვალობა - საქართველომ“ საოლქო საარჩევნო კომისიის გადაწყვეტილება ამბროლაურის რაიონულ სასამართლოში გაასაჩივრა. ამ უკანასკნელმა შეხვედრა, მისი შინაარსისა და ფორმის მიხედვით, სამსახურებრივ შეკრებად შეაფასა და აღნიშნა, რომ ამას თავად ზვიად მხეიძის მიერ საკუთარ სოციალურ გვერდზე ინფორმაციის გაზიარებაც ადასტურებს. სასამართლომ განმარტა, რომ საოლქო საარჩევნო კომისიამ სათანადოდ ვერ შეასრულა კანონით მასზე დაკისრებული მოვალეობა და არ გამოჰკითხა ყველა ის პირი, რომელსაც, შესაძლოა, საქმესთან დაკავშირებით ინფორმაცია ჰქონოდა. საბოლოოდ, სასამართლომ ამბროლაურის საოლქო საარჩევნო კომისიას საქმე განსახილველად უკან დაუბრუნა, რასაც საია პოზიტიურად აფასებს. თუმცა, საოლქო კომისიამ საქმის ხელახლა განხილვის შედეგადაც იგივე გადაწყვეტილება მიიღო, რაც პირველად.
ჩვენ მიგვაჩნია, რომ ეს არის ჯანსაღი პროცესის გამომხატველი, როდესაც ხელისუფლების სხვადასხვა დამოუკიდებელი შტო თავისი კომპეტენციის ფარგლებში აფასებს და ეს იყო ჯანსაღი პროცესი.
ამბროლაურის სამხატვრო სკოლა „ქართული ოცნების“ მხარდამჭერ პოსტებს აზიარებს
2021 წლის 5, 15 და 16 სექტემბერს ააიპ ამბროლაურის უჩა ჯაფარიძის სახელობის სამხატვრო სკოლამ თავის Facebook-გვერდზე გააზიარა „ქართული ოცნებისა“ და ამბროლაურში ამ პარტიის მერობის კანდიდატის ზვიად მხეიძის მხარდამჭერი პოსტები. ხსენებული სამხატვრო სკოლა ამბროლაურის მუნიციპალიტეტის ბიუჯეტიდან ფინანსდება. მუნიციპალიტეტის ორგანიზაციებს კი, რომლებიც სახელმწიფო ბიუჯეტიდან ფინანსდებიან, ეკრძალებათ საკომუნიკაციო თუ საინფორმაციო საშუალებების გამოყენება აგიტაციის მიზნით. ამბროლაურის სამხატვრო სკოლამ კანონმდებლობის ეს მოთხოვნა უგულებელყო. საიამ ამ ფაქტის შესახებ საოლქო საარჩევნო კომისიას საჩივრით მიმართა.
ოზურგეთის მერის (დამოუკიდებელი კანდიდატი) მიერ პირთა სამსახურებრივი ნიშნით შეკრება
10 სექტემბერს ოზურგეთის მოქმედი მერი და, იმავდროულად, მერობის დამოუკიდებელი კანდიდატი კონსტანტინე შარაშენიძე ოზურგეთის მუნიციპალიტეტის მერიისა და ააიპ-ების თანამშრომლებს შეხვდა. შეკრებაზე დამსწრე პირები საინფორმაციო ვიდეორგოლში თავად აცხადებენ, რომ მუნიციპალიტეტის მერიისა და ააიპ-ის თანამშრომლები არიან. ისინი ასევე ადასტურებენ, რომ მერობის კანდიდატთან შეხვედრაზე მოვიდნენ და სამუშაო დროის ამოწურვაზე მიუთითებენ. თავად კონსტანტინე შარაშენიძეც აცხადებს, რომ შეკრების მიზანი მისი, როგორც მერობის კანდიდატის, პოზიციების გაზიარება იყო. საარჩევნო კოდექსის მიხედვით, სამსახურებრივი ნიშნით საჯარო მოსამსახურეებისა და მუნიციპალიტეტის მიერ დაფუძნებული ააიპ-ის თანამშრომლების შეკრება სამუშაო დროის ვადით არ არის შეზღუდული და ყოველთვის იკრძალება. ამდენად, საია მიიჩნევს, რომ ფაქტი საჯარო მოსამსახურეების და მუნიციპალიტეტის მიერ დაფუძნებული ააიპ-ების თანამშრომლების სამსახურებრივი ნიშნით შეკრების მაგალითია, რაც, როგორც ზემოთ აღინიშნა, კანონდარღვევაა. „სამართლიანი არჩევნებისა და დემოკრატიის საერთაშორისო საზოგადოებამ“ ამ ფაქტზე საჩივრით მიმართა საოლქო საარჩევნო კომისიას, რომელმაც ის დააკმაყოფილა და გამოსცა ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ოქმი. სასამართლო დაეთანხმა კომისიას და ოზურგეთის მერი სამართალდარღვევად ცნო. საია პოზიტიურად აფასებს საოლქო საარჩევნო კომისიისა და სასამართლოს მოქმედებას.
ჩვენც პოზიტიურად ვაფასებთ სასამართლოს როლს.
სააგიტაციო ატრიბუტიკის გამოყენება
21 სექტემბერს ასპინძის მუნიციპალიტეტის სოფელ ნაქალაქევში სასმელი წყლის ქსელის რეაბილიტაციის სამუშაოების შესრულებისას შპს „ნდს მშენებლობის“ წარმომადგენლებს ეცვათ „ქართული ოცნების“ სააგიტაციო ატრიბუტიკა - მაისურები და ქუდები. წინასაარჩევნო პერიოდში აკრძალულია რომელიმე პოლიტიკური პარტიის მხარდასაჭერად აგიტაციასა და კამპანიაში ადმინისტრაციული რესურსის გამოყენება.
ასპინძის მუნიციპალიტეტსა და შპს „ნდს მშენებლობას“ შორის დადებულია ხელშეკრულება სოფელ ნაქალაქევში სასმელი წყლის ქსელის რეაბილიტაციის შესახებ. ხსენებული კომპანია კონკრეტულ სამუშაოებს აწარმოებს მუნიციპალიტეტის ბიუჯეტის დაფინანსებით. ის მოქმედებს სახელმწიფოსთან დადებული ხელშეკრულების შესაბამისად, საჯარო ფინანსების საფუძველზე. ამ პროცესში მმართველი გუნდის სასარგებლოდ აგიტაცია, საიას მოსაზრებით, უნდა ჩაითვალოს ადმინისტრაციული რესურსის გამოყენებად. ორგანიზაციამ ამ ფაქტზე შესაბამის საოლქო საარჩევნო კომისიას საჩივრით მიმართა.
ჩვენ მიგვაჩნია, რომ საჩივარი სამართლიანია და იგი ინდა დაკმაყოფილდეს.
აგიტაციაში უკანონო მონაწილეობა და სავარაუდოდ უკანონო მონაწილეობა ცესკოს წევრის მონაწილეობა „ნაციონალური მოძრაობის“ წინასაარჩევნო კამპანიაში
12 სექტემბერს „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის“ მერობის კანდიდატ ნიკა მელიას მთაწმინდის მოსახლეობასთან შეხვედრას ესწრებოდა ცენტრალური საარჩევნო კომისიის „ნაციონალური მოძრაობის“ წევრი დავით კირთაძე. საიას შეფასებით, მან დაარღვია წინასაარჩევნო კამპანიაში მონაწილეობის კანონით დადგენილი მოთხოვნები, რადგან საარჩევნო კომისიის წევრს მასში მონაწილეობა ეკრძალება. აგიტაციაში მონაწილეობის კანონით დადგენილი მოთხოვნების დარღვევა იწვევს 2000 ლარით დაჯარიმებას. საიამ ამ ფაქტის შესახებ საოლქო საარჩევნო კომისიას საჩივრით მიმართა.
ასევე მიგვაჩნია, რომ საჩივარი სამართლიანია და იგი უნდა დაკმაყოფილდეს.
საუბნო საარჩევნო კომისიის წევრის სავარაუდო მონაწილეობა აგიტაციაში
21 სექტემბერს მთისპირის საუბნო საარჩევნო კომისიის წევრი თამრიკო ვანაძე სავარაუდოდ „ქართული ოცნების“ ოზურგეთის მერობის კანდიდატის წინასაარჩევნო შეხვედრას დაესწრო. კანონის მიხედვით, წინასაარჩევნო ღონისძიებაში მონაწილეობა აგიტაციაა. განსაზღვრულია იმ პირთა წრე, რომლებსაც ეს ქმედება ეკრძალებათ, მათ შორისაა ნებისმიერი დონის საარჩევნო კომისიის წევრი.
თუ ეს ფაქტი სიმართლეს შეესაბამება, პრეტენზია სამართლიანია, მაგრამ ვარაუდების დონეზე მსჯელობის დროს რაიმეს ფაქტად მოხსენიება არ მიგვაჩნია გამართლებულად.
პოლიტიკური პარტიების ინიციატივა მოსახლეობის ვაქცინაციის პროცესში დახმარების შესახებ
აღნიშნული სადამკვირვებლო ორგანიზაციები მიუთითებენ COVID-19-ით გამოწვეული ეპიდსიტუაციის გავლენაზე წინასაარჩევნო აქტივობებზე. კერძოდ, აღნიშნავენ, რომ პოლიტიკური პარტიები გამოვიდნენ ინიციატივით, მოსახლეობას აცრის პროცესში დახმარებოდნენ. ამაში ჩართული იყო პარტია „ქართული ოცნება“, „ნაციონალური მოძრაობა“, „ლელო“ და „ევროპული საქართველო“. თუმცა, საარჩევნო კანონმდებლობით, პარტიებს ეკრძალებათ, მოქალაქეებს დაჰპირდნენ ან მიაწოდონ უფასო სერვისები. ეს ფაქტები მათ შეაფასეს, როგორც ამომრჩევლის მოსყიდვა.
5 აგვისტოს „ევროპულმა საქართველომ“ ვაქცინაციის პროცესში მოსახლეობის დახმარების მიზნით ცხელი ხაზი აამოქმედა. ცხელი ხაზის მეშვეობით, იმ ადამიანებს, რომლებსაც ხელი არ მიუწვდებათ ინტერნეტზე ან/და არ აქვთ შესაბამისი ცოდნა, აცრაზე რეგისტრაციაში დაეხმარებიან. ამ სერვისის მიღება პირებს პარტიის რაიონულ ორგანიზაციებში, ადგილზეც შეეძლოთ. რამდენიმე დღეში, 10 აგვისტოს, „ქართული ოცნების“ ლიდერმა მამუკა მდინარაძემ ბრიფინგზე განაცხადა, რომ პარტიის ოფისებში მოსახლეობას აცრაზე დარეგისტრირებაში დაეხმარებოდნენ.
13 აგვისტოს პარტიამ „ლელო საქართველოსთვის“ ასევე გაავრცელა ინფორმაცია ცხელი ხაზის ამოქმედების შესახებ, რომლის მეშვეობითაც მოქალაქეებს აცრაზე რეგისტრაციაში დაეხმარებოდნენ და სამედიცინო კონსულტაციას გაუწევდნენ.
17 აგვისტოს პარტია „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის“ რუსთავის მერობის კანდიდატმა დავით კირკიტაძემ განაცხადა, რომ საზოგადოებრივი ტრანსპორტის შეზღუდვის გამო, რუსთავის მაცხოვრებელთა აცრის პუნქტებამდე მისვლასა და სახლში უკან დაბრუნებას უფასო ტრანსპორტით უზრუნველყოფდნენ „ნაციონალური მოძრაობა“ და პარტიის მოხალისეები. ამისთვის შეიქმნა სპეციალური ცხელი ხაზიც. პარტიას ეკრძალება წარმომადგენლისა ან სხვა პირის მეშვეობით საქართველოს მოქალაქეებისთვის მომსახურების უსასყიდლოდ მიწოდება ან მათი დაინტერესება მომსახურების დაპირებით. მოცემულ შემთხვევაში პარტიებმა მოქალაქეებს სერვისი შესთავაზეს უფასო რეგის ტრაციისა ან გადაადგილების სახით, შესაბამისად, დაარღვიეს კანონის მოთხოვნები.
ჩვენ მიგვაჩნია, რომ პანდემიის დროს ასეთი ინიციატივების გამოჩენა არ შეიძლება რომელიმე პარტიის მხრიდან ჩაითვალოს საარჩევნო ლანონმდებლობის დარღევად, რადგა საქმე ეხება ადამიანების სიცოცხლისა და ჯანმრთელობის უფლებას.
„ქართული ოცნების“ მიერ პროდუქტების დარიგება
9 სექტემბერს წალენჯიხაში „ქართული ოცნების“ მერობის კანდიდატ გოგა გულორდავას მხარდამჭერ Facebook-გვერდზე გამოქვეყნდა პოსტი ტექსტით - „საქველმოქმედო დღეები დაიწყო“. თანდართულ ფოტომასალაში ჩანს პარტიის აქტივისტების მიერ საკვები პროდუქტების შეძენისა და მოქალაქეებისთვის დარიგების ფაქტი.
ოფიციალური წინასაარჩევნო პერიოდის განმავლობაში აკრძალულია საარჩევნო სუბიექტების მიერ, პირადად ან ვინმეს მეშვეობით, მოქალაქეებისთვის საჩუქრებისა და სხვა მატერიალური ფასეულობების გადაცემა. მოცემულ შემთხვევაში პარტია „ქართულმა ოცნებამ“ მოსახლეობისთვის საკვები პროდუქტების დარიგებით ეს წესი დაარღვია და ამომრჩეველი მოისყიდა.
თუ ფაქტი დადსსტურდა და ეს არჩევნებს პირდაპირ თუ არაპირდაპირ უკავშირდება, მაშინ პრეტენზია სამართლიანია, ოღონდ მნიშვნელოვანის ფაქტის დადასტურება.
პარტია „საქართველოსთვის“ აქტივისტების მიერ მოედნის აღდგენა და დასუფთავება
10 სექტემბერს პოლიტიკური გაერთიანება „საქართველოსთვის“ ახალგაზრდა აქტივისტებმა, რომლებიც პარტიის მხარდამჭერ ფერებსა და მაისურებში იყვნენ გამოწყობილნი, ქალაქ ჯვარში ფრენბურთის მოედანი აღადგინეს, დაასუფთავეს და მიმდებარე ტერიტორია მოაწესრიგეს.
ფიზიკური პირების მიერ საარჩევნო სუბიექტის სახსრებით ისეთი სამუშაოს შესრულება, რომელიც განეკუთვნება მუნიციპალიტეტის ორგანოთა კომპეტენციას, არის ამომრჩევლის მოსყიდვა. პარტიამ „საქართველოსთვის“ ეს რეგულაცია დაარღვია.
„ქართული ოცნების“ ხაშურის საკრებულოს მაჟორიტარობის კანდიდატი მოქალაქეებს სავარაუდოდ მატერიალურად დაეხმარა
სოციალურ ქსელ Facebook-ში გავრცელდა მოქალაქის სამადლობელი პოსტი, სადაც ის „ქართული ოცნების“ ხაშურის საკრებულოს მაჟორიტარობის კანდიდატ ლევან გამრეკელს მადლობას უხდის შეშით მომარაგებისთვის. კიდევ ერთ შემთხვევაში Facebook-გვერდზე „ხაშური ჩემი ქალაქი“ გამოქვეყნდა სამადლობელი წერილი, სადაც აღნიშნულია, რომ ლევან გამრეკელმა ერთ-ერთ ადამიანს ოპერაცია დაუფინანსა.
აქ აღეწილი ფაქტები დადასტურების შემთხვევაში კანონდარღვევად შეიძლება ჩაითვალოს, თუ არ ჩავთვლით ოპერაციის დაფინანსების ფაქტს, რადგან შეაძლოა აქ ისეთ შემთხვევასთან გვქონოდა საქმე, როგორც ოპერაცია გადაუდებელი იყო და წინასაარჩევნო პერიოდის მიზეზით მის გადადებას შეიძლება გამოუსწორებელი შედეგი გამოეწვია.
წინასაარჩევნო პერიოდში აკრძალულია საარჩევნო სუბიექტობის კანდიდატების მიერ, პირადად ან ვინმეს მეშვეობით, მოქალაქეებისთვის ფულადი სახსრების, საჩუქრებისა და სხვა მატერიალური ფასეულობების გადაცემა. მოცემული შემთხვევები, თუკი ისინი სიმართლეს შეესაბამება, ამ წესის დარღვევისა და მოსყიდვის მაგალითებია.
სავარაუდო იძულების და მუქარის ფაქტები
22 აგვისტოს ტელეკომპანია „მთავარ არხზე“ გავიდა სიუჟეტი, რომლის მიხედვითაც, სამცხე-ჯავახეთში ადგილობრივი ბიზნესმენები გუბერნატორის ოფისში დაიბარეს. მედიის თქმით, იქ იმყოფებოდნენ სუს-ისა და ფინანსური პოლიციის წარმომადგენლები და მხარის რწმუნებული. მათ ბიზნესმენებს პარტია „ქართული ოცნების“ სასარგებლოდ თანხის შემოწირულება მოსთხოვეს. ეს ინფორმაცია შეიცავს სავარაუდო დანაშაულების - იძულებისა და უფლებამოსილების ბოროტად გამოყენების ნიშნებს.
როგორც ზემოთაც აღვნიშნეთ, ასეთ ფაქტებს სჭირდება არა მხოლოდ განცხადებები, არამედ სათანადო მტკიცებულებები.
პარტია „საქართველოსთვის“ კანდიდატების საქმე
8 სექტემბერს პარტია „საქართველოსთვის“ ხაშურის მერობის კანდიდატმა ზვიად ტეფნაძემ განაცხადა, რომ ემუქრებიან როგორც პირადი, ისე მისი კომპანიების საკუთრებაში არსებული ავტომანქანებისა და უძრავი ქონების გადაწვით, ბიზნესსაქმიანობის შეჩერებით. მისი თქმით, მუდმივად უკან დაჰყვებიან და უთვალთვალებენ. ის ამბობს, რომ ზეწოლა ხორციელდება ე. წ. ქურდული სამყაროს წარმომადგენლების მხრიდან. საიას შეფასებით, ეს შემთხვევა შეიცავს სავარაუდო დანაშაულის - მუქარის ნიშნებს.
ეს მოსაზრებაც ეყრდნობა ინფორმაციას და არა ფაქტს, იგი გამოსაძიებელია, ხოლო გამოძიება არ ჯდება დამკვირვებლის მანდატში.
10 სექტემბერს პარტია „საქართველოსთვის“ წარმომადგენელმა აჭარაში გამართა საგანგებო ბრიფინგი, სადაც საუბარი იყო „ქართული ოცნების“ მხრიდან მუქარისა და დაშინების ფაქტებზე. აკაკი ბეჟანიძის თქმით, რომელიც ქედის პროპორციული სიის მე-10 ნომერია, ტელეფონზე დაუკავშირდნენ უცხო ნომრიდან და დაემუქრნენ სიცოცხლის მოსპობით, თუ პარტიულ სიას არ დატოვებდა. მეორე შემთხვევაში დალი დაგიძესთან, რომელიც შუახევის სიის მე-6 ნომერია, მისივე თქმით, მივიდა აჭარის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატის, უმრავლესობის წევრ ფრიდონ ფუტკარაძის წარმომადგენელი, რომელმაც სიის დატოვება მოსთხოვა. ამაზე მან უარი განაცხადა, რის შემდეგაც მის მეუღლეს ქონების განადგურებით დაემუქრნენ. საიას შეფასებით, ზემოაღნიშნული შემთხვევები შეიცავს სავარაუდო დანაშაულის - მუქარის ნიშნებს.
რევაზ გვილიას საქმე („ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა“)
11 სექტემბერს გავრცელებული ინფორმაციით, „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის“ ზუგდიდის ორგანიზაციის თავმჯდომარის ანა წითლაძის თქმით, მათი მხარდამჭერი რევაზ გვილია „ქართული ოცნების” შტაბში დაიბარეს და მასზე ზეწოლა განახორციელეს. კერძოდ, გვილიას მოსკოვში საქმიანობით აშანტაჟებდნენ და რუსეთში ექსტრადიციით ემუქრებოდნენ, თუ ის მმართველი პარტიის სასარგებლოდ არ იმუშავებდა. განცხადებაში მითითებულია, რომ ზეწოლას ახორციელებდა ყოფილი დეპუტატი მერაბ ქვარაია, „ქართული ოცნების“ მერობის კანდიდატი მამუკა წოწერია და უცნობი სამხედრო პირი. როგორც ოპოზიციურ პარტიაში ამბობენ, ისინი რევაზ გვილიას სთხოვდნენ 30-კაციანი სიის მიტანას, რომლებიც 2 ოქტომბერს სამთავრობო კანდიდატს დაუჭერდნენ მხარს.
11 სექტემბერს რევაზ გვილია ჟურნალისტებს შეხვდა და მომხდარი დაადასტურა. მისი განცხადებით, „ქართული ოცნების“ მაღალჩინოსნებთან შეხვედრის დროს მობილური ტელეფონი გამოართვეს და მის Facebook-გვერდზე გამოაქვეყნეს პოსტი, სადაც ეწერა, რომ იგი ტოვებდა პარტიას „ნაციონალურ მოძრაობასა“ და გიორგი გახარიას შორის არსებული კავშირების გამო“. მისი თქმით, ტელეფონის დაბრუნების შემდეგ, ეს პოსტი დაუყოვნებლივ წაშალა. საიას შეფასებით, ზემოაღნიშნული შემთხვევები შეიცავს სავარაუდო დანაშაულის - იძულების ნიშნებს.
გივი მგელაძის საქმე („ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა“)
15 სექტემბერს „აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის“ ინფორმაციით, ქობულეთში „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის“ მაჟორიტარ კანდიდატ გივი მგელაძეს უცნობმა პირებმა კანდიდატურის მოხსნა მოსთხოვეს. მგელაძის თქმით, მას ორი დღის განმავლობაში უნდა მოეხსნა კანდიდატურა. სანაცვლოდ კი კომფორტულ ცხოვრებას დაჰპირდნენ. საიას წარმომადგენელი გაესაუბრა გივი მგელაძეს, რომელმაც ეს ინფორმაცია დაადასტურა. მისი თქმით, შემთხვევა დაახლოებით ღამის 11 საათზე ზღვის სანაპიროზე მოხდა. მასთან უცნობი პირები მივიდნენ და უთხრეს, რომ თავს იღუპავდა კანდიდატურის დაყენებით და მისთვის უმჯობესი იქნებოდა, 2 დღის ვადაში უარი ეთქვა არჩევნებში მონაწილეობაზე. საიას შეფასებით, ეს შემთხვევა შეიცავს სავარაუდო დანაშაულის - იძულების ნიშნებს.
ნიკა საკანელიძის საქმე („მესამე ძალა - სტრატეგია აღმაშენებელი“)
18 სექტემბერს პარტია „სტრატეგია აღმაშენებელმა“ გაავრცელა ინფორმაცია, რომლის მიხედვითაც, მმართველ პარტიასთან დაკავშირებულმა პირებმა თავისუფლება შეუზღუდეს, ნიკა საკანელიძეს, მათ კანდიდატს სამტრედიის იანეთი-ბაშის მაჟორიტარულ ოლქში.127 მასზე 8 საათის განმავლობაში ახდენდნენ ზეწოლას, ემუქრებოდნენ შვილების ჯანმრთელობის დაზიანებით.
და სთხოვდნენ კანდიდატურის მოხსნას. შედეგად, ნიკა საკანელიძემ დაწერა განცხადება კანდიდატურის მოხსნის შესახებ. პარტიის ინფორმაციით, განცხადება დაიწერა „ქართული ოცნების“ შტაბში, სამტრედიაში. მოგვიანებით, ოპოზიციურმა პარტიამ და თავად საკანელიძემ ცესკოს მიმართეს იძულების გზით დაწერილი განცხადების გაუქმების მოთხოვნით. საია მიიჩნევს, რომ აღწერილი შემთხვევა შეიცავს სავარაუდო დანაშაულის ნიშნებს (ადამიანისთვის ნების გარეშე თავისუფლების აღკვეთა და იძულება).
აქაც გავიმეორებთ, რომ ასეთ ფაქტებს სჭირდება არა მხოლოდ განცხადებები, არამედ სათანადო მტკიცებულებები, რადგან ეს არის მხოლოდ ინფორმაციას და არა ფაქტი, იგი გამოსაძიებელია, ხოლო უშუალოდ გამოძიება და მოვლენისთვის თუნდაც სავარაუდო კვალიფიკაციის მიცემა არ ჯდება დამკვირვებლის მანდატში.
წვრილმანი ხულიგნობის ფაქტები
დაპირისპირება ვანში
11 სექტემბერს ვანში ოპოზიციის საერთო კანდიდატის წარდგენაზე სიტყვიერი დაპირისპირება მოხდა. მანქანით ჩამოიარა მოქალაქემ, რომელიც გიგი უგულავას და მიხეილ სააკაშვილს აგინებდა და ლანძღავდა, რასაც მასა და ოპოზიციის მხარდამჭერებს შორის სიტყვიერი დაპირისპირება მოჰყვა. კადრებში ჩანს, როგორ აგინებენ ერთმანეთს მხარეები.
დაპირისპირება ევროკავშირის ოფისთან
23 სექტემბერს ევროკავშირის ოფისის წინ ნიკა მელიასა და ირაკლი კობახიძეს შორის მწვავე სიტყვიერი დაპირისპირება მოხდა, რომელიც დმანისის მუნიციპალიტეტის სოფელ განთიადში „ნაციონალური მოძრაობის“ მხარდამჭერების დაჭრის ფაქტს უკავშირდებოდა. ინციდენტის დროს მმართველი პარტიის თავმჯდომარემ ოპოზიციის ლიდერს შეაგინა.
პოლიტიკურად მოტივირებული და სავარაუდოდ პოლიტიკურად მოტივირებული
ძალადობრივი ქმედებები
ოზურგეთის მერობის დამოუკიდებელი კანდიდატის მხარდამჭერის სავარაუდოდ პოლიტიკური მოტივით ცემის ფაქტი
13 სექტემბერს ოზურგეთში მოქალაქე ლევან თავდიშვილს თავს დაესხნენ და ფიზიკურად გაუსწორდნენ. დაზარალებულის თქმით, მასზე თავდასხმის მიზეზი „ქართული ოცნების“ კრიტიკა გახდა, ხოლო თავდამსხმელები ე.წ. „ძველი ბიჭები“ იყვნენ, რომლებსაც ხელისუფლება ახალისებს.
„ნაციონალური მოძრაობის“ მხარდამჭერის სავარაუდოდ პოლიტიკური მოტივით ცემის ფაქტი რუსთავში
20 სექტემბერს „ნაციონალურო მოძრაობის“ მხარდამჭერ ივანე გველესიანს თავს დაესხნენ. მას ჩამტვრეული აქვს სახის ძვლები და მიღებული აქვს ტვინის შერყევა. შემთხვევა ღამის საათებში მოხდა და თვითმხილველი არ ჰყავს. საიას წარმომადგენელთან საუბრისას ივანე გველესიანმა განმარტა, რომ ის რუსთავში „ნაციონალური მოძრაობის“ მერობის კანდიდატ დავით კირკიტაძის მხარდამჭერია.
ამერიკის შეერთებული შტატების საელჩო ამ შემთხვევას გამოეხმაურა და დაგმო პოლიტიკურად მოტივირებული ძალადობრივი ფაქტები. საიას ინფორმაციით, გამოძიება ცემის მუხლით დაიწყო.
ოპოზიციის შეთანხმებული მერობის კანდიდატის წინასაარჩევნო შეხვედრაზე მისი მხარდამჭერები პოლიტიკური მოტივით დაჭრეს
21 სექტემბერს დმანისის მუნიციპალიტეტის სოფელ განთიადში ოპოზიციის შეთანხმებული მერობის კანდიდატის, დმანისი მუნიციპალიტეტის მოქმედი მერის გიორგი ტატუნაშვილის წინასაარჩევნო შეხვედრის დროს სიტყვიერი და ფიზიკური დაპირისპირება მოხდა მისი და „ქართული ოცნების“ მხარდამჭერებს შორის. შედეგად, ორი ადამიანი დაიჭრა. ამერიკის შეერთებული შტატების საელჩო მოცემულ შემთხვევასაც გამოეხმაურა და დაგმო პოლიტიკურად მოტივირებული ძალადობრივი ფაქტები. 22 სექტემბერს შინაგან საქმეთა სამინისტროს ქვემო ქართლის პოლიციის დეპარტამენტმა ჯანმრთელობის განზრახ მძიმე დაზიანების ბრალდებით დააკავა დმანისში მმართველი პარტიის მაჟორიტარობის კანდიდატის შვილი დავით დაუთაშვილი. გამოძიებით დადგინდა, რომ მან დანის გამოყენებით სახის არეში დაზიანებები მიაყენა პარტია „ნაციონალური მოძრაობის“ ორ მხარდამჭერს.
ოზურგეთის მერის (მერობის დამოუკიდებელი კანდიდატი) მხრიდან სავარაუდო მუქარა და ძალადობა
„ქართული ოცნების“ საკრებულოს წევრი ვლადიმერ ჩავლეიშვილი ოზურგეთის მუნიციპალიტე ტის მერობის დამოუკიდებელ კანდიდატს მუქარასა და ფიზიკურ ძალადობაში ადანაშაულებს. კერძოდ, საუბარია შარაშენიძის მხრიდან არჩევნებში მხარდაჭერისა და მხარდამჭერების მობილიზების მოთხოვნაზე, რაზეც მან უარი მიიღო. ამის შემდეგ ის ჩავლეიშვილს დაემუქრა და ფიზიკური შეურაცხყოფა მიაყენა.თავად შარაშენიძე, ჟურნალისტის შეკითხვაზე, ჰქონდა თუ არა შეხვედრა ჩავლეიშვილთან, პასუხობს, რომ მასაც და კიდევ ბევრ სხვა ადამიანს ხვდება წინასაარჩევნო კამპანიის ფარგლებში. კონსტანტინე შარაშენიძემ საიასთან საუბარში ეს ფაქტი უარყო. უწყებათაშორის კომისიაში შსს-ს წარმომადგენლის ინფორმაციით, გამოძიება ძალადობის მუხლით დაიწყო.
წინასაარჩევნო კამპანიისთვის გამოყოფილი შენობა-ნაგებობების ნუსხისა და ადგილების გამოქვეყნების ვალდებულების დარღვევა მუნიციპალიტეტის მიერ
მუნიციპალიტეტის ორგანოები ვალდებულნი არიან, წინასაარჩევნო კამპანიის დაწყებიდან 5 დღის ვადაში შეადგინონ შენობა-ნაგებობების ნუსხა, სადაც შესაძლებელია, წინასაარჩევნო კამპანია ჩატარდეს. მათ ეს ინფორმაცია უნდა გადასცენ საოლქო საარჩევნო კომისიას, რომელიც ვალდებულია, ის მიღებიდან 2 დღის ვადაში გაასაჯაროოს. მუნიციპალიტეტის ორგანოთა მიერ გამოყოფილი შენობა-ნაგებობების ნუსხა უნდა გამოქვეყნდეს აგრეთვე ცესკოს ვებგვერდზე. ყველა მუნიციპალიტეტს (გარდა დედოფლისწყაროს, მესტიის, სენაკის, ხობის, წალენჯიხის მუნიციპალიტეტებისა) ცესკოსთვის გაგზავნილი აქვს ინფორმაცია სააგიტაციო მასალების განთავსების შესახებ. წინასაარჩევნო კამპანიის დაწყების დღიდან 5 დღის ვადაში მუნიციპალიტეტის ორგანოები ვალდებული არიან, შეადგინონ იმ შენობა-ნაგებობების ნუსხა, რომლებზეც სააგიტაციო მასალის განთავსება აკრძალულია, ასევე განსაზღვრონ ადგილები ან/და დადგან სტენდები სააგიტაციო მასალის გასაკრავად. ამ ინფორმაციას მუნიციპალიტეტის ორგანოები აქვეყნებენ არჩევნების დანიშვნიდან არაუგვიანეს 10 დღისა. ეს ნუსხა ცესკოსთვის არ გაუგზავნიათ კასპის, ქარელის, ახალციხის, ახალქალაქის, ნინოწმინდის და ამბროლაურის მუნიციპალიტეტებს. ამ და ზემოთ ჩამოთვლილმა მუნიციპალიტეტებმა დაარღვიეს კანონის მოთხოვნები, რითაც ხელი შეუშალეს პარტიებს საარჩევნო კამპანიის ნორმალურ პირობებში წარმართვაში.
სამსახურიდან პოლიტიკური ნიშნით გათავისუფლება
მარინე აბულაძე ახალციხის მუნიციპალიტეტის ააიპ-ის საბავშვო ბაღების გაერთიანების იურისტად მუშაობდა, თამარ აბულაძეს კი ახალციხის მუნიციპალიტეტის საკრებულოს აპარატის უფროსის თანამდებობა ეკავა. მათი განმარტებით, 24 აგვისტოს ისინი გუბერნატორმა შეხვედრაზე დაიბარა და სამსახურიდან წასვლის თაობაზე განცხადებების დაწერა მოსთხოვა.
მიზეზად მათი პოლიტიკური არასანდოობა და ლევან თათოშვილთან ნათესაური კავშირი დაუსახელა. ლევან თათოშვილი მარინა აბულაძის შვილი და თამარ აბულაძის დისშვილია. იმ მომენტში მასსა და პარტია „საქართველოსთვის“ შორის თანამშრომლობის შესახებ კონსულტაციები მიმდინარეობდა. თათოშვილი ამჟამად სამცხე-ჯავახეთში პარტია „საქართველოსთვის“ კოორდინატორია. მარინე და თამარ აბულაძეებმა უარი თქვეს სამსახურიდან წასვლის შესახებ პირადი განცხადების დაწერაზე. 25 აგვისტოს დღის პირველ ნახევარში ლევან თათოშვილმა ბრიფინგზე საზოგადოებას მომხდარი ფაქტის შესახებ ინფორმაცია მიაწოდა. იმავე დღის მეორე ნახევარში თამარ და მარინე აბულაძეებმა სამსახურიდან გათავისუფლების ბრძანებები მიიღეს. მარინე აბულაძის მიერ საიასთვის მოწოდებული ინფორმაციით, სამსახურიდან გათავისუფლების შემდეგ ის შეუერთდა პარტიას „საქართველოსთვის“ და ახალციხის საკრებულოს პროპორციული სიის პირველი ნომერია. სამსახურიდან მისი გათავისუფლების ბრძანებაში აღნიშნულია შრომის კოდექსით გათვალისწინებული შრომითი ხელშეკრულების შეწყვეტის საფუძვლებისა და წესის დამდგენი ზოგადი ნორმები, თუმცა კონკრეტული ფაქტობრივი დასაბუთება და გათავისუფლების საფუძველი მითითებული არ არის. რაც შეეხება თამარ აბულაძეს, მისი გათავისუფლების ბრძანებაში საფუძვლად მითითებულია საჯარო სამსახურის შესახებ კანონის ზოგადი ნორმა მოხელის სამსახურიდან გათავისუფლების შესახებ, ასევე ადგილობრივი თვითმართველობის კოდექსის ის ნორმა, რომელიც საკრებულოს თავმჯდომარეს საკრებულოს აპარატის უფროსისა და აპარატის მოსამსახურეების თანამდებობაზე დანიშვნა-გათავისუფლების უფლებამოსილებას ანიჭებს. გათავისუფლების კონკრეტულ საფუძველზე ბრძანებაში არაფერია ნათქვამი და ის არც დასაბუთებას შეიცავს.
საიას მიაჩნია, რომ ორივე საქმეში შესაბამისი პირები თანამდებობიდან უკანონოდ გაათავისუფლეს. ამის მიზეზი კი მათი პოლიტიკური კავშირები გახდა.
ამით უნდა დაინტერესდნენ საგამოძიებო ორგანოები და გარკვეული ხანის შემდეგ მასზე შედეგის არარსებობის შემთხვევაში უნდა მოხდეს კვალიფიციური შეფასება. მანამდე არაუფლებამოსილი პირების მიერ ფაქტის კვალიფიკაცია არასწორად მიგვაჩნია.
ISFED-ი უთითებს, რომ მის მიერ მონიტორინგის პროცესში მოპოვებული ინფორმაციის წყაროა როგორც ადმინისტრაციული დაწესებულებებიდან გამოთხოვილი საჯარო ინფორმაცია, ისე საარჩევნო სუბიექტებისგან, მედია-საშუალებებისა და არასამთავრობო ორგანიზაციებისგან მიღებული ინფორმაცია, ასევე სოციალური მედიის მონიტორინგის შედეგად მოპოვებული ინფორმაცია.
„ევროპული საქართველოს“ ჩოხატაურის წარმომადგენლობის ხელმძღვანელის ლია ჩიგოგიძის თქმით, „ქართული ოცნების“ მაჟორიტარობის კანდიდატი ზვიად მამალაძე მათი მაჟორიტარობის 2 კანდიდატზე ფსიქოლოგიურ ზეწოლას ახორციელებს. ლია ჩიგოგიძის განცხადებით, მათზე ფსიქოლოგიურ ზეწოლას გურიის მაჟორიტარი დეპუტატი ვასილ ჩიგოგიძეც ახორციელებს, რომელიც „ევროპული საქართველოს“ მაჟორიტარ კანდიდატებს იბარებს და კანდიდატურის მოხსნას სთხოვს. „სამართლიანი არჩევნების“ დამკვირვებელი ესაუბრა ორივე კანდიდატს, რომელთაც ანონიმურად დარჩენა ისურვეს. მათ დაადასტურეს ზვიად მამალაძისა და ვასილ ჩიგოგიძის მხრიდან ზეწოლა კანდიდატურის მოხსნასთან დაკავშირებით.
ანგარიშში მოცემული ეს ინფორმაცია ეფუძნება მხოლოდ კონკრეტული პოლიტიკური პარტიის წარმომადგენლის განცხადებას და არ არის წარმოდგენილი უშუალოდ მეორე მხარის პოზიცია. ამასთანავე, ანგარიშში მოყვანილია „ევროპული საქართველოს“ 2 კანდიდატის მონათხრობი და დასტური იმის თაობაზე, რომ მათ მიმართ მართლაც ხორციელდება ზეწოლა. მხოლოდ მონათხრობის საფუძველზე პირდაპირ იმის მტკიცება (სიტყვა „სავარაუდოდ“ არ არის ამ კონკრეტულ შემთხვევაში გამოყენებული, რაც ბადებს ეჭვს, რომ ანგარიში ამ ფაქტს, როგორც დადასტურებულს, ისე აღწერს), რომ ხორციელდება ზეწოლა კონკრეტულ პირებზე, წარმოადგენს ტენდენციურ და მიკერძოებულ შეფასებას.
„სამართლიანი არჩევნებისთვის“ ცნობილი გახდა, რომ ქუთაისის მერის მოადგილე იუზა უგულავა ადმინისტრაციული ერთეულის ხელმძღვანელებსა და თანამშრომლებს წინასაარჩევნო კამპანიაში ჩართვას აიძულებს, მათ შორის, სამუშაო საათებში. მოხელეებს ევალებათ მმართველი პარტიისა და მისი კანდიდატების საარჩევნო შეხვედრების დაგეგმვა. ასევე, შიდა საკომუნიკაციო ჩატში, ამომრჩევლის მობილიზების ამსახველი ფოტოების გაგზავნა, წინააღმდეგ შემთხვევაში, მათ სამსახურიდან გათავისუფლებთ ემუქრებიან. იუზა უგულავამ “სამართლიანი არჩევნების” დამკვირვებელთან აღნიშნული ფაქტი უარყო.
მიგვაჩნია, რომ კონკრეტულ შემთხვევაში ბუნდოვანია ანგარიშში მოყვანილი ფრაზა, კერძოდ, „ცნობილი გახდა“. სამართლიანი არჩევნები არ უთითებს წყაროს, თუ საიდან მიიღო ინფორმაცია შესაძლო დარღვევის შესახებ. გაუგებარია, თუ რა არის ინფორმაციის მიღების პირველწყარო. წყაროს არარსებობასთან ერთად, ამ მაგალითს, როგორც სხვა აღწერილ მრავალ შემთხვევას, არ ახლავს მტკიცებულება, თუ რაზე დაყრდნობით აფასებს კონკრეტულ ქმედებას დარღვევად სამართლიანი არჩევნები.
„სამართლიანი არჩევნების“ მტკიცებით, „ქარელში, ეთნიკურად აზერბაიჯანელი მოქალაქეებით დასახლებულ უბანში მცხოვრებლები ამბობენ რომ მათ „ქართული ოცნების“ წევრები გზის და გარეგანათების გაკეთებას დაპირდნენ თუმცა იმის გამო რომ ისინი ოპოზიციის მხარდამჭერები არიან, დაპირება არ შეასრულეს. მათ დამკვირვებლთან საუბრისას აღიშნულ ფაქტს ადგილობრივები ადასტურებენ“.
გაუგებარია, თუ ამ შემთხვევაში რა ქმედება მიიჩნევა ადმინისტრაციული რესურსის სავარაუდო გამოყენებად და სად იკვეთება დარღვევა. როგორც ამონარიდიდან ვკითხულობთ, პოლიტიკური პარტია „ქართული ოცნების“ წევრები დაპირდნენ მოსახლეობას გზის და გარეგანათების გაკეთებას, რაც, როგორც მოსახლეობა ამბობს, არ შეასრულეს. გაურკვეველია ისიც, თუ რომელი არჩევნები აქვს მხედველობაში „სამართლიან არჩევნებს“, კონკრეტულად ვინ და როდის მისცა ეს დაპირება.
მედია გარემო
ანგარიშში მოყვანილია ცნობები, რომლებიც ზოგადად მედია გარემოს შეეხება, თუმცა არავითრი კავშირი არ აქვს 2021 წლის ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნებთნ. შესაბამისად, ამ ტიპის ცნობები აცდენილია ანგარიშის სათაურისა და თემიდან. მაგალითად, ანგარიშში საუბარია შპს „ალტ ინფოს“ მაუწყებლობის ავტორიზაციის მოდიფიცირების შესახებ, რასაც ISFED „სარისკოდ მიიჩნევს“. შემდგომ საუბარია „ალტ ინფოს“ საქმიანობაზე, მის მიერ გავრცელებული ინფორმაციის შინაარსზე, 5 ივლისის ძალადობის ფაქტებთან კავშირზე, სახალხო დამცველის განცხადებაზე.
ანგარიშში ასევე ნახსენებია 7 სექტემბერს მომხდარი ფაქტი, როდესაც TV პირველის ოპერატორს „მანქანა მიზანმიმართულად დააჯახეს“. ეს შემთხვევა ფონიჭალაში იმ დროს მოხდა, როდესაც მიმდინარეობდა სპეცოპერაცია ნარკორეალიზატორების დასაკავებლად, ჟურნალისტები კი აშუქებდნენ მოვლენებს.
საზოგადოების მიზანმიმართულად შეცდომაში შეყვანას ემსახურება ანგარიშში მოცემული შემდეგი შეფასება: ციტატა ანგარიშიდან: „15 სექტემბერს, მთვარი არხის ოპერატორისა და მისი თანმხლები ჟურნალისტის ინფორმაციით, ოპერატორ ლევან აბლოთიას და ბექა ყორშიას „ქართული ოცნების“ ქარელის ოფისში სიუჟეტის გადაღებისას ფიზიკურად გაუსწორდნენ, ოპერატორი მეორე სართულიდან გადმოაგდეს, რომელმაც ფიზიკური დაზიანებები მიიღო.“
ამ შემთხვევებში გაუგებარია, რა კავშირი აქვს ამ ფაქტს ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნებთან. ჩნდება ეჭვი, რომ ანგარიშში მიზანმიმართულადაა მოწოდებული თემიდან აცდენილი ფაქტები, რათა საერთო სურათი დამძიმდეს და შეიქმნას აღქმა, რომ წინასაარჩევნო პერიოდში ჟურნალისტები იდევნებიან, ძალადობა კი წახალისებულია. მით უმეტეს, აშკარა სიცრუეა იმის მტკიცება, რომ ოპერატორი ლევან აბლოთია „ქართული ოცნების“ ოფისის მეორე სართულიდან გადმოაგდეს. სინამდვილეში, თავად დაზარალებულმა აღიარა, რომ მან უკუსვლისას ვერ შეამჩნია მოაჯირი და გადმოვარდა. ფაქტის ამგვარად წარმოჩენა, რომ თითქოს ჟურნალისტი გადმოაგდეს, დაუსაბუთებელი და სუბიექტურია, რაც ანგარიშის ტენდეციურობაზე მეტყველებს.
სავარაუდოდ პოლიტიკური ნიშნით განხორცილებული ზეწოლა/მუქარა/ხელის შეშლა/სამსახურიდან გათავისუფლება
ანგარიშში მოყვანილია არაერთი შემთხვევა, სადაც ISFED-ის შეფასებით, სავარაუდოდ პოლიტიკური ნიშნით შევიწროებას ჰქონდა ადგილი. მნიშვნელოვანია, აღინიშნოს, რომ უფასო იურიდიული დახმარების პროექტის ფარგლებში, 19 შემთხვევაში ორგანიზაცია თავად იცავს იმ პირთა უფლებებს, რომლებიც საჯარო სამსახურებიდან სავარაუდოდ პოლიტიკური ნიშნით დაითხოვეს.
ერთი მხრივ, ნებისმიერი მსჯელობა ამ საკითხებზე მხოლოდ ვარაუდებსა და სუბიექტურ, ცალმხრივ შეფასებებზეა დამყარებული და არ არის დადასტურებული სასამართლო გადაწყვეტილებებით; მეორე მხრივ, კი შეუძლებელია ორგანიზაციის მხრიდან ობიექტურ დამკვირვებლობასა და შეფასებაზე იყოს საუბარი, როდესაც ის დავაში მხარეს წარმოადგენს და კონკრეტულ პირთა ინტერესებს იცავს.
ISFED-ის მიერ მოყვანილ ერთ-ერთ მაგალითში აღწერილია ძმები ლერი და მირიან ქათამაძეების სამსახურიდან გათავისუფლების შემთხვევა. ისინი შინაგან საქმეთა სამინისტროს აჭარის კრიმინალურ პოლიციაში მუშაობდნენ. გათავისუფლება რომ თითქოს პოლიტიკური ნიშნით მოხდა, ანგარიშში ორი „არგუმენტითაა განმტკიცებული“: ა) უშუალოდ ძმების განმარტებით: „იმის გამო გაათვისუფლეს, რომ სამსახურში კონსტანტინე ანანიაშვილის დროს დაინიშნენ, რომელიც ამჟამად პარტია „საქართველოსთვის“ წარმოადგენს“ და ბ) პარტია „საქართველოსთვის“ ქობულეთის შტაბის ხელმძღვანელის სიტყვებით; მისი თქმით, „ლერი და მირიან ქათამაძეები ღირსეულად ასრულებდნენ მათ მოვალეობას, არ ეწეოდნენ პოლიტიკურ საქმიანობას და ისინი უკანონოდ გაათავისუფლეს სამსახურიდან.“
„ქართული ოცნების“ შეფასებით, კონსტანტინე ანანიაშვილი აჭარის პოლიციის უფროსის თანამდებობას 2018 წლის აგვისტოდან 2021 წლის თებერვლამდე იკავებდა. ამ პერიოდში არაერთი ადამიანი იქნებოდა დანიშნული აჭარის პოლიციაში, ამიტომ ლერი და მირიან ქათამაძეების გათავისუფლების დაკავშირება ანანიაშვილის უფროსის თანამდებობაზე ყოფნის დროს დანიშვნასთან, გაუგებარია. ამასთანავე, უადგილოა პარტია „საქართველოსთვის“ ქობულეთის შტაბის უფროსის განცხადებაც; ანგარიშში არ არის განმარტებული, საიდან უნდა ჰქონოდა ინფორმაცია შტაბის უფროსს, რა მიზეზით გაათვისუფლეს ქათამაძეები პოლიციიდან და როგორ ასრულებდნენ ისინი მათზე დაკისრებულ ვალდებულებებს.
ანგარიშში საგანგაშოდაა მიჩნეული „ტვ პირველის“ ეთერში გასული „ინფორმაცია იმასთან დაკავშირებით, რომ სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის მიერ სკოლის დირექტორებისა და მასწავლებლების შესახებ გროვდებოდა ინფორმაცია და იქმნებოდა ე.წ. დოსიეები“. მტკიცებით ფორმაშია ნათქვამი, რომ ამ პირების „პოლიტიკური შეხედულებები და მათი ოჯახის წევრების საქმიანობა, რიგ შემთხვევაში, იქცა მათთან შრომითი ხელშეკრულების შეწყვეტის საფუძვლად“.
გაუგებარია, რატომ მიიჩნევს ISFED რეპორტაჟში გასულ ცნობებს დადასტურებულად, მაშინ როდესაც, სიუჟეტი აგებულია გაურკვეველ ინფორმაციაზე, რომელიც ტელეკომპანიას ხელში ჩაუვარდა და ის სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის მიერაა შეგროვებული. არავითარი დამადასტურებელი ცნობა იმის შესახებ, რომ სიუჟეტში ნაჩვენებ ამობეჭდილ ფურცლებზე დატანილი ინფორმაცია ავთენტურია და რომ - როგორც ჟურნალისტმა განმარტა - „ქართული ოცნების“ ყველაზე დაცული კომპიუტერებიდან გამოჟონა, არ არსებობს.
ინფორმაციის სანდოობის დასადასტურებლად მოყვანილია რამდენიმე დირექტორის მაგალითი, რომლებიც წარსულში თითქოს პოლიტიკური ნიშნით გაათავისუფლეს. ამით ვერ ქარწყლდება ეჭვი, რომ დაინტერესებულმა პირმა მოიძია ინფორმაცია ბოლო პერიოდში გათავისუფლებული დირექტორების შესახებ და ამის პოლიტიკური ნიშნით შევიწროებასთან დასაკავშირებლად შექმნა ამგვარი დოკუმენტები, რომლებიც გაასაღა სუს-ის მიერ შეგროვებულად. ერთ-ერთი დირექტორი რეპორტაჟში საკუთარ გათავისუფლებას იმას უკავშირებს, რომ სკოლაში მისულ გამგეობის თანამშრომლებს ურჩია, ფოტო იმ ოთახში გადაეღოთ, სადაც ახალი წითელი მერხები იდგა და არა ლურჯი.
ამგვარი არგუმენტები ნაკლებად დამაჯერებელია და ის ფაქტი, რომ ცნობების ნამდვილობის დასადასტურებლად ანგარიშგასაწევი ვერაფერი ითქვა, მთელი სიუჟეტის დაუსაბუთებულობაზე მიუთითებს. გარდა ამისა, ორგანიზაციის მიერ სავარაუდო დარღვევებად აღქმულ შემთხვევებთან ერთად, ანგარიშში შეფასების გარეშე, ფაქტის სახით მოცემულია, რომ „წინა არჩევნების მსგავსად, კვლავ ფიქსირდება მაღალი რანგის სასულიერო პირების დასწრება მმართველი პარტიის წინასაარჩევნო ღონისძიებებსა და კანდიდატების წარდგენაზე“.
ამასთან, არც საქართველოს საარჩევნო კოდექსით, არც სხვა რაიმე აქტით ცალკეულ სასულიერო პირებს არ ეკრძალებათ წინასაარჩევნო კამპანიაში მონაწილეობა და საკუთრი აზრის გამოხატვა კონკრეტული პოლიტიკური სუბიექტისა თუ კანდიდატისადმი.
ამდენად, ISFED-ის მიერ გამოქვეყნებული 2021 წლის ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნების II შუალედური ანგარიშის ანალიზის შედეგად გამოიკვეთა, რომ ეს ანგარიში შეიცავს მთელ რიგ დამახინჯებულ და მცდარ ინფორმაციას, ამასთანავე, ანგარიშში აღწერილი შემთხვევები მოკლებულია მტკიცებულებით გამყარებულ დასაბუთებას. საყურადღებოა ის გარემოებაც, რომ ანგარიშში აღწერილ ზოგ შემთხვევას საერთოდ არ აქვს კავშირი მუნიციპალიტეტის ორგანოთა 2021 წლის არჩევნებთან, თუმცა ის მაინც მოხვდა წინასაარჩევნო პერიოდის ანგარიშში. მთლიანობაში ანგარიში ტოვებს აღქმას, რომ ავტორებს სურთ წინასაარჩევნო პროცესის დამძიმებულად წარმოჩენა.
„საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველო“ ყურადღებას ამახვილებს წინასაარჩევნო პერიოდში ფინანსური და ადმინისტრაციული რესურსის გამოყენებაზე. „ქართული ოცნების“ დამკვირვებლები ამასთან დაკავშირებით ხაზს უსვამენ იმ გარემოებას, რომ საქართველოს საარჩევნო კოდექსის 48-ე მუხლი ეხება წინასაარჩევნო აგიტაციისას ადმინისტრაციული რესურსის გამოყენების აკრძალვას და გარდა ადმინისტრაციული რესურსის ზოგადი აკრძალვისა ეს ნორმა აკონკრეტებს, თუ რა ქმედებები ჩაითვლება ადმინისტრაციული რესურსის გამოყენებად წინასაარჩევნო პერიოდში.
აშკარაა, რომ „საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველო“ სახელმწიფოს მიერ განხორციელებულ თითქმის ყველა ქმედებას ადმინისტრაციულ რესურსად მოიხსენიებს, მაშინ როდესაც საარჩევნო კოდექსით ასეთად არ ითვლება. მაგალითად, გაურკვეველია, რას ნიშნავს ინსტიტუციური ადმინისტრაციული რესურსის იმგვარი განმარტება, როდესაც ამ კატეგორიაში მოხვედრილია „სახელმწიფოს მიერ დაფინანსებული ან/და მის მფლობელობაში მყოფი მედია და საკომუნიკაციო საშუალებების გამოყენება.” სახელმწიფოს მიერ დაფინანსებული მედია საზოგადოებრივ მაუწყებელს გულისხმობს, ხოლო გაუგებარია რას ნიშნავს სახელმწიფოს მფლობელობაში მყოფი მედია.
ციტატა „საერთაშორისო გამჭვირვალობის“ ანგარიშიდან: „ივნისსა და ივლისში ცენტრალური საარჩევნო კომისიის თავმჯდომარისა და ორი ახალი წევრის შერჩევის პროცესი მიმდინარეობდა. შერჩევის ყველა ეტაპი ისე წარიმართა, რომ მმართველმა პარტიამ უბრალო საპარლამენტო უმრავლესობით თანამდებობებზე მისთვის სასურველი ისეთი კანდიდატურები დაამტკიცა, რომლებსაც ოპოზიციის მხარდაჭერა არ ჰქონდათ.
ოპოზიციის მხარდაჭერის ვერმოპოვების და სამი კენჭისყრის წარუმატებლად დასრულების შემდეგ, 2 აგვისტოს პარლამენტმა უბრალო უმრავლესობით ეს 3 კანდიდატი 6 თვის ვადით აირჩია, რითაც დადასტურდა ის ვარაუდი, რომ მმართველ პარტიას არ სურდა სხვა პარტიებთან კომპრომისზე წასულიყო და ცესკოს ისეთი თავმჯდომარე და წევრები აერჩია, ვისაც ფართო საზოგადოებრივი ნდობა ექნებოდა“.
ამ შეფასებას თუ გავყვებით, გამჭვირვალობამ ადმინისტრაციულ რესურსად მიიჩნია მმართველი პარტიის მიერ შესაბამისი კანდიდატის დანიშვნა, რაც აბსურდული ბრალდებაა. ცესკოს თავმჯდომარის დანიშვნის პროცესი იყო ღია და გამჭვირვალე გასაუბრების პროცესიდანვე. გამჭვირვალობა ბრალს სდებს „ქართულ ოცნებას“, თითქოს იგი არ წავიდა კომპრომისზე ოპოზიციასთან, რათა აერჩიათ ერთობლივად შეჯერებული კანდიდატები. მაშინ როდესაც თავად ოპოზიცია არ იყო შეთანხმებული ცესკოს თავმჯდომარეობისა და წევრთა ისეთ კანდიდატებზე, რომელთაც იგი წარმოუდგენდა საზოგადოებას. შესაბამისად, „ქართულ ოცნების“ ცალმხრივი დადანაშაულება არ არის ობიექტური, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც არაფერი გაუკეთებია ოპოზიციას ასეთი კომპრომისისთვის.
ცესკოს თავმჯდომარეობის კანდიდატებთან დაკავშირებით, უნდა აღინიშნოს, რომ სამმა არასამთავრობო ორგანიზაციამ (საია, IDFI, ISFED) მხარი არცერთ კანდიდატს არ დაუჭირა.
„საერთაშორისო გამჭვირვალობა“ ფინანსური ადმინისტრაციული რესურსის გამოყოფასთან დაკავშირებით წერს: „8 სექტემბერს თბილისის მერმა და „ქართული ოცნება - დემოკრატიული საქართველოს“ მერობის კანდიდატმა, კახა კალაძემ საკუთრების დამადასტურებელი მოწმობები 55 ოჯახს გადასცა. საცხოვრებელი ფართები სიმბოლურ ფასად, ერთ ლარად სამგორის რაიონში მცხოვრებ ოჯახებს დაუკანონდათ;
ჯანსაღი და კონკურენტული საარჩევნო გარემოსთვის მნიშვნელოვანია, რომ ასეთი პროგრამების ინიცირება არ მოხდეს არჩევნებამდე მცირე ხნით ადრე, რადგან ამით მმართველმა პარტიამ ან/და მისმა კანდიდატმა გადასახადების გადამხდელთა ხარჯზე მნიშვნელოვანი უპირატესობა შეიძლება მიიღოს“.
„საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველოს“ შეცდომაში შეჰყავს საზოგადოება, როდესაც უთითებს, რომ მნიშვნელოვანია, არჩევნებამდე ცოტა ხნით ადრე არ მოხდეს მსგავსი პროგრამების „ინიცირება“. სინამდვილეში, საუბარია თბილისის მერიის მიერ ბოლო 5 წლის განმავლობაში მიმდინარე პროგრამაზე. აღნიშნული პროგრამით ოჯახებს უკანონდებათ წლების მანძილზე მათ მფლობელობაში არსებული ფართები.
აღსანიშნავია, რომ გამჭვირვალობა თავადვე უთითებს, რომ ამ და სხვა მსგავსს შემთხვევებში არ ირღვევა კანონი, თუმცა ეს ქმედება ორგანიზაციის მიერ მიჩნეულია საარჩევნოდ მოტივირებულ ხარჯად. ამასთანავე, გასათვალისწინებელია, რომ საქართველოს საარჩევნო კოდექსი კონკრეტული პროექტების/პროგრამების განხორციელებასა და სოციალური გასაცემლების (პენსია, სოციალური დახმარება, შემწეობა და სხვა) ოდენობების გაზრდას/შეღავათების დაწესებას წინასაარჩევნო კამპანიის პერიოდში (არჩევნებამდე 2-თვიან პერიოდში) კრძალავს მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ეს არჩევნებამდე არაუგვიანეს 60 დღისა გათვალისწინებული არ ყოფილა საქართველოს კანონმდებლობით, შესაბამისი ბიუჯეტის სათანადო პროგრამული კოდით გათვალისწინებული ასიგნებების ფარგლებში ან/და ამ ასიგნებებიდან გამოყოფილი სახსრებით.
იგივე შენიშვნაა გამოთქმული „საერთაშორისო გამჭვირვალობის“ მიერ 31 აგვისტოს პრემიერ-მინისტრ ირაკლი ღარიბაშვილის იმ განცხადებასთან დაკავშირებით, რომ 500-მდე სამხედრო მოსამსახურის ოჯახს გადაეცემა საცხოვრებელი ბინა. მანვე, ერთი დღით ადრე, 30 აგვისტოს დააანონსა, რომ 300-მდე დევნილ ოჯახს მათივე სარგებლობაში არსებული ფართი სიმბოლურ ფასად გადაეცემოდა;
„საერთაშორისო გამჭვირვალობა“ დარეგისტრირებულ კანდიდატებზე ზეწოლა/სავარაუდო პოლიტიკური ნიშნით სამსახურიდან გათავისუფლებაზე წერს: შუახევის მუნიციპალიტეტის საკრებულოს პარტიული სიის მე-6 ნომერმა, დალი ტაკიძემ განაცხადა, რომ მას დაუკავშირდა შუახევის მოქმედი მერის, ფრიდონ ფუტკარაძის წარმომადგენელი, რომელიც ამავე დროს მისი ნათესავია და მოსთხოვა კანდიდატურის მოხსნა. ტაკიძის თქმით, უარის მიღების შემდეგ მუქარა განხორციელდა მის მეუღლეზე (დაემუქრნენ ავტომანქანის დაწვით). მიუხედავად იმისა, რომ ტაკიძე „საერთაშორისო გამჭვირვალობა - საქართველოსთან“ საუბარში ადასტურებს ზემოაღნიშნულ გარემოებებს, შსს-ის წარმომადგენლის მიერ უწყებათაშორისი კომისიის 15 სექტემბრის სხდომაზე გაჟღერებული ინფორმაციით, ტაკიძემ გამოკითხვისას არ გაამხილა ფუტკარაძის წარმომადგენლის ვინაობა და სხვა დეტალები, აგრეთვე, მან უარყო მუქარის ფაქტები.
აღნიშნული ფაქტის დამადასტურებელი არცერთი მტკიცებულება არ მოჰყავს საერთაშორისო გამჭვირვალობას და სავარაუდო პოლიტიკური მუქარა/იძულება მხოლოდ ცალკეული მხარის მონაყოლს ეყრდნობა. პარტია საქართველოს წარმომადგენელმა დალი ტაკიძემ უწყებათაშორის კომისიაში საერთოდ უარყო შესაძლო ზეწოლის ფაქტი. ამასთანავე, გაუგებარია, რატომ უარყო დალი ტაკიძემ მასზე განხორციელებული სავარაუდო ზეწოლა, თუ მას ნამდვილად ჰქონდა ადგილი, რის შესახებაც მან სპეციალურ ბრიფინგზე საჯაროდ და ღიად ისაუბრა. შესაბამისად, უფრო მეტად ჩნდება ეჭვი ამ ფაქტების სანდოობისა და სიზუსტის მიმართ.
„საერთაშორისო გამჭვირვალობის“ თავის ანგარიშში წერს: „სექტემბრის მეორე ნახევარში გორის სახელმწიფო თეატრის დირექტორს, გივი წვერავას უფლებამოსილების ოთხწლიანი ვადა გაუვიდა, თეატრის სამხატვრო ხელმძღვანელმა კულტურის, სპორტისა და ახალგაზრდობის სამინისტროს ამ პოზიციაზე მოქმედი დირექტორის კანდიდატურა წარუდგინა (დირექტორს, თეატრის წარდგინებით ნიშნავს კულტურის, სპორტისა და ახალგაზრდობის მინისტრი). 3 სექტემბერს გორის თეატრმა მიიღო კულტურის მინისტრის მოადგილის, იოსებ ბაღათურიას წერილი, რომლითაც რეკომენდაციას აძლევს თეატრის სამხატვრო ხელმძღვანელს, რომ თეატრის დირექტორის პოზიციაზე გივი წვერავას კანდიდატურა აღარ წარმოადგინოს, რისი მიზეზიც თეატრის ადმინისტრაციულ-ორგანიზაციული და ფინანსური განვითარების არარსებობაა. წვერავა ამ გადაწყვეტილებას გორის საკრებულოს არჩევნებში მის მონაწილეობას უკავშირებდა, იგი პარტია „საქართველოსთვის“ პარტიულ სიაშია“.
„ქართული ოცნების“ განმარტებით, გორის თეატრის ყოფილ დირექტორ გივი წვერავას სექტემბერში ამოეწურა 4-წლიანი უფლებამოსილების ვადა. კულტურის სამინისტროს პოზიციიდან ნათლად ჩანს, რომ გივი წვერევას ამ პოსტზე ხელახლა დანიშვნა არ შედიოდა სამინისტროს სამომავლო გეგმებში. აღნიშნული გამყარებულია იმ არგუმენტით, რომ თეატრში არ შეინიშნებოდა ხელშესახები განვითარება ადმინისტრაციულ-ორგანიზაციული და ფინანსური კუთხით. ამასთანავე, თეატრის ხელმძღვანელის დანიშვნა კულტურის მინისტრის დისკრეციული უფლებამოსილებაა და გაუგებარია, თუ რატომ ცდილობს საერთაშორისო გამჭვირვალობა სავარაუდო დარღვევად მოიხსენიოს ისეთი ფაქტი, სადაც ერთ სამართლებრივ ნორმასაც კი ვერ უთითებს, რომელიც შესაძლოა დარღვეულიყო.
გამჭვირვალობა ანალოგიურად აფასებს სამსახურიდან გათავისუფლების სხვა შემთხვევებს და ამ ფაქტებს მოქალაქეების ფეისბუქზე აქტიურობასა და პოლიტიკური პარტიების მხარდაჭერასთან აკავშირებს. არსებობს განსხვავებული პოზიციები და განსხვავებული საფუძვლები, თუ რატომ გაათავისუფლეს აღნიშნული პირები დაკავებული თანამდებობებიდან. გათავისუფლების საფუძვლებად ძირითადად მითითებულია სამსახურებრივი მოვალეობის არაჯეროვანი შესრულება და ცალკეული სამსახურებრივი გადაცდომები“.
ვფიქრობთ, „საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველო“ საკუთარ ანგარიშში ფართოდ განმარტავს ადმინისტრაციული რესურსის გამოყენებას და ცდილობს, ამ ცნების ქვეშ მოაქციოს წინასაარჩევნო პერიოდში განხორციელებული სახელმწიფო ორგანოების თითქმის ყველა აქტივობა, მიუხედავად იმისა, რომ ეს აქტივობები მოქმედი კანონმდებლობის დარღვევას არ წარმოადგენს.
„ქართული ოცნება“ თავის დაკვირვებაში ყურადღებას ამახვილებს ნაციონალური მოძრაობის მიერ მოწყობილი პროვოკაციებზე და წერს, რომ 2021 წლის 15 სექტემბერი, ქარელი მთავარი არხის ჟურნალისტი უნერბართვოდ შევიდა ,,ქართული ოცნება - დემოკრატიული საქართველო’’ პარტიის ოფისში და კითხულობდა ჩლიქოსანას (ამ შეურაცხმყოფელი ტერმინით გულისხმობს ქარელის მერობის კანდიდატს). მოთხოვნის მიუხედავად არ ტოვებდა შენობას. გადაღებისას უკან სიარულის დროს ოპერატორი ჩავარდა კიბეებზე და ვარდნისას მიიღო მსუბუქი დაჟეჟილობა. თანდართულია ბმული, სადაც შესაძლებელია გაეცნოთ ვიდეომასალას.
,,ქართული ოცნება - დემოკრატიული საქართველოს’’ ხელვაჩაურის ოფისში, ნაციონალური მოძრაობის მერობის კანდიდატი მიხეილ ბოლქვაძე, მაჟორიტარობის კანდიდატი ამირან თედორაძე, პარტიული სიით წარდგენილი კანდიდატები მალხაზ თავდგირიძე, მერაბ ვარშალომიძე და ნიკა ნაგერვაძე, აქტივისტებთან ერთად შეიჭრნენ. შტაბში შეიტანეს მერობის კანდიდატის, მიხეილ ბოლქვაძის ბანერი, რომელიც იყო დაზიანებული და დაუსაბუთებლად ცდილობდნენ ქართული ოცნებისკენ ხელის გაშვერას, თითქოს აღნიშნული პლაკატის განადგურება იყო ქართული ოცნების ხელწერა. მოთხოვნის მიუხედავად არ ტოვებდნენ ოფისს. თანდართულია ბმული, სადაც შესაძლებელია გავეცნოთ ვიდეომასალას. https://youtu.be/eL8Br5kT6lI 2021 წლის 18 სექტემბერი, ხელვაჩაური, ახალშენი „ქართული ოცნების“ ხელვაჩაურის მუნიციპალიტეტის მერობის კანდიდატი, ზაზა დიასამიძე, მოსახლეობას ხვდებოდა, რა დროსაც, „ნაციონალური მოძრაობის“ კანდიდატმა შეხვედრის ჩაშლა სცადა. ,,ნაციონალური მოძრაობის’’ კანდიდატი, მიხეილ ბოლქვაძე შეხვედრაზე ოჯახის წევრებთან და თანაგუნდელებთან ერთად მიიჭრა. ასევე, მას თან მცირეწლოვანი ბავშვიც ახლდა.
ხელვაჩაურში ორი ასეთი პროვოკაცია მოხდა, სადაც „ნაციონალური მოძრაობის“ მერობის კანდიდატი მცირეწლოვან ბავშვთან ერთად მიიჭრა ,,ქართული ოცნების’’ საარჩევნო შეხვედრაზე და ცდილობდა შეხვედრის ჩაშლას. თანდართულია ბმული, სადაც შესაძლებელია გაეცნოთ ვიდეომასალას.
2021 წლის 21 სექტემბერი, დმანისის მუნიციპალიტეტის სოფელ განთიადში ქართული ოცნების ოფისთან პროვოკაცია მოაწყო ოპოზიციის კანდიდატმა და მოქმედმა მერმა გიორგი ტატუაშვილმა, რომელიც იქ აქტივისტებთან ერთად იყო. პროვოკაცია გადაიზარდა პიზიკურ დაპირისპირებაში, რის შედეგადაც ტატუაშვილის ორი აქტივსტი ცივი იარაღით დაჭრეს. 22 სექტემბერს, საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტრომ ცხელ კვალზე დააკავა დანაშაულში ბრალდებული, „ქართული ოცნების“ მაჟორიტარი დეპუტატობის კანდიდატის შვილი, დავით დაუთაშვილი. გამოძიება სისხლის სამართლის კოდექსის 117 მუხლის და 126-ე მუხლის პირველი პრიმა ნაწილის ,,ბ“ ქვეპუნქტით მიმდინარეობს, რაც ჯანმრთელობის განზრახ მძიმე დაზიანებას და ჯგუფურად ჩადენილ ძალადობის გულისხმობს. დანაშაული 3-დან 6 წლამდე ვადით თავისუფლების აღკვეთას ითვალისწინებს. აღსანიშნავია, რომ დაკავებულს აქვს ფსიქიკური პრობლემები. ამის გამო 2020 და 2021 წლებში ის მკურნალობას გადიოდა სამედიცინო დაწესებულებაში. თანდართულია ბმული, სადაც შესაძლებელია გაეცნოთ ვიდეომასალას. https://fb.watch/8g9Y51hcWt 2021 წლის 23 სექტემბერი, თბილისი, ევროკავშირის წარმომადგენლობის ოფისთან ევროკავშირის ოფისში გამართული შეხვედრის დასრულების შემდეგ ქართული ოცნების თავმჯდომარე ირაკლი კობახიძე კომენტარს აძლევდა ჟურნალისტებს, რა დროსაც მას მიეჭრა ნაციონალური მოძრაობის თავმჯდომარე ნიკა მელია და აყენებდა სიტყვიერ შეურაცხყოფას. მიუხედავად დაცვის ჩარევისა, ის მაინც აგრძელებდა აგრესიას, ერთ-ერთ ჟურნალისტს წაართვა მიკროფონი და ცდილობდა ესროლა ირაკლი კობახიძისთვის. თანდართულია ბმული, სადაც შესაძლებელია გაეცნოთ ვიდეომასალას.
2021 წლის 25 სექტემბერი, კასპის „ნაციონალური მოძრაობის“ მერობის კანდიდატი, პარტიის რამდენიმე აქტივისტთან ერთად მივიდა „ქართული ოცნების“ კასპის პარტიულ შტაბთან და დესტრუქციული ქმედებებით ცდილობდა ,,ქართული ოცნების’’ მხარდამჭერების პროვოცირებას. თანდართულია ბმული, სადაც შესაძლებელია გაეცნოთ ვიდეომასალას.
ამ და სხვა ფაქტების შესახებ ქართული ოცნება სისტემატურად ატყობინებდა საერთაშორისო და ადგილობრივ სადამკვირვებლო ორგანიზაციებს. განსაკუთრებით დიდი ოდენობის ფაქტებია დაფიქსირებული სახელისუფლო პარტიის მიერ მათი საარჩევნო პლაკატების და არჩევნების დღეს იმ კონკრეტული დარღვევების შესახებ, რომლებიც შეეხებოდა საარჩევნო უბანში, საარჩევნო უბნებიდან 100 მეტრის რადიუსში მომხდარ თუ სოციალურ ქსელებში ნაციონალური მოძრაობის წარმომადგენელთა მხრიდან დარღვევებზე.
ეს იყო დაკვირვება ძირითადად არჩევნების წინა პერიოდზე დამკვირვებელთა მიერ განხორციელებულ ქმედებებზე და მათ ანგარიშებზე, რაც შეეხება უშუალოდ არჩევნების დღეს, 2 ოქტომბერს არსებულ საარჩევნო გარემოს, ჩვენ ძირითადად ვეთანხმებით ეუთო/ოდირის დასკვნებს და აღვნიშნავთ:
არჩევნებს ახორციელებდა ცენტრალური საარჩევნო კომისია (ცესკო), 73 საოლქო და 3,664 საუბნო საარჩევნო კომისიები. კომისიების ახალმა პლურალისტურმა შემადგენლობამ ყველა დონეზე გააძლიერა მათი მუშაობა. საქართველოს საარჩევნო კოდექსში ბოლოდროინდელი ცვლილებების შესაბამისად, რომლებიც ფართო კონსენსუსით იქნა მიღებული დაინტერესებულ მხარეებთან კონსულტაციების შედეგად, 2 აგვისტოს აირჩიეს ცესკოს ახალი თავმჯდომარე. ამ მხრივ შექებას იმსახურებს ყველა პიროვნება (მთავრობის, პარლამენტის, მასმედიის თუ სამოქალაქო საზოგადოების წარმომადგენლები), რომელთა ძალისხმევამ, თავდადებულობამ და პროფესიონალიზმა ხელი შეუწყო საქართველოში ადგილობრივი არჩევნების წარმატებას.
არჩევნების დღეს საქართველოს მოსახლეობამ შეძლო ხმა მიეცა მშვიდ და უსაფრთხო გარემოში. არჩევნების შედეგები გვიჩვენებს ქართველი ხალხის ერთგულებას ჭეშმარიტი დემოკრატიის, აყვავებული ეკონომიკისა და სტაბილური, უსაფრთხო ქვეყნის მიმართ.
აღსანიშნავია ცენტრალურ საარჩევნო კომისიას შესანიშნავი მუშაობა საქართველოში ყველა პოლიტიკური პარტიისთვის თანაბარი პირობების შექმნის და უზრუნველყოფისთვის როგორც არჩევნების დროს, ასევე მის შემდგომ, რაც იყო გამორჩეული ძალისხმევის შედეგი ძალიან მოკლე ვადაში, არჩევნებამდე 2 თვეში. რჩება მნიშვნელოვანი ნაწილი, არჩევნების მეორე ტური, რომელიც უნდა დასრულდეს ქვეყნის რამდენიმე ადგილას, მათ შორის 5 თვითმმართველ ქალაქში. იმედს ვიტოვებთ, რომ დარჩენილ ოთხ კვირას მეორე ტურში გადასული კანდიდატები ასევე თანაბრად და შეუფერხებლად გაივლიან და ამომრჩევლები დაცულ და უსაფრთხო გარემოში მისცემენ ხმას საარჩევნო უბნებში. ჩვენ ვუცხადებთ სრულ ნდობას ცენტრალური საარჩევნო კომისიის თავმჯდომარეს და მის შესაძლებლობას, რომ დააკმაყოფილოს საქართველოს მოსახლეობის მოლოდინები. ხაზს ვუსვამთ, რომ საარჩევნო წესების დარღვევის შესახებ ყველა ბრალდება უნდა იქნას განხილული და მიმართული გამჭვირვალედ და კანონით გათვალისწინებული მექანიზმების სრული დაცვით.
ჩვენ ხაზს ვუსვამთ იმის დიდ მნიშვნელობას, რომ ყველა პოლიტიკურმა პარტიამ და პიროვნებამ დაიცვან შესაბამისი კანონი და საქართველოს კონსტიტუცია, რაც ერთობლივ წინასწარ განცხადებაში მოიწონეს უეთოს დემოკრატიული ინსტიტუტებისა და ადამიანის უფლებების ოფისის (ODIHR), ევროპის საბჭოს ადგილობრივი და რეგიონალური ხელისუფლების კონგრესის და ევროპარლამენტის (EP) საერთაშორისო არჩევნების დამკვირვებლებმა. ODIHR-ის ერთობლივ განცხადებაში ნათქვამია, რომ არჩევნების „საკანონმდებლო ბაზა წარმოადგენს დემოკრატიული არჩევნების ჩატარების საერთო ადეკვატურ საფუძველს “და რომ ის „ზოგადად ხელს უწყობს დემოკრატიულ არჩევნებს და არჩევნებისათვის მზადება იყო გამჭვირვალე და პროფესიონალურად მართული “.
აღვნიშნავთ ODIHR-ის ერთობლივი წინასწარი განცხადების დასკვნებს, რომ „საარჩევნო ადმინისტრაცია ჩაეტია სამართლებრივ ვადებში და ეფექტურად მოახერხა არჩევნების ტექნიკური ასპექტები COVID-19 პანდემიის საპასუხოდ შესწორებების ფონზე“... და რომ „კარგად ჩაატარა 2 ოქტომბრის ადგილობრივი არჩევნები“ COVID-19 პანდემიით გამო არსებული უზარმაზარი გამოწვევებისა და „გაჭიანურებული პოლიტიკური კრიზისის და გამძაფრებული პოლარიზაციის ფონზე“. მნიშვნელოვანია, რომ ყველა პოლიტიკურმა „მონაწილემ თავისუფლად შეძლო კომპანიის ჩატარება კონკურენტულ გარემოში“.
ჩვენ ასევე ავღნიშნავთ, რომ ODIHR-ის ერთობლივ წინასწარ განცხადებაში გამოთქმული შეხედულებები გაიზიარა და დაამტკიცა საქართველოში შეერთებული შტატების ელჩმა, რომელმაც 2021 წლის 4 ოქტომბერს გააკეთა ვრცელი განცხადება. ელჩმა შეაქო „პარლამენტის წინასაარჩევნო ძალისხმევა საარჩევნო რეფორმების გატარებაში წინა არჩევნებში გამოვლენილი ზოგიერთი ხარვეზის აღმოსაფხვრელად“ და რომ „ზოგიერთმა ზომამ გამოიწვია პოზიტიური ცვლილებები“, მაგრამ მიგვაჩნია, რომ ელჩის განცხადების მეორე ბოლო პუნქტში, რომელშიც იგი ღიად მოუწოდებს სასწრაფოდ „პარტიებს შორის პოლიტიკური ალიანსების შექმნისკენ“ კენჭისყრის მეორე ტურის კონტექსტში, მან აშკარად გადააჭარბა დიპლომატის როლს, რადგან ამ განცხადებაში იკვეთება ქვეყნის საშინაო საქმეებში ჩარევის ნიშნები.
მიუხედავად იმისა, რომ ჩვენ ვიზიარებთ შეშფოთებას ODIHR-ის ერთობლივი წინასწარი განცხადების და შეეერთებული შტატების ელჩის განცხადების რიგი ბრალდებების შესახებ (კერძოდ ის რომ საარჩევნო გარემო შეფერხებულია კანდიდატებისა და ამომრჩევლების დაშინებით, ხმის მიყიდვით, ზეწოლით), ჩვენ არ ვეთანხმებით რომ ეს ბრალდებები ფართოდ გავრცელებული და თანმიმდევრული იყო.
ნებისმიერ შემთხვევაში, როგორც აღინიშნა ODIHR-ის წინასწარი დასკვნების თანახმად, სავარაუდო დარღვევების შემთხვევების უმეტესობა მოხსენებული იქნა ცესკოს მიერ და გადაეცა სასამართლოებსა და სამართალდამცავ ორგანოებს გამოძიებისათვის და შესაბამისი სამართლებრივი ქმედებებისთვის. ჩვენ გვჯერა, რომ საქართველოს კანონმდებლობაში არსებული სამართლებრივი მექანიზმების გამოყენებით ცესკოს, სასამართლოსა და სამართალდამცავ ორგანოებს შეუძლიათ სათანადოდ გაუმკლავდნენ და აღმოფხვრან ყველა დასაბუთებული საჩივარი. ამ თვალსაზრისით ჩვენ ვიმეორებთ ODIHR-ის და აშშ-ს ელჩის მოწოდებებს ყველა საჩივრის სრული, ეფექტური და მიუკერძოებელი გამოძიების შესახებ, რომელიც გააზრებულად და კანონიერად იქნა შეტანილი ყველა დაინტერესებული მხარის მიერ.
და ბოლოს, ჩვენ შეშფოთებით ავღნიშნავთ, რომ ODIHR-ი, კონგრესის და ევროპარლამენტის მანდატები, რომლებიც მათ მიიღეს საქართველოს მთავრობის მოწვევით, 2021 წლის 2 ოქტომბრის ადგილობრივი არჩევნების მიუკერძოებლად და ობიექტურად დაკვირვების მიზნით, სრულად არ განხორციელებულა. ODIHR-ის ერთობლივი წინასწარ განცხადებაში გამოქვეყნებული დასკვნები ძირითადად ემყარებოდა ეგრეთ წოდებული ადგილობრივი დამკვირვებელი ორგანიზაციების მიერ გაჟღერებულ ბრალდებებს, რომლებსაც ისინი უცხადებენ ნდობას და როგორც ჩანს, ისინი ყოველთვის ადეკვატურად არ წარმოაჩენდნენ არჩევნების დღეს არსებულ რეალობას ან ბოროტად იყენებდნენ სამოქალაქო საზოგადოების და მოქალაქეთა დამკვირვებლების სტატუსს, ხოლო ზოგჯერ მოქმედებდნენ როგორც მთავარი ოპოზიციური პარტიის წარმომადგენლები და მისი ინტერესების დამცველები.
ამ კონტექსტში, მიუღებელია აშშ-ს ელჩის მიერ ოთხი სპეციალურად დასახელებული არასამთავრობო ორგანიზაციის მნიშვნელობის ხაზგასმა და მათი „საქართველოში ყველაზე საიმედო და სანდო ინფორმაციის წყაროდ“ დასახელება, ვინაიდან საქართველოში სამოქალაქო საზოგადოება ბევრად მრავალფეროვანი, აქტიური და კვალიფიციურია და არ შეიძლება მხოლოდ ოთხი არასამთავრებო ორგანიზაცია ჩაითვალოს ე. წ. პოლიტბიუროდ.
მიუხედავად იმისა, რომ 2021 წლის ადგილობრივი არჩევნების ზოგად შეფასებებში საერთაშორისო სადამკვირვებლო ორგანიზაციებს არ დაუშვიათ უხეში შეცდომები, თუ ისინი მომავალში საკუთარი თვალით ნანახზე და არასამთავრობო ორგანიზაციათა გაცილებით ფართო წრის ინფორმაციებზე დაყრდნობით გააკეთებენ საკუთარ დასკვნებს, ამ შემთხვევაში გაცილებით უფრო ზუსტი ადეკვატური იქნება მათი შეფასებები.
Report in English
2021 წლის ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნების შუალედური ანგარიში/Interim Report on the 2021 Local Government Elections
|
არასამთავრობო ორგანიზაციამ ყოფილი პოლიტპატიმრები ადამიანის უფლებებისათვის 2021 წლის ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნების შუალედური ანგარიში გამოაქვეყნა;
შუალედური ანგარიში ვრცელდება ქართულ და ინგლისურ ენებზე. The NGO Former Political Prisoners for Human Rights has published an interim report on the 2021 local elections; The interim report is available in Georgian and English. |
ანგარიში ქართულად
ვულოცავთ საქართველოს მოსახლეობას 2021 წლის ოქტომბრის არჩევნების ძირითადი ნაწილის წარმატებით დასრულებას. ჩვენ დარწმუნებულნი ვართ, რომ COVID-19 პანდემიიის მიუხედავად ამომრჩეველთა მაღალი აქტივობა აშკარა მაჩვენებელია ქართველი ხალხის პოლიტიკური სიმწიფის მაღალი დონის. ამ მხრივ ჩვენ ვაფასებთ ცენტრალური საარჩევნო კომისიის თავმჯდომარის მუშაობას, რომელმაც პარლამენტის მიერ დანიშვნიდან ორ თვეზე ნაკლებ დროში მოახერხა მოეწყო ასეთი მაღალი დონის არჩევნები.
არჩევნებს ახორციელებდა ცენტრალური საარჩევნო კომისია (ცესკო), 73 საოლქო და 3,664 საუბნო საარჩევნო კომისიები. კომისიების ახალმა პლურალისტურმა შემადგენლობამ ყველა დონეზე გააძლიერა მათი მუშაობა. საქართველოს საარჩევნო კოდექსში ბოლოდროინდელი ცვლილებების შესაბამისად, რომლებიც ფართო კონსენსუსით იქნა მიღებული დაინტერე¬სე¬ბულ მხარეებთან კონსულტაციების შედეგად, 2 აგვისტოს აირჩიეს ცესკოს ახალი თავმჯდომარე. ამ მხრივ შექებას იმსახურებს ყველა პიროვნება (მთავრობის, პარლამენტის, მასმედიის თუ სამოქალაქო საზოგადოების წარმომადგენლები), რომელთა ძალისხმევამ, თავდადებულობამ და პროფესიონალიზმა ხელი შეუწყო საქართველოში ადგილობრივი არჩევნების წარმატებას.
არჩევნების დღეს საქართველოს მოსახლეობამ შეძლო ხმა მიეცა მშვიდ და უსაფრთხო გარემოში. არჩევნების შედეგები გვიჩვენებს ქართველი ხალხის ერთგულებას ჭეშმარიტი დემოკრატიის, აყვავებული ეკონომიკისა და სტაბილური, უსაფრთხო ქვეყნის მიმართ.
აღსანიშნავია ცენტრალურ საარჩევნო კომისიას შესანიშნავი მუშაობა საქართველოში ყველა პოლიტიკური პარტიისთვის თანაბარი პირობების შექმნის და უზრუნველყოფისთვის როგორც არჩევნების დროს, ასევე მის შემდგომ, რაც იყო გამორჩეული ძალისხმევის შედეგი ძალიან მოკლე ვადაში, არჩევნებამდე 2 თვეში. რჩება მნიშვნელოვანი ნაწილი, არჩევნების მეორე ტური, რომელიც უნდა დასრულდეს ქვეყნის რამდენიმე ადგილას, მათ შორის 5 თვითმმართველ ქალაქში. იმედს ვიტოვებთ, რომ დარჩენილ ოთხ კვირას მეორე ტურში გადასული კანდიდატები ასევე თანაბრად და შეუფერხებლად გაივლიან და ამომრჩევლები დაცულ და უსაფრთხო გარემოში მისცემენ ხმას საარჩევნო უბნებში. ჩვენ ვუცხადებთ სრულ ნდობას ცენტრალური საარჩევნო კომისიის თავმჯდომარეს და მის შესაძლებლობას, რომ დააკმაყოფილოს საქართველოს მოსახლეობის მოლოდინები. ხაზს ვუსვამთ, რომ საარჩევნო წესების დარღვევის შესახებ ყველა ბრალდება უნდა იქნას განხილული და მიმართული გამჭვირვალედ და კანონით გათვალისწინებული მექანიზმების სრული დაცვით.
ჩვენ ხაზს ვუსვამთ იმის დიდ მნიშვნელობას, რომ ყველა პოლიტიკურმა პარტიამ და პიროვნებამ დაიცვან შესაბამისი კანონი და საქართველოს კონსტიტუცია, რაც ერთობლივ წინასწარ განცხადებაში მოიწონეს უეთოს დემოკრატიული ინსტიტუტებისა და ადამიანის უფლებების ოფისის (ODIHR), ევროპის საბჭოს ადგილობრივი და რეგიონალური ხელისუფ-ლების კონგრესის და ევროპარლამენტის (EP) საერთაშორისო არჩევნების დამკვირვებლებმა. ODIHR-ის ერთობლივ განცხადებაში ნათქვამია, რომ არჩევნების „საკანონმდებლო ბაზა წარმოადგენს დემოკრატიული არჩევნების ჩატარების საერთო ადეკვატურ საფუძველს “და რომ ის „ზოგადად ხელს უწყობს დემოკრატიულ არჩევნებს და არჩევნებისათვის მზადება იყო გამჭვირვალე და პროფესიონალურად მართული “.
ავღნიშნავთ ODIHR-ის ერთობლივი წინასწარი განცხადების დასკვნებს, რომ „საარჩევნო ადმინისტრაცია ჩაეტია სამართლებრივ ვადებში და ეფექტურად მოახერხა არჩევნების ტექნიკური ასპექტები COVID-19 პანდემიის საპასუხოდ შესწორებების ფონზე“... და რომ „კარგად ჩაატარა 2 ოქტომბრის ადგილობრივი არჩევნები“ COVID-19 პანდე¬მიით გამო არსებული უზარმაზარი გამოწვევებისა და „გაჭიანურებული პოლიტიკური კრიზისის და გამძაფრებული პოლარიზაციის ფონზე“. მნიშვნელოვანია, რომ ყველა პოლიტიკურმა „მონაწილემ თავისუფლად შეძლო კომპანიის ჩატარება კონკურენტულ გარემოში“.
ჩვენ ასევე ავღნიშნავთ, რომ ODIHR-ის ერთობლივ წინასწარ განცხადებაში გამოთქმული შეხედულებები გაიზიარა და დაამტკიცა საქართველოში შეერთებული შტატების ელჩმა, რომელმაც 2021 წლის 4 ოქტომბერს გააკეთა ვრცელი განცხადება. ელჩმა შეაქო „პარლამენტის წინასაარჩევნო ძალისხმევა საარჩევნო რეფორმების გატარებაში წინა არჩევნებში გამოვლე¬ნილი ზოგიერთი ხარვეზის აღმოსაფხვრელად“ და რომ „ზოგიერთმა ზომამ გამოიწვია პოზი¬ტიური ცვლილებები“, მაგრამ მიგვაჩნია, რომ ელჩის განცხადების მეორე ბოლო პუნქტ¬ში, რომელშიც იგი ღიად მოუწოდებს სასწრაფოდ „პარტიებს შორის პოლიტიკური ალიან¬სების შექმნისკენ“ კენჭისყრის მეორე ტურის კონტექსტში, მან აშკარად გადააჭარბა დიპლო¬მატის როლს, რადგან ამ განცხადებაში იკვეთება ქვეყნის საშინაო საქმეებში ჩარევის ნიშნები.
მიუხედავად იმისა, რომ ჩვენ ვიზიარებთ შეშფოთებას ODIHR-ის ერთობლივი წინასწარი განცხადების და შეეერთებული შტატების ელჩის განცხადების რიგი ბრალდებების შესახებ (კერძოდ ის რომ საარჩევნო გარემო შეფერხებულია კანდიდატებისა და ამომრჩევლების დაშინებით, ხმის მიყიდვით, ზეწოლით), ჩვენ არ ვეთანხმებით რომ ეს ბრალდებები ფართოდ გავრცელებული და თანმიმდევრული იყო.
ნებისმიერ შემთხვევაში, როგორც აღინიშნა ODIHR-ის წინასწარი დასკვნების თანახმად, სავარაუდო დარღვევების შემთხვევების უმეტესობა მოხსენებული იქნა ცესკოს მიერ და გადაეცა სასამართ¬ლოებსა და სამართალდამცავ ორგანოებს გამოძიებისათვის და შესაბამისი სამართლებრივი ქმედებებისთვის. ჩვენ გვჯერა, რომ საქართველოს კანონმდებლობაში არსებული სამართლებრივი მექანიზმების გამოყენებით ცესკოს, სასამართლოსა და სამართალდამცავ ორგანოებს შეუძლიათ სათანადოდ გაუმკლავდნენ და აღმოფხვრან ყველა დასაბუთებული საჩივარი. ამ თვალსაზრისით ჩვენ ვიმეორებთ ODIHR-ის და აშშ-ს ელჩის მოწოდებებს ყველა საჩივრის სრული, ეფექტური და მიუკერძოებელი გამოძიების შესახებ, რომელიც გააზრებულად და კანონიერად იქნა შეტანილი ყველა დაინტერესებული მხარის მიერ.
და ბოლოს, ჩვენ შეშფოთებით ავღნიშნავთ, რომ ODIHR-ი, კონგრესის და ევროპარლამენტის მანდატები, რომლებიც მათ მიიღეს საქართველოს მთავრობის მოწვევით, 2021 წლის 2 ოქტომბრის ადგილობრივი არჩევნების მიუკერძოებლად და ობიექტურად დაკვირვების მიზნით, სრულად არ განხორციელებულა. ODIHR-ის ერთობლივი წინასწარ განცხადებაში გამოქვეყნებული დასკვნები ძირითადად ემყარებოდა ეგრეთ წოდებული „ EOM თანამოსაუბრეების“ ბრალდებებს, რომლებიც, როგორც ჩანს, არასწორად წარმოადგენდნენ ან ბოროტად იყენებდნენ სამოქალაქო საზოგადოების და მოქალაქეთა დამკვირვებლების სტატუსს, ხოლო რეალურად მოქმედებდნენ როგორც მთავარი ოპოზიციური პარტიის წარმომადგენლები და მისი ინტერესების დამცველები.
ამ კონტექსტში, მიუღებელია აშშ-ს ელჩის მიერ ოთხი სპეციალურად დასახელებული არასამთავრობო ორგანიზაციის მნიშვნელობის ხაზგასმა და მათი „საქართველოში ყველაზე საიმედო და სანდო ინფორმაციის წყაროდ“ დასახელება. საქართველოში სამოქალაქო საზო-გადოება ბევრად მრავალფეროვანი, აქტიური და კვალიფიციურია და არ შეიძლება მხოლოდ ოთხი არასამთავრებო ორგანიზაცია ჩაითვალოს ე. წ. პოლიტბიუროდ.
არჩევნებს ახორციელებდა ცენტრალური საარჩევნო კომისია (ცესკო), 73 საოლქო და 3,664 საუბნო საარჩევნო კომისიები. კომისიების ახალმა პლურალისტურმა შემადგენლობამ ყველა დონეზე გააძლიერა მათი მუშაობა. საქართველოს საარჩევნო კოდექსში ბოლოდროინდელი ცვლილებების შესაბამისად, რომლებიც ფართო კონსენსუსით იქნა მიღებული დაინტერე¬სე¬ბულ მხარეებთან კონსულტაციების შედეგად, 2 აგვისტოს აირჩიეს ცესკოს ახალი თავმჯდომარე. ამ მხრივ შექებას იმსახურებს ყველა პიროვნება (მთავრობის, პარლამენტის, მასმედიის თუ სამოქალაქო საზოგადოების წარმომადგენლები), რომელთა ძალისხმევამ, თავდადებულობამ და პროფესიონალიზმა ხელი შეუწყო საქართველოში ადგილობრივი არჩევნების წარმატებას.
არჩევნების დღეს საქართველოს მოსახლეობამ შეძლო ხმა მიეცა მშვიდ და უსაფრთხო გარემოში. არჩევნების შედეგები გვიჩვენებს ქართველი ხალხის ერთგულებას ჭეშმარიტი დემოკრატიის, აყვავებული ეკონომიკისა და სტაბილური, უსაფრთხო ქვეყნის მიმართ.
აღსანიშნავია ცენტრალურ საარჩევნო კომისიას შესანიშნავი მუშაობა საქართველოში ყველა პოლიტიკური პარტიისთვის თანაბარი პირობების შექმნის და უზრუნველყოფისთვის როგორც არჩევნების დროს, ასევე მის შემდგომ, რაც იყო გამორჩეული ძალისხმევის შედეგი ძალიან მოკლე ვადაში, არჩევნებამდე 2 თვეში. რჩება მნიშვნელოვანი ნაწილი, არჩევნების მეორე ტური, რომელიც უნდა დასრულდეს ქვეყნის რამდენიმე ადგილას, მათ შორის 5 თვითმმართველ ქალაქში. იმედს ვიტოვებთ, რომ დარჩენილ ოთხ კვირას მეორე ტურში გადასული კანდიდატები ასევე თანაბრად და შეუფერხებლად გაივლიან და ამომრჩევლები დაცულ და უსაფრთხო გარემოში მისცემენ ხმას საარჩევნო უბნებში. ჩვენ ვუცხადებთ სრულ ნდობას ცენტრალური საარჩევნო კომისიის თავმჯდომარეს და მის შესაძლებლობას, რომ დააკმაყოფილოს საქართველოს მოსახლეობის მოლოდინები. ხაზს ვუსვამთ, რომ საარჩევნო წესების დარღვევის შესახებ ყველა ბრალდება უნდა იქნას განხილული და მიმართული გამჭვირვალედ და კანონით გათვალისწინებული მექანიზმების სრული დაცვით.
ჩვენ ხაზს ვუსვამთ იმის დიდ მნიშვნელობას, რომ ყველა პოლიტიკურმა პარტიამ და პიროვნებამ დაიცვან შესაბამისი კანონი და საქართველოს კონსტიტუცია, რაც ერთობლივ წინასწარ განცხადებაში მოიწონეს უეთოს დემოკრატიული ინსტიტუტებისა და ადამიანის უფლებების ოფისის (ODIHR), ევროპის საბჭოს ადგილობრივი და რეგიონალური ხელისუფ-ლების კონგრესის და ევროპარლამენტის (EP) საერთაშორისო არჩევნების დამკვირვებლებმა. ODIHR-ის ერთობლივ განცხადებაში ნათქვამია, რომ არჩევნების „საკანონმდებლო ბაზა წარმოადგენს დემოკრატიული არჩევნების ჩატარების საერთო ადეკვატურ საფუძველს “და რომ ის „ზოგადად ხელს უწყობს დემოკრატიულ არჩევნებს და არჩევნებისათვის მზადება იყო გამჭვირვალე და პროფესიონალურად მართული “.
ავღნიშნავთ ODIHR-ის ერთობლივი წინასწარი განცხადების დასკვნებს, რომ „საარჩევნო ადმინისტრაცია ჩაეტია სამართლებრივ ვადებში და ეფექტურად მოახერხა არჩევნების ტექნიკური ასპექტები COVID-19 პანდემიის საპასუხოდ შესწორებების ფონზე“... და რომ „კარგად ჩაატარა 2 ოქტომბრის ადგილობრივი არჩევნები“ COVID-19 პანდე¬მიით გამო არსებული უზარმაზარი გამოწვევებისა და „გაჭიანურებული პოლიტიკური კრიზისის და გამძაფრებული პოლარიზაციის ფონზე“. მნიშვნელოვანია, რომ ყველა პოლიტიკურმა „მონაწილემ თავისუფლად შეძლო კომპანიის ჩატარება კონკურენტულ გარემოში“.
ჩვენ ასევე ავღნიშნავთ, რომ ODIHR-ის ერთობლივ წინასწარ განცხადებაში გამოთქმული შეხედულებები გაიზიარა და დაამტკიცა საქართველოში შეერთებული შტატების ელჩმა, რომელმაც 2021 წლის 4 ოქტომბერს გააკეთა ვრცელი განცხადება. ელჩმა შეაქო „პარლამენტის წინასაარჩევნო ძალისხმევა საარჩევნო რეფორმების გატარებაში წინა არჩევნებში გამოვლე¬ნილი ზოგიერთი ხარვეზის აღმოსაფხვრელად“ და რომ „ზოგიერთმა ზომამ გამოიწვია პოზი¬ტიური ცვლილებები“, მაგრამ მიგვაჩნია, რომ ელჩის განცხადების მეორე ბოლო პუნქტ¬ში, რომელშიც იგი ღიად მოუწოდებს სასწრაფოდ „პარტიებს შორის პოლიტიკური ალიან¬სების შექმნისკენ“ კენჭისყრის მეორე ტურის კონტექსტში, მან აშკარად გადააჭარბა დიპლო¬მატის როლს, რადგან ამ განცხადებაში იკვეთება ქვეყნის საშინაო საქმეებში ჩარევის ნიშნები.
მიუხედავად იმისა, რომ ჩვენ ვიზიარებთ შეშფოთებას ODIHR-ის ერთობლივი წინასწარი განცხადების და შეეერთებული შტატების ელჩის განცხადების რიგი ბრალდებების შესახებ (კერძოდ ის რომ საარჩევნო გარემო შეფერხებულია კანდიდატებისა და ამომრჩევლების დაშინებით, ხმის მიყიდვით, ზეწოლით), ჩვენ არ ვეთანხმებით რომ ეს ბრალდებები ფართოდ გავრცელებული და თანმიმდევრული იყო.
ნებისმიერ შემთხვევაში, როგორც აღინიშნა ODIHR-ის წინასწარი დასკვნების თანახმად, სავარაუდო დარღვევების შემთხვევების უმეტესობა მოხსენებული იქნა ცესკოს მიერ და გადაეცა სასამართ¬ლოებსა და სამართალდამცავ ორგანოებს გამოძიებისათვის და შესაბამისი სამართლებრივი ქმედებებისთვის. ჩვენ გვჯერა, რომ საქართველოს კანონმდებლობაში არსებული სამართლებრივი მექანიზმების გამოყენებით ცესკოს, სასამართლოსა და სამართალდამცავ ორგანოებს შეუძლიათ სათანადოდ გაუმკლავდნენ და აღმოფხვრან ყველა დასაბუთებული საჩივარი. ამ თვალსაზრისით ჩვენ ვიმეორებთ ODIHR-ის და აშშ-ს ელჩის მოწოდებებს ყველა საჩივრის სრული, ეფექტური და მიუკერძოებელი გამოძიების შესახებ, რომელიც გააზრებულად და კანონიერად იქნა შეტანილი ყველა დაინტერესებული მხარის მიერ.
და ბოლოს, ჩვენ შეშფოთებით ავღნიშნავთ, რომ ODIHR-ი, კონგრესის და ევროპარლამენტის მანდატები, რომლებიც მათ მიიღეს საქართველოს მთავრობის მოწვევით, 2021 წლის 2 ოქტომბრის ადგილობრივი არჩევნების მიუკერძოებლად და ობიექტურად დაკვირვების მიზნით, სრულად არ განხორციელებულა. ODIHR-ის ერთობლივი წინასწარ განცხადებაში გამოქვეყნებული დასკვნები ძირითადად ემყარებოდა ეგრეთ წოდებული „ EOM თანამოსაუბრეების“ ბრალდებებს, რომლებიც, როგორც ჩანს, არასწორად წარმოადგენდნენ ან ბოროტად იყენებდნენ სამოქალაქო საზოგადოების და მოქალაქეთა დამკვირვებლების სტატუსს, ხოლო რეალურად მოქმედებდნენ როგორც მთავარი ოპოზიციური პარტიის წარმომადგენლები და მისი ინტერესების დამცველები.
ამ კონტექსტში, მიუღებელია აშშ-ს ელჩის მიერ ოთხი სპეციალურად დასახელებული არასამთავრობო ორგანიზაციის მნიშვნელობის ხაზგასმა და მათი „საქართველოში ყველაზე საიმედო და სანდო ინფორმაციის წყაროდ“ დასახელება. საქართველოში სამოქალაქო საზო-გადოება ბევრად მრავალფეროვანი, აქტიური და კვალიფიციურია და არ შეიძლება მხოლოდ ოთხი არასამთავრებო ორგანიზაცია ჩაითვალოს ე. წ. პოლიტბიუროდ.
Report in English
We congratulate the people of Georgia with the successful completion of the main part of the elections on 2 October 2021. We are confident that the high voter turnout despite the COVID-19 pandemic is evident of the strong interest and high level of political maturity of the Georgian people. In this regard, we commend the Chairperson of the Central Election Commission, who managed within less than two months after being appointed by the Parliament to organize such unprecedentedly top level of elections.
The elections were administered by the Central Election Commission (CEC), 73 and 3,664 regular Precinct Election Commissions. The new pluralistic composition of the Commissions at all levels enhanced their work. In line with the recent amendments to the Election Code of Georgia, which were adopted with a broad consensus following consultations with a wide range of stakeholders, the new Chairperson of CEC was elected on 2 August. In this regard, we would like to commend all those in the Government, Parliament, Mass Media and Civil Society, whose efforts, dedication and professionalism contributed to the success of the local elections in Georgia.
During the Election Day, the people of Georgia were able to cast their votes in a calm and secure environment. The results of the elections demonstrate the Georgian people’s strong commitment to a true democracy, a prosperous economy, and a stable, secure country. Once again, we want to congratulate the Central Elections Commission with an excellent job in providing and ensuring an even playing field in Georgia for all political parties, which was the result of its outstanding efforts within a very short period of less than two months before the Election Day, during and after it. There is an important part that remains to complete, the second round of elections in several places in our country, including 5 main cities.
We wish the second round for the front runners in four weeks to pass likewise smooth as the Election Day and for the voters to cast their ballots in secure and safe environment at the polling stations. We have full confidence in the Chair of the Central Election Commission and his ability to meet further expectations of the people of Georgia. We stress that all allegations of the breaches of the election rules must be dealt and channeled through official oversight and remedy mechanisms provided by law.
We stress the importance for all political parties and fractions to be abide by relevant Georgian law and constitution, which were praised in the joint preliminary statement made by the international elections observers deployed by the OSCE Office for Democratic Institutions and Human Rights (ODIHR), the Congress of Local and Regional Authorities of the Council of Europe (Congress) and the European Parliament (EP). The ODIHR’s joint statement assets that the election “legal framework provides an overall adequate basis for the conduct of democratic elections” and that it “is generally conducive to democratic elections and preparations for the elections were transparent and professionally managed”.
We take a note of the findings in the ODIHR’s joint preliminary statement that “the election administration met legal deadlines and managed technical aspects of the elections efficiently, amid adjustments made in response to the COVID-19 pandemic”. Indeed, the Central Election Commission successfully completed all its tasks and “well-administered the 2nd October local elections” despite the enormous challenges caused by the COVID-19 pandemic and “the backdrop of a protracted political crisis and characterized by hardened polarization”. Importantly, all political “contestants were able to campaign freely in a competitive environment”.
We also note that the views expressed in the ODIHR’s joint preliminary statement were shared and endorsed by the United States Ambassador in Georgia, who issued a far-reaching statement on 4th October 2021. While the Ambassador commended “Parliament’s recent efforts to adopt electoral reforms to address some of the deficiencies identified during previous elections” and that “some measures resulted in positive changes”, she clearly overstepped in her role as a diplomat to refrain from meddling in domestic affair. We are gravely concern about the second last paragraph of the Ambassador’s statement, in which she openly calls for urgently “building political alliances among parties” in the context of the second round of voting.
While we share the concerns about a number of allegations made in the ODIHR’s joint preliminary statement and the United States’ Ambassador’s statement that the election environment was marred by allegations of intimidation, vote-buying, pressure against candidates and voters. We do not agree that they were widespread and consistent or persistent.
In any case, as it was mentioned in the ODIHR’s preliminary findings most of the incidents of alleged violations were reported to the CEC, courts and law-enforcement bodies for investigation and appropriate legal action for remedies. We have full confidence that the existing Georgian remedial mechanisms, including CEC, judiciary and law-enforcements, are capable to handle properly all substantiated complaints. In this regard, we echo the ODIHR’s and US Ambassador’s calls for full, effective and impartial investigation of all complaints, which were dully and lawfully filed by all parties concerned.
Finally, we note with concern that the ODIHR’s, the Congress’ and the European Parliament’s mandates, which were obtained through the invitation of the Government of Georgian to observe impartially and objectively the conduct of the local elections on 2 October 2021, were not fully implemented within the and findings published in the ODIHR’s joint preliminary statement were heavily based on allegations made by so called “EOM interlocutors” who appear to be misrepresented or misused their status of the civil society actors and citizens observers while in fact acting as the representatives and vocal voices of the main opposition party and its advocates.
In this context, it is unacceptable for the US Ambassador to inflate the importance and promote purported professionalism of four specifically named NGOs as the most reliable and credible source of information in Georgia. The civil society in Georgia is diverse and far advanced and cannot be viewed as a Politbyuro of only four NGOs. We are concerned that the US Ambassador and her statement was inevitably instrumentalized by the main opposition party for its unfair advantages in the next round of local elections. We call all our international partners and friends, including the United States, the Congress, the European Union and ODIHR to undertake all necessary measures to avoid further appearance of being used as administrative resource in the advantage of the main opposition party in Georgia.
The elections were administered by the Central Election Commission (CEC), 73 and 3,664 regular Precinct Election Commissions. The new pluralistic composition of the Commissions at all levels enhanced their work. In line with the recent amendments to the Election Code of Georgia, which were adopted with a broad consensus following consultations with a wide range of stakeholders, the new Chairperson of CEC was elected on 2 August. In this regard, we would like to commend all those in the Government, Parliament, Mass Media and Civil Society, whose efforts, dedication and professionalism contributed to the success of the local elections in Georgia.
During the Election Day, the people of Georgia were able to cast their votes in a calm and secure environment. The results of the elections demonstrate the Georgian people’s strong commitment to a true democracy, a prosperous economy, and a stable, secure country. Once again, we want to congratulate the Central Elections Commission with an excellent job in providing and ensuring an even playing field in Georgia for all political parties, which was the result of its outstanding efforts within a very short period of less than two months before the Election Day, during and after it. There is an important part that remains to complete, the second round of elections in several places in our country, including 5 main cities.
We wish the second round for the front runners in four weeks to pass likewise smooth as the Election Day and for the voters to cast their ballots in secure and safe environment at the polling stations. We have full confidence in the Chair of the Central Election Commission and his ability to meet further expectations of the people of Georgia. We stress that all allegations of the breaches of the election rules must be dealt and channeled through official oversight and remedy mechanisms provided by law.
We stress the importance for all political parties and fractions to be abide by relevant Georgian law and constitution, which were praised in the joint preliminary statement made by the international elections observers deployed by the OSCE Office for Democratic Institutions and Human Rights (ODIHR), the Congress of Local and Regional Authorities of the Council of Europe (Congress) and the European Parliament (EP). The ODIHR’s joint statement assets that the election “legal framework provides an overall adequate basis for the conduct of democratic elections” and that it “is generally conducive to democratic elections and preparations for the elections were transparent and professionally managed”.
We take a note of the findings in the ODIHR’s joint preliminary statement that “the election administration met legal deadlines and managed technical aspects of the elections efficiently, amid adjustments made in response to the COVID-19 pandemic”. Indeed, the Central Election Commission successfully completed all its tasks and “well-administered the 2nd October local elections” despite the enormous challenges caused by the COVID-19 pandemic and “the backdrop of a protracted political crisis and characterized by hardened polarization”. Importantly, all political “contestants were able to campaign freely in a competitive environment”.
We also note that the views expressed in the ODIHR’s joint preliminary statement were shared and endorsed by the United States Ambassador in Georgia, who issued a far-reaching statement on 4th October 2021. While the Ambassador commended “Parliament’s recent efforts to adopt electoral reforms to address some of the deficiencies identified during previous elections” and that “some measures resulted in positive changes”, she clearly overstepped in her role as a diplomat to refrain from meddling in domestic affair. We are gravely concern about the second last paragraph of the Ambassador’s statement, in which she openly calls for urgently “building political alliances among parties” in the context of the second round of voting.
While we share the concerns about a number of allegations made in the ODIHR’s joint preliminary statement and the United States’ Ambassador’s statement that the election environment was marred by allegations of intimidation, vote-buying, pressure against candidates and voters. We do not agree that they were widespread and consistent or persistent.
In any case, as it was mentioned in the ODIHR’s preliminary findings most of the incidents of alleged violations were reported to the CEC, courts and law-enforcement bodies for investigation and appropriate legal action for remedies. We have full confidence that the existing Georgian remedial mechanisms, including CEC, judiciary and law-enforcements, are capable to handle properly all substantiated complaints. In this regard, we echo the ODIHR’s and US Ambassador’s calls for full, effective and impartial investigation of all complaints, which were dully and lawfully filed by all parties concerned.
Finally, we note with concern that the ODIHR’s, the Congress’ and the European Parliament’s mandates, which were obtained through the invitation of the Government of Georgian to observe impartially and objectively the conduct of the local elections on 2 October 2021, were not fully implemented within the and findings published in the ODIHR’s joint preliminary statement were heavily based on allegations made by so called “EOM interlocutors” who appear to be misrepresented or misused their status of the civil society actors and citizens observers while in fact acting as the representatives and vocal voices of the main opposition party and its advocates.
In this context, it is unacceptable for the US Ambassador to inflate the importance and promote purported professionalism of four specifically named NGOs as the most reliable and credible source of information in Georgia. The civil society in Georgia is diverse and far advanced and cannot be viewed as a Politbyuro of only four NGOs. We are concerned that the US Ambassador and her statement was inevitably instrumentalized by the main opposition party for its unfair advantages in the next round of local elections. We call all our international partners and friends, including the United States, the Congress, the European Union and ODIHR to undertake all necessary measures to avoid further appearance of being used as administrative resource in the advantage of the main opposition party in Georgia.
ადამიანის უფლებები საქართველოში 1991-2021 - შემაჯამებელი ანგარიში/Human Rights in Georgia 1991-2021 - Summary Report
|
არასამთავრობო ორგანიზაციამ ყოფილი პოლიტპატიმრები ადამიანის უფლებებისათვის გაანალიზა საქართველოს დამოუკიდებლობის მოპოვებიდან (1991 წ.) დღემდე (2021 წ.) ადამიანის უფლებების კუთხით არსებული მდგომარეობა, რამაც ასახვა ჰპოვა შემაჯამებელ ანგარიშში.
The non-governmental organization analyzed the human rights situation of the former political prisoners for human rights since the independence of Georgia (1991) until today (2021), which was reflected in the summary report. |
ანგარიში ქართულად
საქართველოს დამოუკიდებლობის მოპოვების შემდეგ ყველა ხელისუფლება ამტკიცებს, რომ მათი საშინაო თუ საგარეო პოლიტიკა ორიენტირებულია ევროატლანტიკურ სივრცეში ქვეყნის შეყვანისკენ და სახელმწიფოში ევროპული ღირებულებების დამკვიდრებისკენ. 90-იან წლებში საზოგადოება მხოლოდ სწავლობდა ევროპული სტანდარტებით ცხოვრების წესს და ნელ-ნელა ითვისებდა მათ, თუმცა, რა თქმა უნდა, ამას თან სდევდა ბევრი არასწორი, გულუბრყვილო და გადაჭარბებული მოლოდინები და წარმოდგენები ევროპული ღირებულებების დამკვიდრებასთან დაკავშირებით. ზურაბ ჟვანიას ცნობილი გამოთქმის („მე ვარ ქართველი და მაშასადამე ვარ ევროპელი“) შინაარსი ერთის მხრივ, იყო საქართველოს ევროპული ცივილიზაციის ნაწილობის ხაზგასმა და კვლავაც ბუნებრივ წიაღში დაბრუნების სურვილი, ხოლო მეორე მხრივ, ამ სურვილის რეალიზაციას ხელს უშლიდა რთული გეოსტრატეგიული სიტუაცია, აგრესიული გარემოცვა, შინაომები, დაკარგული ტერიტორიები, საზოგადოების საბჭოთა მენტალიტეტი და ა. შ.
90-იანი წლების რუსეთის დასუსტებული მდგომარეობით ისარგებლა საქართველოს ხელისუფლებამ და მოახერხა დასავლეთთან მჭიდრო კონტაქტების და მოხერხებული საგარეო პოლიტიკის საშუალებით ქვეყნისათვის საერთაშორისო ფუნქციის შეძენა, ნავთობსადენისა და გაზსადენის ტრანზიტულ ქვეყნად გადაქცევა და რუსეთის სამხედრო ბაზების საქართველოდან გაყვანა. პარალელურად 90-იანი წლების მეორე ნახევრიდან შეიქმნა არასამთავრობო უფლებადაცვითი ორგანიზაციები, რომელთა გავლენა სულ უფრო იზრდებოდა საზოგადოებრივ ცხოვრებაზე, ვინაიდან ისინი ძირითადად არ ერეოდნენ პოლიტიკურ ბრძოლებში, ინარჩუნებდნენ ნეიტრალურ პოზიციებს და რეალურად ცდილობდნენ საზოგადოებაში დასავლური ღირებულებების დამკვიდრებას. შევარდნაძის ხელისუფლება ანგარიშს უწევდა ახლადშექმნილ და გაძლიერების გზაზე მყოფ არასამთავრობო უფლებადაცვით ორგანიზაციებს, რადგან ხედავდა, რომ მათ დასავლეთის ძლიერი სახელმწიფოების და დასავლური ავტორიტეტული საერთაშორისო ორგანიზაციების მხრიდან რეალური მხარდაჭერა და ხელშეწყობა ჰქონდათ. ამასობაში დასუსტებული რუსეთის ფონზე საქართველოს ხელისუფლებამ კარგად დაინახა, რომ ხელისუფლების მოპოვებისა და შენარჩუნების წყარომ რუსეთიდან თანადათან დასავლეთისკენ გადაინაცვლა და ამიტომ მათი მიზანიც სწორედ დასავლეთის რეალური მხარდაჭერის მოპოვება გახდა. დასავლეთისთვის თავის მოწონების ერთ-ერთი საშუალება კი მათგან ლობირებული სამოქალაქო საზოგადოებისთვის ანგარიშის გაწევა იყო.
ვერ ვიტყვით, რომ კომუნისტური ბიოგრაფიის და მენტალიტეტის მქონე შევარდნაძე უცბად გადაიქცა დემოკრატიული იდეებისა და ღირებულებების მოტრფიალედ, მაგრამ როგორც კომუნისტურ წარსულში იყო ის შეჩვეული მოსკოვისადმი იდეოლოგიური ხარკის გადახდის გზით პოლიტიკური კარიერის გაკეთებას და ხელისუფლებაში წინსვლას, ისევე იქცეოდა ამჯერად დასავლეთთან მიმართებაში. გავიხსენოთ, რომ ედუარდ შევარდნაძე 70-80-იან წლებში იყო ჭეშმარიტი კომუნისტის ნიმუში, საკუთარი მაგალითით კომუნისტური რწმენისა და მოქმედებების ჩვენებით. თუმცა, რა თქმა უნდა, მისთვის კომუნისტური იდეები არა ღირებულებით არჩევანს წარმოადგენდა, არამედ ის მხოლოდ ხელისუფლების მოპოვებისა და შენარჩუნების ინსტრუმენტი იყო და როდესაც ეს ინსტრუმენტი დაჩლუნგდა და გამოუსადეგარი გახდა, სანიმუშო კომუნისტი შევარდნაძე სანიმუშო ანტიკომუნისტად და დემოკრატად გადაიქცა და ახლა უკვე დემოკრატიული იდეების ერთგულების ჩვენებით ახალი უფროსების - სტრატეგიულ მოკავშირეებად ქცეული დასავლეთის დიდი ქვეყნების ლიდერებს აწონებდა თავს. შევარდნაძის მხრიდან ზოგჯერ დასავლური ღირებულებების დამკვიდრებისათვის ერთგულების ჩვენების სურვილი იმდენად დიდი იყო, რომ ხანდახან ზოგიერთები იმასაც კი ფიქრობდნენ, რომ „დემოკრატია ლობიოობაა“.
ასეა თუ ისე, დემოკრატიული ღირებულებების დამკვიდრების პროცესი საქართველოში მე-20 და 21-ე საუკუნეების მიჯნაზე თანდათან წინ მიდიოდა. ამ ყველაფერს ასუსტებდა და ძირს უთხრიდა საზოგადოების საბჭოთა მენტალიტეტი და ამ მენტალიტეტის შედეგად დამკვიდრებული მოსაზრებები, რომ ისევე როგორც საბჭოთა პერიოდში კარგი ცხოვრებისთვის საჭირო იყო ფორმალურად გეღიარებინა კომუნისტური მოძღვრების სიდიადე და ვითომ კომუნისტური ცხოვრების წესების მიმდევრობით მოგეპოვებინა ქონება და კარგი მდგომარეობა, ასევე რადგანაც კომუნისტური იდეოლოგიის ქადაგება ჩაანაცვლა დასავლური ღირებულებების ქადაგებამ, ბევრის აზრით, საკმარისი იყო ამ ახალი იდეოლოგიის სიტყვიერი აღიარება და ამის გამოყენება კარგი ცხოვრების მოსაწყობად. ამიტომაც დასავლური ღირებულებების აღიარებისა და პრაქტიკაში გარეგნულად დამკვიდრების პარალელურად საზოგადოებაში მყარად იყო გამჯდარი კორუფცია, ნეპოტიზმი, რაც ასუსტებდა სახელმწიფო ინსტიტუტებს. საბოლოოდ სწორედ ამ ინსტიტუტების დასუსტებამ და ჩამოშლამ განაპირობა 2003 წლის ნოემბერში სახელმწიფო გადატრიალება და ხელისუფლების ცვლილება, რომელიც მოახდინეს თვითონ ხელისუფლების მაღალჩინოსნებმა - მმართველი პარტიის ყოფილმა და იმჟამად დედაქალაქის საკრებულოს მოქმედმა თავმჯდომარემ, პარლამენტის ყოფილმა და იმჟამად მოქმედმა თავმჯდომარეებმა და სხვა მაღალჩინოსნებმა. მათ ამ გადატრიალებას „ვარდების რევოლუცია“ დაარქვეს და დასავლეთის მხრიდან მისი ლეგიტიმაციისათვის ყველაფერი გააკეთეს იმის საჩვენებლად, რომ ისინი შევარდნაძეზე გაცილებით მეტი დემოკრატები იყვნენ და ძველ ხელისუფლებაზე უფრო მეტი ერთგულები იქნებოდნენ დასავლური ღირებულებების დამკვიდრებისთვის და დასავლური ინტერესების გატარებისათვის ბრძოლაში. პირველ ხანებში მათ ამის ჩვენებაში დიდ წარმატებებსაც მიაღწიეს და იმდენად წარმატებულად წარმოაჩინეს საკუთარი ქმედებები დასავლეთის თვალში, რომ 2005 წელს აშშ-ს პრეზიდენტი ჯორჯ ბუშიც კი ეწვია საქართველოს და საჯარო გამოსვლაში ჩვენი ქვეყნის ხელისუფლებას „დემოკრატიის შუქურა“ უწოდა.
სინამდვილეში უკვე 2004 წლიდან ახალი ხელისუფლების მიერ სრულიად სხვა პოლიტიკის გატარება დაიწყო საქართველოში, რომელსაც პირობითად შეიძლება ვუწოდოთ დემოკრატიულობის ფასადით შეფუთული ბოლშევიკური შინაარსის მმართველობა. 2003 წელს ხელისუფლებაში გადატრიალების გზით მოსული „ნაციონალური მოძრაობა“ მაღალანაზღაურებადი გავლენიანი დასავლელი ლობისტების საშუალებით კარგა ხნის მანძილზე ახერხებდა დასავლეთის თვალში დემოკრატებად და დასავლური ღირებულებების დამცველებად თავის წარმოჩენას, რადგან ამ ხელისუფლებაში წამყვან ფიგურებს წარნმოადგენდნენ პოლიტიკაში გადასული ის უფლებადამცველები, რომლებსაც 90-იანი წლებიდან ჰქონდათ დასავლეთის ხელშეწყობა უფლებადაცვით საქმიანობაში და როგორც უფლებადამცველებს, დასავლეთის თვალში გააჩნდათ მაღალი რეპუტაცია. თუმცა, მათ დასავლეთის ეს ნდობა ბოროტად გამოიყენეს და დიდწილად სწორედ მათ შეუწყეს ხელი იმას, რომ რეალურად 2004 წლის დასაწყისიდანვე საქართველოში დაიწყო ძალიან მძიმე ანტიდემოკრატიული პროცესები, რაც ხდებოდა სწორედ დასავლური ღირებულებების დევალვაციის ხარჯზე.
ნაციონალური მოძრაობის ერთპარტიული ხელისუფლება და მათი ლობისტები საზოგადოებას წლების მანძილზე უყალიბებდნენ ყალბ სტერეოტიპებს, თუმცა, თანდათან გამოჩნდა, რომ რაც უნდა ლამაზი ფრაზეოლოგიით შეეკაზმათ საკუთარი ქმედებები, ქართული საზოგადოება, ანუ ის ხალხი, ვის კისერზეც გადაიარა „დემოკრატიის შუქურად“ წოდებულმა მმართველობამ, 2004-2012 წლებში ამ ძალის მმართველობის პერიოდს შეიძლება უწოდებს ადამიანის უფლებების, დემოკრატიისა და ევროპული ღირებულებების ფუნდამენტური პრინციპების მიწასთან გასწორების ხანას, რაც გამოიხატა შემდეგში:
2004-2012 წლების საქართველოში ევროპული ღირებულებების საწინააღმდეგოდ ერთპარტიული, საბჭოური უზენაესი საბჭოს ტიპის ბუტაფორიული პარლამენტი ნებისმიერ დროს, ნებისმიერ ვადაში იღებდა პრეზიდენტისგან ნაკარნახებ ნებისმიერ კანონს. ღის გამოც სრულიად უგულებელყოფილი იყო დემოკრატიის საფუძველთა საფუძვლის – ხელისუფლების 3 შტოდ (საკანონმდებლო, აღმასრულებელ და სასამართლო ხელისუფლებად) დანაწილების პრინციპი, მათი დამოუკიდებლობლობა, ურთიერთდაბალანსება და ურთიერთკონტროლი.
2004-2012 წლების საქართველოში ევროპული ღირებულებების საწინააღმდეგოდ სააკაშვილის ხელისუფლება სრულად უგულებელყოფდა დემოკრატიის პრინციპებს კონსტიტუციისა და კანონების ჭრა-კერვით და საკუთარ ტანზე მორგებით, სატელევიზიო სივრცის მონოპოლიზაცით, მთელი საინფორმაციო სივრცის აგიტაცია-პროპაგანდის იარაღად გადაქცევით, ნებისმიერი ოპონენტისაგან მტრის ხატის შექმნით და მისთვის მტრული ქვეყნის აგენტურის იარლიყის მიკერებით.
2004-2012 წლების საქართველოში ევროპული ღირებულებების საწინააღმდეგოდ საქართველოში “ადამიანის უფლებების, დემოკრატიის პრინციპების და ევროპული ღირებულებების დაცვად” მიიჩნეოდა საზოგადოების მართვის მეთოდებად და ხელისუფლების შენარჩუნების ინსტრუმენტად მოქალაქეთა ტოტალური კონტროლის, ძალადობის, დაშინებისა და მოსყიდვის გამოყენება, პოლიტიკური ნიშნით დევნა, პოლიტიკური პოზიციის გამო მოქალაქის (ან მისი ოჯახის წევრის) სამსახურიდან გათავისუფლება, კანონისადმი მომხმარებლური დამოკიდებულება და ლენინურ ლოზუნგზე (“Интеллигенция - говно”) დაყრდნობით მოაზროვნე ინტელიგენციის “ჩარეცხილებად” გამოცხადება.
2004-2012 წლების საქართველოში ადამიანის უფლებების, დემოკრატიის პრინციპების და ევროპული ღირებულებების დაცვად” მიიჩნეოდა მიტინგების სადისტური და საჩვენებელი მეთოდებით დაშლა, ხოლო პერიოდულად - ხალხის დასაშლელად გამოყვანილი პოლიციის ქვედანაყოფებისგან ქვეყნის პრეზიდენტის სახელის სკანდირება (რაც შეიძლება მომხდარიყო მხოლოდ კომუნისტურ და ფაშისტურ რეჟიმებში), იდეოლოგიზირებული პიონერთა თუ კომკავშირელთა მსგავსი ბანაკების თუ "ჰიტლერიუგენდის" ტიპის ორგანიზაციების ფუნქციონირება "პატრიოტების", ნახევრად ლეგალური «ზონდერ-ბრიგადების», თუ კომკავშირის ტიპის სტუდენტური თვითმმართველობების სახით, რომელთა გავლა კომკავშირული ტრადიციის მიხედვით, პარტიული კარიერის გზაზე ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი საფეხური იყო.
2004-2012 წლების საქართველოში ადამიანის უფლებების, დემოკრატიის პრინციპების და ევროპული ღირებულებების დაცვად” მიიჩნეოდა ხელისუფლების მხრიდან მოქალაქეთა განკულაკება და კერძო საკუთრების ნაციონალიზაცია ადეკვატური კომპენსაციის გარეშე, თუ ეს სჭირდებოდა სახელმწიფოს, ანუ მმართველ პარტიას, ბიზნესის ფარული თუ აშკარა რეკეტი და ყველაზე მომგებიანი ბიზნესების სახელისუფლო მონოპოლიზაცია. ევროპული ღირებულებების დამცველ ქვეყნებში ასეთი უსამართლობისაგან მოქალაქეს არა მხოლოდ დემოკრატიული ტრადიცია და ძლიერი სამოქალაქო საზოგადოება, არამედ დამოუკიდებელი სასამართლოც იცავს, საქართველოში კი, ევროკავშირის დროშის ფრიალის მიუხედავად, არც ერთი მათგანი არ არსებობდა.
2004-2012 წლების საქართველოში“ადამიანის უფლებების, დემოკრატიის პრინციპების და ევროპული ღირებულებების დაცვად” მიიჩნეოდა იმ ორგანოების ერთი ცენტრიდან მართვა, რომლებიც მოქალაქეს აპატიმრებენ, საქმეს იძიებენ, ასამართლებენ და სასჯელს აღასრულებენ. ნაციონალურ-ბოლშევიკური სქემის ნაწილს, ანუ ერთ გუნდს წარმოადგენდა შსს (რომელშიც, ბოლშევიკური რეჟიმის მსგავსად, გაერთიანებული იყო უშიშროების სამსახურიც), პროკურატურა, უსამართლო სასამართლო და სასჯელაღსრულების დაწესებულებები, რაც საშუალებას აძლევდა ხელისუფლებას ყოველთვის გამარჯვებული გამოსულიყო კონკრეტულ, თუნდაც ცამდე მართალ რიგით მოქალაქესთან დაპირისპირებაში.
2004-2012 წლების საქართველოში ადამიანის უფლებების, დემოკრატიის პრინციპების და ევროპული ღირებულებების დაცვად” მიიჩნეოდა ქვეყანაში ისეთი სასამართლოს არსებობა, რომელშიც პრაქტიკულად გამორიცხული იყო გამამართლებელი განაჩენების გამოტანა და რომელიც ორიენტირებული იყო არა ჭეშმარიტების დადგენაზე, არამედ მხოლოდ იმის ხელშეწყობაზე, რომ ბრალდებულს ეღიარებინა (ან საკუთარ თავზე დაებრალებინა) დანაშაული, ემხილებინა სხვა დამნაშავე (ან ვინმესთვის დაებრალებინა) და ამის საფუძველზე, სოლიდური ჯარიმის (ფაქტიურად ლეგალიზებული ქრთამის) გადახდით და საპროცესო შეთანხმების გაფორმების გზით მოეპოვებინა თავისუფლება ან რაიმე სხვა შეღავათები.
2004-2012 წლების საქართველოში ადამიანის უფლებების, დემოკრატიის პრინციპების და ევროპული ღირებულებების დაცვად” მიიჩნეოდა ასეთი და სხვა უსამართლობების კანონის სახელით განხორციელება, ხოლო ამის პარალელურად ბოლშევიკურ სტილში, აღმატებულ ხარისხში საუბრით მოსახლეობისათვის ტვინების სისტემატური გამორეცხვა იმით, რომ ქვეყანა აღმშენებლობის გზით მიდიოდა, იზრდებოდა სახელმწიფო ბიუჯეტი, შენდებოდა გზები, სკოლები, საავადმყოფოები, ძლევამოსილი ხდებოდა არმია და პოლიცია, მარცხდებოდა კორუფცია, ქვეყანა წინ მიდიოდა გაერთიანების, ბედნიერების, ნათელი მომავლისა და აყვავების მიმართულებით და ა. შ. ამ ფონზე კი ხდებოდა ქვეყანაში დანერგილი იმ უკანონობის, უსამართლობის, ელიტარული კორუფციის და სხვა მრავალი მანკიერი მხარის დამალვა და მიფუჩეჩება, რაც იწვევდა ადამიანის უფლებათა სისტემატურ და გარდაუვალ უხეშ დარღვევებს. ხელისუფლების მხრიდან ყველა უსამართლობა და უკეთურობა ხორციელდებოდა კანონისა და სამართლიანობის სახელით.
2004-2012 წლების საქართველოში“ ადამიანის უფლებების, დემოკრატიის პრინციპების და ევროპული ღირებულებების დაცვად” მიიჩნეოდა ქვეყნის მართვა იმ ბანდიტის მეთოდებით, რომლის მიზანია მსხვერპლის მაქსიმალური დაშინება და დაბეჩავება, რათა ადვილად მოეხერხებინა მისი ძარცვა-დაყაჩაღება და დამონება, ამ მეთოდებით თავისუფალი აზრის გამოხატვის მცდელობის ჩახშობა და ამ გზით არჩევნებში საკუთარი გამარჯვების დაფიქსირება, ფსევდო-ოპოზიციის, ფსევდო-არასამთავრობოების, ფსევდო-ინტელიგენციის შექმნა, რასაც შედეგად მოჰყვებოდა ფსევდო-დემოკრატია, ფსევდო-არჩევნები, ფსევდო-პროფკავშირები, ფსევდო-ინტელიგენცია და ა. შ.
2004-2012 წლების საქართველოში“ ადამიანის უფლებების, დემოკრატიის პრინციპების და ევროპული ღირებულებების დაცვად” მიიჩნეოდა სახელმწიფო მოხელეთა უფლებამოსილებების უზომოდ გაზრდა და ამის პარალელურად რიგითი მოქალაქეების უფლებების მაქსიმალურად შეზღუდვა და ამ ყველაფრის კეთება ქვეყნის ინტერესების დაცვის ფსევდო-პატრიოტული ლოზუნგების ფონზე. მთავარი აქცენტის გაკეთება სახელმწიფოს სიძლიერის სიმბოლოებად გამოცხადებული ინსტიტუციების – არმიისა და პოლიციის ძლევამოსილების სისტემატურ დემონსტრირებაზე, რაც ხელისუფლების მხრიდან მხარდამჭერთა მობილიზაციისა და რიგით მოქალაქეთა შორის პროტესტის გამოვლენის სურვილის ძირშივე აღმოფხვრის მიზანს ემსახურებოდა. ძალოვანი სტრუქტურების უძლეველობის ჩვენების ფონზე საკუთარი მოსახლეობის წინააღმდეგ ძალადობრივი ქმედებების წარმოება და პროპაგანდისტული მანქანის მიერ ამის კრიმინალთან ბრძოლად და ქვეყანაში წესრიგის დამყარებად წარმოსახვა; ხელისუფლების იდეოლოგების მიერ ყველა ანტიჰუმანური და უსამართლო მოქმედების ხალხისა და ქვეყნის ინტერესებით გამართლება; საპროტესტო აქციების სამაგალითო სისასტიკით დარბევა და ა.შ. – ეს იყო «დემოკრატიული» მმართველობის რეალური სურათი.
2004-2012 წლების საქართველოში“ ადამიანის უფლებების, დემოკრატიის პრინციპების და ევროპული ღირებულებების დაცვად” მიიჩნეოდა ჩამოყალიბებული ფასადური დემოკრატიის შიგნით დამკვიდრებული მმართველობის მკაცრად ცენტრალიზებული და უკიდურესად ანტიდემოკრატიული წესი, საზოგადოებისათვის თითქმის ყველა მნიშვნელოვანი ინფორმაციის დამალვა და სამოქალაქო საზოგადოების სრული იგნორირება, რაც თავის თავში გულისხმობს ადამიანის უფლებათა დარღვევების გარდუვალობას და აუცილებლობას.
2004-2012 წლების საქართველოში“ ადამიანის უფლებების, დემოკრატიის პრინციპების და ევროპული ღირებულებების დაცვად” მიიჩნეოდა პოლიციური სახელმწიფოს მოდელი, სადაც დაშვებული იყო უკანონო მოსმენები, იგნორირებული იყო დაქირავებული მოქალაქის უფლებები, რომლის სამსახურიდან სრულიად უმიზეზოდ გათავისუფლების უფლებასაც კანონი ანიჭებდა ნებისმიერ დამქირავებელს და სადაც გამორიცხული იყო გაფიცვის უფლების გამოყენება, რადგან ამ დროს პოლიცია და დამქირავებელი ფსიქოლოგიური თუ ფიზიკური ტერორით აიძულებდნენ გაფიცვის მოწყობის მსურველებს უარი ეთქვათ განზრახვაზე.
ევროპული ღირებულებების ერთ-ერთი ფუნდამენტური დოკუმენტი, ადამიანის უფლებათა და თავისუფლებათა დაცვის ევროპული კონვენცია იცავს ადამიანის სიცოცხლის უფლებას, ასევე იცავს წამებისაგან, მონური შრომისაგან, უკანონო დაკავებისგან, უსამართლო სასამართლოსგან, ყოველგვარი დისკრიმინაციისგან და სხვა უკეთურობებისგან მოქალაქის თავისუფლების უფლებას. ხელისუფლება ამ ყველაფერს სიტყვით აღიარებდა, საქმით კი ხალხი მათი მხრიდან მხოლოდ საბჭოური ტიპის აგიტაცია-პროპაგანდას, სიცრუეს და დემაგოგიას, «საუკუნის მშენებლობების» წამოწყებებით მოსახლეობის დაბოლებას და სიტყვით მხოლოდ მოქალაქეთა ჭირ-ვარამზე მზრუნველ, ხოლო საქმით - დემოკრატიისაგან და ევროპული ღირებულებებიდან რადიკალურად დაშორებულ პრეზიდენტს და მის გუნდს ხედავდა.
ასე გადაიქცა 2004-2012 წლებში თვალთმაქცობისა და ფარისევლობის სიმბოლოდ ევროპული დემოკრატიული ღირებულებები და საქართველოს სახელმწიფო დროშის გვერდით მოფრიალე ევროკავშირის დროშა, რომელიც მთელი მსოფლიოსთვის თავისუფლებას, დემოკრატიას და ადამიანის უფლებების დაცვას განასახიერებს.
სააკაშვილის ანტიდემოკრატიული საშინაო და გაუთვლელი საგარეო პოლიტიკის ერთ-ერთი ყველაზე მძიმე შედეგი იყო 2008 წლის აგვისტოს რუსეთ-საქართველოს ომი და მისი ტრაგიკული შედეგები ქვეყნის 20% ტერიტორიების გასხვისების, ათასობით მოკლულისა და დაჭრილის და ათიათასობით დევნილის სახით. თუმცა, საზოგადოებაში ის მოსაზრებაც არსებობს, რომ სააკაშვილის 2008 წლის ომთან დაკავშირებული ეს ქმედებები არა გაუთვლელი, არამედ მისი მიზანმიმართული პოლიტიკის შედეგი იყო. აღარაფერს ვამბობთ ომის პერიოდში თვითონ მთავარსარდალი პრეზიდენტის სამარცხვინო ქცევაზე.
2012 წლის შემდეგ საქართველოში ადამიანის უფლებათა დაცვის მდგომარეობამ მნიშვნელოვანი ცვლილებები განიცადა. მრავალი პრობლემა ისევ პრობლემად დარჩა, ბევრმა კი არსი და მნიშვნელობა შეიცვალა. რადიკალურად დადებითისკენ შეიცვალა მდგომარეობა პენიტენციურ დაწესებულებებში, სადაც აღმოფხვრილია პატიმართა სისტემური წამებები და არაადამიანური, ღირსების შემლახველი მოპყრობები. გარკვეულად დადებითისკენ შეიცვალა მდგომარეობა სასამართლო სისტემაში, სადაც გამამართლებელი განაჩენების რაოდენობა 2012 წლის 0,001%-იდან გაიზარდა დაახლოებით 15%-20-მდე. მართალია, მოსამართლეთა კორპუსის დიდი ნაწილი არ შეცვლილა, მაგრამ შეიცვალა პოლიტიკა და ისინი აღარ წარმოადგენენ პროკურატურის დავალებათა უსიტყვოდ და სრულად შემსრულებელ, ფაქტობრივად მათ დაქვემდებარებაში მყოფ ინსტიტუციას. თუმცა, ძნელია დაბეჯითებით იმაზე საუბარი, რომ დღეს სასამართლო სრულად გამოსულია ხელისუფლების პოლიტიკური კონტროლიდან. მართალია, ძნელი იყო და კანონდარღვევაც იქნებოდა წინა ხელისუფლების მიერ დანიშნული მოსამართლეების 2012 წლის შემდეგ ერთი ხელის მოსმით მთლიანად შეცვლა, მაგრამ შესაძლებელი იყო მათი უმრავლესობის შეცვლა 10-წლიანი ვადის ამოწურვის შემდეგ, ეს დრო კი მათ უმრავლესობას დაუდგა 2014-2016 წლებში, მაგრამ რატომღაც ხელისუფლებამ გადაწყვიტა მათი უმრავლესობა ახალი 10-წლიანი ვადით ან უვადოდ კვლავ გაემწესებინა მოსამართლეებად, რამაც სასამართლოს მიმართ ნდობის ამაღლების საკითხზე უარყოფითად იმოქმედა. ჩვენ ეს ხელისუფლების შეცდომად მიგვაჩნია. გაუმჯობესდა მდგომარეობა პოლიციის მხრიდან საზოგადოებასთან დამოკიდებულების თვალსაზრისით. აღმოიფხვრა როგორც ქუჩაში ახალგაზრდების ჩახოცვის პრაქტიკა, ასევე მიტინგების დაშლის დროს სასტიკი მეთოდების გამოყენება. თუმცა, პოლიციელთა მხრიდან ჯერ კიდევ აქვს ადგილი იარაღისა და ნარკოტიკების ჩადებებით და ე. წ. საქმეების შეკერვის ცალკეულ შემთხვევებს. სხვაგვარად რომ ვთქვათ, მართალია წინა ხელისუფლების მიერ დამკვიდრებული ადამიანის უფლებების სისტემური შელახვის უხეში პრაქტიკა დღეს აღმოფხვრილია, მაგრამ ამ პრაქტიკის ცალკეულ შემთხვევებს მაინც აქვს ადგილი. ეს კი რა თქმა უნდა, ვერაფერი ნუგეშია იმ კონკრეტული მოქალაქეებითვის, რომლებიც ასეთი შემთხვევების მსხვერპლები ხდებიან. ასეთი პრაქტიკის აღმოფხვრას კი ხელს სხვადასხვა მიზეზები უშლის.
ერთ-ერთი ასეთი მიზეზი უფლებადაცვით სფეროში არსებული მდგომარეობაა. იმის გამო, რომ 2003 წლიდან უფლებადამცველების 90% წავიდა პოლიტიკაში და ხელისუფლებაში ყოფნის პერიოდში ადამიანის უფლებების და დასავლური ღირებულებების ისეთი სტანდარტები დაამკვიდრეს, რაზეც ზემოთ გვქონდა საუბარი, უფლებადამცველები დღეს ბანაკებად არიან დაყოფილები პოლიტიკური გემოვნების მიხედვით. 2003 წელს გაპოლიტიკოსებული და გარევოლუციონერებული უფლებადამცველები ხელისუფლებიდან წასვლის შემდეგ, ანუ 2012 წლიდან დღემდე დარჩნენ პოლიტიკურ ოპოზიციაში, თუმცა მათმა ნაწილმა კვლავ მოისხა უფლებადამცველების მანტია, ოღონდ ფაქტობრივად ისინი წარმოადგენენ დღევანდელი ოპოზიციის მხარდამჭერ, რეალურად პარტმუშაკებს, ფორმალურად კი უფლებადამცველებს. ამ მიზეზებით, სამწუხაროდ, დღევანდელ საქართველოში ნეიტრალური უფლებადამცველების ადგილი ფაქტობრივად აღარ დარჩა. ამან გამოიწვია უფლებადარღვევების მიმართ ცალმხრივი მიდგომები, ტელევიზიებში მუდმივად მხოლოდ პოლიტიკურად ანგაჟირებული პირების უფლებების შელახვაზე აქცენტების გაკეთება და რიგითი დარღვევების იგნორირება. შეიძლება ითქვას, რომ ამ მიზეზების გამო ხელისუფლება დღეს მძევლად არის ქცეული პოლიტიზირებული უფლებადამცველების ხელში და ამიტომ ხშირად ის გადაწყვეტილებებს არა სამართლიანობის, არამედ მიზანშეწონილობის პრინციპებიდან გამომდინარე იღებს, რაც განსაკუთრებით მაშინ გამოჩნდა, როდესაც პოლიტიკური ფიგურების მიმართ სამართლებრივი დევნის დროს სრულიად არაადეკვატური გადაწყვეტილებები იქნა მიღებული. გვესმის, რომ ხელისუფლებისთვის ძნელია საერთაშორისო ზეწოლებისათვის გაძლება, მაგრამ ყველა უკანდახევა და სამართლიანობის პრინციპზე წინ პოლიტიკის დაყენება ამცირებს საზოგადოების მხრიდან ხელისუფლების მხარდაჭერის ხარისხს.
საერთაშორისო თანამეგობრობის წარმომადგენლების განცხადებები, კომენტარები და ანგარიშები ბოლო პერიოდში სულ უფრო ანგაჟირებული და პოლიტიზირებული ხდება და იქმნება შთაბეჭდილება, რომ ისინიც მხარს უბამენ იმ პოლიტიკურ ძალას, რომელიც ხელისუფლებაში ყოფნის დროს ისეთ ანტიდემოკრატიულ პოლიტიკას ატარებდა, რაზეც ზემოთ ვისაუბრეთ. არადა დღეს ეს ანტიდემოკრატიული ძალები თავს უწოდებენ პროდასავლურს, სინამდვილეში კი ისინი ორიენტირებულნი არიან მხოლოდ რევანშზე და ძალადობაზე. ამ ყოველივეს გათვალისწინებით კი საზოგადოებაში ჩნდება უნდობლობა ანტიდემოკრატიული ძალების მხარდამჭერი დასავლეთის მიმართ, რაც საზოგადოებაში იწვევს ანტიდასავლურ განწყობებს. ამას აძლიერებს ზოგიერთი ყოფილი თუ მოქმედი პოლიტიკოსის თუ ჩინოვნიკის ნაციონალური მოძრაობის პოზიციების გასამყარებელი ძალზე არაკვალიფიციური და მიკერძოებული განცხადებები, რომელიც ჩვენი მოქალაქეების მიერ აღიქმება ზოგადად ამა თუ იმ დასავლური ქვეყნის პოზიციად, მით უმეტეს, როდესაც არ ხდება გასაგებად ახსნა, რომ ამა თუ იმ ჩინოვნიკის თუ პოლიტიკოსის პოზიცია არ უნდა გაიგივდეს მათი სახელმწიფოს პოზიციასთან. ამიტომ იქმნება ნოყიერი ნიადაგი რუსული საბჭოთა ნოსტალგიის გაღვივებისთვის, რასაც ემატება რუსეთის მიერ წარმოებული ჰიბრიდული ომის მეთოდები და საზოგადოებაში თანდათან ღვივდება პრორუსული განწყობები.
ვინაიდან 2003 წელს სახელმწიფო გადატრიალებით ხელისუფლებაში მოსულმა პოლიტიკურმა ძალებმა ე. წ. რევოლუციის საბაბად „გაყალბებული არჩევნები“ გამოიყენეს, ხელისუფლებიდან წასვლის შემდეგაც ისინი მუდამ ცდილობენ, რომ ე. წ. არჩევნების გაყალბების საბაბი გამოიყენონ ახალი რევოლუციის მოსაწყობად და ძალაუფლების ხელში ჩასაგდებად. 2012 წლის შემდეგ ეს მცდელობები პრაქტიკულად ყველა არჩევნებზე ჰქონდათ ანტიდემოკრატიულ ძალებს და დღესაც, 2021 წლის ადგილობრივი არჩევნების წინ ამ სქემას ამუშავებენ. 2012 წლის შემდეგ ყველა არჩევნებზე მუდმივად აპელირებენ გაყალბებებზე და არჩევნების შედეგების არცნობის საბაბით რევოლუციის აუცილებლობაზე, თუმცა, არასოდეს დაუდვიათ გაყალბების საკმარისი კონკრეტული მტკიცებულებები.
ოპოზიციის აქცენტები დღესაც გადატანილია საარჩევნო კომისიებზე გავლენების მოპოვებაზე და დასავლეთიდან მხარდაჭერის მიღებაზე იმ ფონის შესაქმნელად, რომ არჩევნები აუცილებლად ყალბდება და მისი შედეგების არმიღება და ქართული საზოგადოების მხრიდან ამ ფონზე მასობრივი გამოსვლების გზით ხელისუფლების გადაყენება ლეგიტიმურია. მიდის დიდი მუშაობა, რომ ამაზე დასავლეთიდან მიიღონ თანხმობა და მხარდაჭერა.
პოლიტიკური სპექტრში შექმნილია სპეციფიური სიტუაცია. ქართული ოცნების ხელისუფლებას ოპოზიციაში ჰყავს ცესკოში დარეგისტრირებული 60-ზე მეტი პარტია, რომლებიდანაც ნაციონალური მოძრაობის გარდა თითქმის ყველა მხოლოდ 1-2 კაციანი პარტიაა. აქ გამონაკლისი შეიძლება იყოს მხოლოდ პარტია „ლელო“, რომლის ხელმძღვანელებიც არიან მსხვილი ბანკირები და ისინი ასოცირებულნი არიან მევახშეობასთან. „ლელოს“ ხელმძღვანელი ბანკირები იძულებული გახდნენ პოლიტიკაში წასულიყნენ, რათა სისხლისსამართლებრივი დევნისგან თავი გადაერჩინათ. მათ აქვთ სერიოზული ფინანსები ნაციონალურ მოძრაობასთან ერთად და ამით იზიდავენ წვრილ პარტიებს, აკონტროლებენ ოპოზიციურ ტელევიზიებს, საინფორმაციო სააგენტოებს და მოქმედი ჟურნალისტების უმრავლესობას. საკუთრებაში აქვთ უკიდურესად მიკერძოებული ტელევიზიები, რომლებიც ყოველდღიურ პოლიტიკურ აგიტაციასთან ერთად დაკავებულნი არიან უკანონოდ მოპოვებული ჩანაწერების ტირაჟირებით ჯერ კიდევ 2013 წლიდან, რითაც სისტემატურად არღვევენ ადამიანის უფლებებს, რაზეც ხელისუფლება არ რეაგირებს. დანარჩენი პოლიტიკური პარტიები პრაქტიკულად მხოლოდ ქაღალდზე არსებობენ, მათ არც პროგრამა და არც ადგილობრივი ორგანიზაციები არ გააჩნიათ და იძულებულნი არიან, რომ ჩამოეკიდნონ ნაცმოძრაობას და შექმნან მრავალპარტიულობის ილუზია.
ფინანსების დიდი ნაკადის ტრიალი პოლიტიკაში განაპირობებს პოლიტიკურ რყევებს, ადამიანების სხვა პარტიებში გადასვლა-გადმოსვლებს. 2021 წლის თებერვალში საინტერესო ფაქტი მოხდა პრემიერ-მინისტრ გიორგი გახარიას თანამდებობიდან გადადგომით. იგი პრემიერობიდან გადადგა ოპოზიციური პარტიის ლიდერის დაკავების ფორმასთან დაკავშირებული წინააღმდეგობის გამო, შემდეგ გადავიდა ოპოზიციაში და დღეს კენჭს იყრის დედაქალაქის მერად. ძნელია ამის ახსნა პოლიტიკური სიბეცით ან შორსმჭვრეტელობით, რის გამოც საზოგადოების დიდ ნაწილს უჩნდება ეჭვი, რომ ამ პოლიტიკური ნაბიჯის უკან დგას პოლიტიკური ფული. ყოველ შემთხვევაში, დღევანდელი მონაცემებით, მის მიერ გადადგომის შემდეგ შექმნილ პარტიას „საქართველოსთვის“ „ქართული ოცნებისა“ და „ნაციონალური მოძრაობის“ შემდეგ მესამე პოლიტიკურ ძალად ასახელებენ. ამდენად, საინტერესოა, ერთი კვირის შემდეგ, 2 ოქტომბერს ჩასატარებელი ადგილობრივი არჩევნებით რამდენად დადასტურდება ეს მოლოდინები.
არჩევნების წინ შექმნილ სიტუაციასთან დაკავშირებით დამატებით უნდა ითქვას შემდეგი: წინასაარჩევნო კამპანიას ოპოზიცია პრაქტიკულად არ აწარმოებს ხალხის დასარწმუნებლად იმაში, რომ ადგილობრივი თვითმმართველობის გაძლიერება და მათ მიერ კონკრეტული საკითხების გადაწყვეტა მნიშვნელოვანია ქვეყნის დემოკრატიული განვითარებისთვის. თავისი მიზნების შესაბამისად, ოპოზიციის ყველა რესურსი მიმართულია იქითკენ, რომ მმართველი პარტიის მიერ 43 ან მეტი პროცენტის მიღების შემთხვევაში არჩევნები წინასწარ გამოცხადდეს გაყალბებულად, ხოლო ხელისუფლება ძალადობრივად მიტაცებულად და შექმნან იდეოლოგიური ბაზა იმისათვის, რომ ძალადობრივად მიტაცებული ხელისუფლების მიმტაცებლისთვის უკან გამოტაცება ხალხის მიერ სავსებით კანონიერი და ლეგიტიმური ქმედებაა. ამ მიზნის მისაღწევად საქმეში ჩართულია ყველა რესურსი - ფინანსური, იდეოლოგიური, ძალადობრივი, წინა პლანზე გამოსულები არიან ნაცმოძრაობისა და მისი სატელიტი პარტიების იდეოლოგიური ფრონტის მუშაკები, რომლებიც ფორმალურად გაფორმებულები არიან სხავადასხვა ოპოზიციურ ტელევიზიებში, თუმცა, რეალურად წარმოადგენენ ტერორისტულ-ძალადობრივი ფრონტის მეწინავე რაზმს. სწორედ ჟურნალისტებად წოდებული აღნიშნული ეს მოძალადე პარტიული აქტივისტები ცდილობენ ლეგიტიმაცია შესძინონ სიძულვილის ენით მოსაუბრე თავიანთი პარტიული ლიდერების ძალადობრივ მოწოდებებს. ამ ზონდერ-ჟურნალისტების მხრიდან „გაპრავებას“ ექვემდებარება ოპოზიციის ყველა ძალადობრივი მოწოდება და ქმედება - დაწყებული პოლიციელებზე მუქარიდან („თავს გაგიხეთქავ“), მათთვის წითელი საღებავების შესხმიდან და მათზე უშუალოდ განხორციელებული ფიზიკური ძალადობიდან, დამთავრებული სახლებში შეჭრით თუ ხელისუფლების ოჯახის წევრი არასრულწლოვანების ბულინგით. საქმე იქამდეც კი მიდის, რომ ოპოზიციამ ინ მეგის ქარდავას გათეთრება და მისი პოლიტპატიმრად გამოცხადებაც კი დაიწყო, რომლებიც ათასობით ადამიანის მიერ მხილებულია ციხეებში პატიმრების სასტიკი მასობრივი წამებების და არაადამიანური, ღირსების შემლახველი მოპყრობის ორგანიზებასა და უშუალო მონაწილეობაში და ზოგადად წარმოადგენს პენიტენციურ სისტემაში არაადამიანური რეჟიმის დამყარების სახეს. დაინახა რა, რომ ამ ყველაფერს რეალური შედეგი მაინც არ მოაქვს და ხალხის მასობრივ მხარდაჭერას ვერ პოულობს, მათი ბელადი სააკაშვილი ბოლო მცდელობას მიმართავს და მასობრივი არეულობის მოწყობის იმედით საქართველოში ჩამოსვლის კონკრეტულ თარიღსაც კი ასახელებს. ვინაიდან 2 ოქტომბრის არჩევნები პრაქტიკულად რევოლუციური სიტუაციის შექმნის ბოლო შანსია, გამორიცხულიც არ არის, რომ სააკაშვილმა მართლაც გადადგას ეს სასოწარკვეთილი ნაბიჯი.
ერთის მხრივ, პოლიტიზირებული და ანგაჟირებული არასამთავრობო ორგანიზაციები და მეორე მხრივ ქართული საზოგადოების მიერ უარყოფილი პოლიტიკური ძალა „ნაციონალური მოძრაობა“ ცდილობენ დასავლეთი დაარწმუნონ, რომ ხელისუფლებას არ გააჩნია მხარდაჭერა, ხოლო ქვეყნის შიგნით, ოპოზიცია, რადგან არ გააჩნია საკმარისი მხარდაჭერა, როგორც აღვნიშნეთ, 2012 წლიდან სისტემატურად ცდილობს რევანშის გზით რევოლუციის მოწყობას, რაც არის ხელისუფლების ძალადობრივი გზით დამხობის მცდელობები. ამ მიზნის მისაღწევად ებრძვიან ეკლესიას, რომელსაც ქართულ საზოგადოებაში უდიდესი მხარდაჭერა აქვს და საქართველოს ეკლესიის მეთაურის ავტორიტეტი ყველა გამოკითხვაში 2-ჯერ უსწრებს ყველა პოლიტიკოსის ჯამურ ავტორიტეტს. ძალადობრივი გზით ხელისუფლების დამხობის გეგმების განხორციელების გზაზე ნაცმოძრაობა და მისი სატელიტი პარტიები არ ერიდებიან სხვადასხვა ძალადობრივი პროვოკაციების მოწყობას. ასეთი მსხვილმასშტაბიანი პროვოკაციის და ძალადობის მაგალითი იყო 2019 წლის 20 ივნისს საქართველოს პარლამენტზე განხორციელებული შტურმი, რომლის დროსაც განხორციელდა მრავალი თავდასხმა პოლიციელებზე და ხელისუფლების მხრიდან მიღებული საპასუხო ზომების შედეგად რამდენიმე მომიტინგე მძიმედ დაშავდა. ამის შემდეგაც ოპოზიციის მხრიდან არაერთ შედარებით მცირე მასშტაბის ძალადობრივ პროვოკაციებს ჰქონდა ადგილი, რომლებიც ოპოზიციისთვის მეტ-ნაკლები წარმატებით სრულდებოდა. ოპოზიცია რევოლუციური სიტუაციის მოსამწიფებლად ცდილობს შექმნას მოდელირებული რეალობა, მაგრამ ვერ მიდიან რევოლუციამდე სათანადო მხარდაჭერის არარსებობის გამო, მაგრამ ქვეყნის ეკონომიკას მნიშვნელოვნად აზარალებენ. მსოფლიოში გავრცელებული პანდემია და საქართველოში ამ პანდემიის შედეგად ათასობით პირის გარდაცვალება იქცა ხელისუფლების წინააღმდეგ ბრძოლის იარაღად და არის მცდელობა, რომ პანდემიის შედეგად გარდაცვლილები ხეილსუფლების შეგნებული მოქმედების თუ უმოქმედობის მსხვერპლებად გამოაცხადონ.
ამ ბრძოლაში ცალკე ადგილი უკავია ხელისუფლების დადანაშაულებას ნეპოტიზმსა და კორუფციაში. ჩვენ შორსა ვართ იმ აზრისგან, რომ ხელისუფლება თავისუფალია ამ სენისგან, მაგრამ როდესაც ვიხსენებთ 2004-2012 წლებში საქართველოში დამკვიდრებულ, პრაქტიკულად გაოფიციალებულ, სახელმწიფო მმართველობის დონეზე აყვანილ ელიტურ კორუფციას, რა თქმა უნდა, დღევანდელი კორუფცია და ნეპოტიზმი იმასთან შედარებით უმცირესად გვეჩვენება. ზემოხსენებულ წლებში ოფიციალურად იქმნებოდა ფონდები, რომლებში თანხის გადარიცხვასაც აიძულებდნენ მიზანში ამოღებულ ბიზნესმენებს თუ სხვა მოქალაქეებს, ან ისინი უბრალოდ, „საკუთარი ნებით“ ჩუქნიდნენ სახელმწიფოს საკუთარ ქონებებს. გარეგნულად ისე ჩანდა, რომ რიგით დონეზე აღმოფხვრილი იყო კორუფცია, მაგრამ ეს ყველაფერი გადანაცვლებული იყო უმაღლეს ეშელონებში, რომლებიც სრულად აკონტროლებდნენ მოქალაქეებისგან გამოძალულ, ოფიციალურად „ნებაყოფლობით“ გადახდილ დიდძალ ფულად ნაკადებს და უკვე ოფიციალურ პრემიებად თუ წამახალისებელ საჩუქრებად მათი გაფორმების გზით უკან უბრუნებდნენ თავისი გუნდის ყველაზე გამორჩეულ და ერთგულ წევრებს. ამრიგად, იქმნებოდა სურათი, როდესაც ქვედა დონეებზე არც პოლიციელებს და არც სხვა სახელმწიფო მოხელეებს არ სჭირდებოდათ ქრთამის სახით თანხის მიღება მოქალაქისგან, რადგან ამას სახელმწიფო ინსტიტუტები ლეგიტიმირებული ძალადობის გზით ართმევდნენ მოქალაქეებს და ურიგებდნენ ჩინოვნიკებს და მათ მსახურ პარტიულ აქტივისტებს. ეს იყო ხელისუფლების მიერ შექმნილი სისტემა, რომელიც დღეს აღარ არსებობს, თუმცა, ვიმეორებთ, რასაკვირველია კორუფციას და ნეპოტიზმს დღევანდელ ხელისუფლებაშიც აქვს ადგილი და მათ წინააღმდეგ უფრო გადამჭრელი ზომების მიღებაა საჭირო.
უფლებადაცვით სფეროში ნეიტრალურ მოთამაშეთა არარსებობის კრიზისს ამწვავებს ის ფაქტი, რომ ორი მნიშვნელოვანი სახელმწიფო ინსტიტუტის წარმომადგენელი - ომბუდსმენი და სახელმწიფო ინსპექტორი ასევე გადაქცეულები არიან პოლიტიკურ მხარეებად და ფაქტობრივად წარმოადგენენ ოპოზიციური სპექტრის ინტერესების გამტარებელ ორგანოებს. ჩვენ კარგად გვესმის, რომ ორივე ეს ინსტიტუტი თავისი შინაარსით მოწოდებული უნდა იყოს სახელმწიფო მოხელეთა გადაცდომების თუ დანაშაულების მხილებისა და მათ წინააღმდეგ ზომების მიღებისკენ, მაგრამ მათი მწვავე რეაგირებება ერთი მიმართულებით გამოკვეთილ ზოგჯერ უმნიშვნელო დარღვევაზე და მათი დუმილები მეორე მხრიდან გამოვლენილ სერიოზულ დანაშაულებზე პირდაპირ გვაფიქრებინებს, რომ მათი მიკერძოებულობის დონე მნიშვნელოვნად გადასცდა დასაშვებობის ზღვარს და ისინიც იქცნენ ოპოზიციის უბრალო ინსტრუმენტებად პოლიტიკურ ბრძოლაში.
დღევანდელი ხელისუფლების სუსტ ადგილად მიგვაჩნია ის ფაქტი, რომ ის სათანადოდ ვერ ალაგებს ურთიერთობებს დასავლეთთან, სტრატეგიული პარტნიორების წინაშე წარადგენს ნაკლებად დამაჯერებელ ანგარიშებს, სერიოზული პრობლემები აქვს საკადრო პოლიტიკაში და არასათანადოდ ან არადროულად იძიებს საზოგადოებისათვის მნიშვნელოვან დანაშაულებრივ თუ სხვა სახის ფაქტებს, რაც იწვევს მის მიმართ საზოგადოების ნდობის შემცირებას.
ბუნებრივია, ხელისუფლების ამ ნაკლოვანებებს მეტ-ნაკლები წარმატებით იყენებენ ოპოზიციონერი პოლიტიკოსები, უფლებადამცველები და ჟურნალისტები, რომლებიც მუდმივად ცდილობენ ხელისუფლების წარმომადგენელთა მხრიდან გამოვლენილი შეცდომების თუ დანაშაულების არა გამოსწორებას, არამედ მათ განზოგადებას, ისეთი მოდელირებული რეალობის დახატვას, რომ კონკრეტული ჩინოვნიკის მხრიდან ჩადენილი თითოეული გადაცდომის თუ დანაშაულის უკან თითქოს დგას ასეთი დანაშაულების მთელი სისტემა, ანუ მმართველობის ყველა რგოლში ადგილი აქვს სისტემურ დანაშაულებს, ხოლო თუ ამას დავუმატებთ ოპოზიციის მხრიდან ტვინების გამორეცხვის გზით იმის მუდმივ პროპაგანდას, რომ დღევანდელი ხელისუფლება „ატარებს რუსულ ინტერესებს“, რომ ივანიშვილი არის „პუტინის მიერ საქართველოს დასამონებლად გამოგზავნილი რუსი ოლიგარქი და დასავლეთის მტერი, რომელიც მდიდრდება ქართველების გაღარიბების ხარჯზე“, რომ „მისი მმართველობის სისტემა ძირგამომპალია და დღეს თუ არა ხვალ აუცილებლად წაიქცევა“, გასაგები გახდება, რომ ხელისუფლების დემონიზაცია და მისგან მტრის ხატის გამოძერწვა მიმდინარეობს გეგმაზომიერად. ბოლშევიკური პროპაგანდის ეს მეთოდები ხალხის გარკვეულ ნაწილზე რომ წარმატებით მუშაობს, ამაზე ისიც მიუთითებს, რომ ამ იდეების მქადაგებელ ნაციონალურ მოძრაობას დღესაც საქართველოს ამომრჩეველთა დაახლოებით ¼ ემხრობა. ასეთ ამომრჩევლებს სააკაშვილმა ბოლო ხანებში კიდევ ერთი დამატებითი ბოლშევიკური იდეოლოგიური საკვები შესთავაზა და დაპირდა, რომ ხელისუფლებაში დაბრუნების შემდეგ ივანიშვილს ჩამოართმევდა მთელ ქონებას და ხალხს გადაუნაწილებდა („მემამულეების მიწები - გლეხებს, კაპიტალისტების ფაბრიკა-ქარხნები - მუშებს!“).
ნებისმიერ, მათ შორის დღევანდელ ხელისუფლებასაც სჭირდება განახლებაც და ცვლილებაც, ისიც ფაქტია, რომ წესიერი ადამიანები არსებობენ ყველა პოლიტიკურ პარტიაში, მათ შორის ზოგიერთი გულუბრყვილო შეიძლება ნაციონალური მოძრაობის წევრი ან გულშემატკივარიც იყოს და სჯეროდეს, რომ ეს პარტია შეიცვალა და გაკეთილშობილდა, რომ ამ პარტიის აგრესიას და მათი არადემოკრატიული მმართველობის ფორმებსა და მეთოდებს ამჯერად კოალიციური ერთობის სხვა პარტიები დააბალანსებენ. ჩვენი მიზანი მხოლოდ ის არის, რომ ხალხის მოტყუების ხარჯზე ხალხისავე ნებით არ მოხდეს ანტიდემოკრატული ხელისუფლების დაბრუნება. საზოგადოებას მუდამ ახსოვდეს მმართველობის ის ფაშისტურ-ბოლშევიკური ფორმები და მეთოდები, რომელიც საკუთარ თავზე გადაიტანა. იმედია, ქართული საზოგადოება საკმაოდ გამოცდილია საიმისოდ, რომ ლამაზი სიტყვებისა და ხშირად უკიდეგანო ტყუილების უკან გაარჩიოს შავი და თეთრი.
რასაკვირველია, ყველას თავისი აზრი და არჩევანის თავისუფლება აქვს, ჩვენი მყარი აზრი კი ის არის, რომ ნაციონალური მოძრაობის ბელადებს ქვეყნის დემოკრატიულად მართვის რაიმე რესურსი არ გააჩნიათ და ხმამაღალი განცხადებების მიუხედავად არც იმისთვის არიან მზად, რომ ხელისუფლებაში დაბრუნების შემთხვევაში რეალური ძალაუფლება სხვას გაუყონ. ეს კარგად დაგვანახვა არცთუ შორეულმა წარსულმა, როდესაც ისინი 2003 წელს კოალიციურად მოვიდნენ ხელისუფლებაში და შემდგომ რაც დამართეს ჯერ თავისივე პოლიტიკურ პარტნიორებს, ხოლო შემდეგ მთელ ქვეყანას. ამიტომ ჩვენი ძალებით მაქსიმუმს გავაკეთებთ იმისათვის, რომ საქართველოში არ დაბრუნდეს ადამიანის უფლებების ისეთი კატასტროფული მდგომარეობა, როგორიც იყო მათი მმართველობის დროს.
90-იანი წლების რუსეთის დასუსტებული მდგომარეობით ისარგებლა საქართველოს ხელისუფლებამ და მოახერხა დასავლეთთან მჭიდრო კონტაქტების და მოხერხებული საგარეო პოლიტიკის საშუალებით ქვეყნისათვის საერთაშორისო ფუნქციის შეძენა, ნავთობსადენისა და გაზსადენის ტრანზიტულ ქვეყნად გადაქცევა და რუსეთის სამხედრო ბაზების საქართველოდან გაყვანა. პარალელურად 90-იანი წლების მეორე ნახევრიდან შეიქმნა არასამთავრობო უფლებადაცვითი ორგანიზაციები, რომელთა გავლენა სულ უფრო იზრდებოდა საზოგადოებრივ ცხოვრებაზე, ვინაიდან ისინი ძირითადად არ ერეოდნენ პოლიტიკურ ბრძოლებში, ინარჩუნებდნენ ნეიტრალურ პოზიციებს და რეალურად ცდილობდნენ საზოგადოებაში დასავლური ღირებულებების დამკვიდრებას. შევარდნაძის ხელისუფლება ანგარიშს უწევდა ახლადშექმნილ და გაძლიერების გზაზე მყოფ არასამთავრობო უფლებადაცვით ორგანიზაციებს, რადგან ხედავდა, რომ მათ დასავლეთის ძლიერი სახელმწიფოების და დასავლური ავტორიტეტული საერთაშორისო ორგანიზაციების მხრიდან რეალური მხარდაჭერა და ხელშეწყობა ჰქონდათ. ამასობაში დასუსტებული რუსეთის ფონზე საქართველოს ხელისუფლებამ კარგად დაინახა, რომ ხელისუფლების მოპოვებისა და შენარჩუნების წყარომ რუსეთიდან თანადათან დასავლეთისკენ გადაინაცვლა და ამიტომ მათი მიზანიც სწორედ დასავლეთის რეალური მხარდაჭერის მოპოვება გახდა. დასავლეთისთვის თავის მოწონების ერთ-ერთი საშუალება კი მათგან ლობირებული სამოქალაქო საზოგადოებისთვის ანგარიშის გაწევა იყო.
ვერ ვიტყვით, რომ კომუნისტური ბიოგრაფიის და მენტალიტეტის მქონე შევარდნაძე უცბად გადაიქცა დემოკრატიული იდეებისა და ღირებულებების მოტრფიალედ, მაგრამ როგორც კომუნისტურ წარსულში იყო ის შეჩვეული მოსკოვისადმი იდეოლოგიური ხარკის გადახდის გზით პოლიტიკური კარიერის გაკეთებას და ხელისუფლებაში წინსვლას, ისევე იქცეოდა ამჯერად დასავლეთთან მიმართებაში. გავიხსენოთ, რომ ედუარდ შევარდნაძე 70-80-იან წლებში იყო ჭეშმარიტი კომუნისტის ნიმუში, საკუთარი მაგალითით კომუნისტური რწმენისა და მოქმედებების ჩვენებით. თუმცა, რა თქმა უნდა, მისთვის კომუნისტური იდეები არა ღირებულებით არჩევანს წარმოადგენდა, არამედ ის მხოლოდ ხელისუფლების მოპოვებისა და შენარჩუნების ინსტრუმენტი იყო და როდესაც ეს ინსტრუმენტი დაჩლუნგდა და გამოუსადეგარი გახდა, სანიმუშო კომუნისტი შევარდნაძე სანიმუშო ანტიკომუნისტად და დემოკრატად გადაიქცა და ახლა უკვე დემოკრატიული იდეების ერთგულების ჩვენებით ახალი უფროსების - სტრატეგიულ მოკავშირეებად ქცეული დასავლეთის დიდი ქვეყნების ლიდერებს აწონებდა თავს. შევარდნაძის მხრიდან ზოგჯერ დასავლური ღირებულებების დამკვიდრებისათვის ერთგულების ჩვენების სურვილი იმდენად დიდი იყო, რომ ხანდახან ზოგიერთები იმასაც კი ფიქრობდნენ, რომ „დემოკრატია ლობიოობაა“.
ასეა თუ ისე, დემოკრატიული ღირებულებების დამკვიდრების პროცესი საქართველოში მე-20 და 21-ე საუკუნეების მიჯნაზე თანდათან წინ მიდიოდა. ამ ყველაფერს ასუსტებდა და ძირს უთხრიდა საზოგადოების საბჭოთა მენტალიტეტი და ამ მენტალიტეტის შედეგად დამკვიდრებული მოსაზრებები, რომ ისევე როგორც საბჭოთა პერიოდში კარგი ცხოვრებისთვის საჭირო იყო ფორმალურად გეღიარებინა კომუნისტური მოძღვრების სიდიადე და ვითომ კომუნისტური ცხოვრების წესების მიმდევრობით მოგეპოვებინა ქონება და კარგი მდგომარეობა, ასევე რადგანაც კომუნისტური იდეოლოგიის ქადაგება ჩაანაცვლა დასავლური ღირებულებების ქადაგებამ, ბევრის აზრით, საკმარისი იყო ამ ახალი იდეოლოგიის სიტყვიერი აღიარება და ამის გამოყენება კარგი ცხოვრების მოსაწყობად. ამიტომაც დასავლური ღირებულებების აღიარებისა და პრაქტიკაში გარეგნულად დამკვიდრების პარალელურად საზოგადოებაში მყარად იყო გამჯდარი კორუფცია, ნეპოტიზმი, რაც ასუსტებდა სახელმწიფო ინსტიტუტებს. საბოლოოდ სწორედ ამ ინსტიტუტების დასუსტებამ და ჩამოშლამ განაპირობა 2003 წლის ნოემბერში სახელმწიფო გადატრიალება და ხელისუფლების ცვლილება, რომელიც მოახდინეს თვითონ ხელისუფლების მაღალჩინოსნებმა - მმართველი პარტიის ყოფილმა და იმჟამად დედაქალაქის საკრებულოს მოქმედმა თავმჯდომარემ, პარლამენტის ყოფილმა და იმჟამად მოქმედმა თავმჯდომარეებმა და სხვა მაღალჩინოსნებმა. მათ ამ გადატრიალებას „ვარდების რევოლუცია“ დაარქვეს და დასავლეთის მხრიდან მისი ლეგიტიმაციისათვის ყველაფერი გააკეთეს იმის საჩვენებლად, რომ ისინი შევარდნაძეზე გაცილებით მეტი დემოკრატები იყვნენ და ძველ ხელისუფლებაზე უფრო მეტი ერთგულები იქნებოდნენ დასავლური ღირებულებების დამკვიდრებისთვის და დასავლური ინტერესების გატარებისათვის ბრძოლაში. პირველ ხანებში მათ ამის ჩვენებაში დიდ წარმატებებსაც მიაღწიეს და იმდენად წარმატებულად წარმოაჩინეს საკუთარი ქმედებები დასავლეთის თვალში, რომ 2005 წელს აშშ-ს პრეზიდენტი ჯორჯ ბუშიც კი ეწვია საქართველოს და საჯარო გამოსვლაში ჩვენი ქვეყნის ხელისუფლებას „დემოკრატიის შუქურა“ უწოდა.
სინამდვილეში უკვე 2004 წლიდან ახალი ხელისუფლების მიერ სრულიად სხვა პოლიტიკის გატარება დაიწყო საქართველოში, რომელსაც პირობითად შეიძლება ვუწოდოთ დემოკრატიულობის ფასადით შეფუთული ბოლშევიკური შინაარსის მმართველობა. 2003 წელს ხელისუფლებაში გადატრიალების გზით მოსული „ნაციონალური მოძრაობა“ მაღალანაზღაურებადი გავლენიანი დასავლელი ლობისტების საშუალებით კარგა ხნის მანძილზე ახერხებდა დასავლეთის თვალში დემოკრატებად და დასავლური ღირებულებების დამცველებად თავის წარმოჩენას, რადგან ამ ხელისუფლებაში წამყვან ფიგურებს წარნმოადგენდნენ პოლიტიკაში გადასული ის უფლებადამცველები, რომლებსაც 90-იანი წლებიდან ჰქონდათ დასავლეთის ხელშეწყობა უფლებადაცვით საქმიანობაში და როგორც უფლებადამცველებს, დასავლეთის თვალში გააჩნდათ მაღალი რეპუტაცია. თუმცა, მათ დასავლეთის ეს ნდობა ბოროტად გამოიყენეს და დიდწილად სწორედ მათ შეუწყეს ხელი იმას, რომ რეალურად 2004 წლის დასაწყისიდანვე საქართველოში დაიწყო ძალიან მძიმე ანტიდემოკრატიული პროცესები, რაც ხდებოდა სწორედ დასავლური ღირებულებების დევალვაციის ხარჯზე.
ნაციონალური მოძრაობის ერთპარტიული ხელისუფლება და მათი ლობისტები საზოგადოებას წლების მანძილზე უყალიბებდნენ ყალბ სტერეოტიპებს, თუმცა, თანდათან გამოჩნდა, რომ რაც უნდა ლამაზი ფრაზეოლოგიით შეეკაზმათ საკუთარი ქმედებები, ქართული საზოგადოება, ანუ ის ხალხი, ვის კისერზეც გადაიარა „დემოკრატიის შუქურად“ წოდებულმა მმართველობამ, 2004-2012 წლებში ამ ძალის მმართველობის პერიოდს შეიძლება უწოდებს ადამიანის უფლებების, დემოკრატიისა და ევროპული ღირებულებების ფუნდამენტური პრინციპების მიწასთან გასწორების ხანას, რაც გამოიხატა შემდეგში:
2004-2012 წლების საქართველოში ევროპული ღირებულებების საწინააღმდეგოდ ერთპარტიული, საბჭოური უზენაესი საბჭოს ტიპის ბუტაფორიული პარლამენტი ნებისმიერ დროს, ნებისმიერ ვადაში იღებდა პრეზიდენტისგან ნაკარნახებ ნებისმიერ კანონს. ღის გამოც სრულიად უგულებელყოფილი იყო დემოკრატიის საფუძველთა საფუძვლის – ხელისუფლების 3 შტოდ (საკანონმდებლო, აღმასრულებელ და სასამართლო ხელისუფლებად) დანაწილების პრინციპი, მათი დამოუკიდებლობლობა, ურთიერთდაბალანსება და ურთიერთკონტროლი.
2004-2012 წლების საქართველოში ევროპული ღირებულებების საწინააღმდეგოდ სააკაშვილის ხელისუფლება სრულად უგულებელყოფდა დემოკრატიის პრინციპებს კონსტიტუციისა და კანონების ჭრა-კერვით და საკუთარ ტანზე მორგებით, სატელევიზიო სივრცის მონოპოლიზაცით, მთელი საინფორმაციო სივრცის აგიტაცია-პროპაგანდის იარაღად გადაქცევით, ნებისმიერი ოპონენტისაგან მტრის ხატის შექმნით და მისთვის მტრული ქვეყნის აგენტურის იარლიყის მიკერებით.
2004-2012 წლების საქართველოში ევროპული ღირებულებების საწინააღმდეგოდ საქართველოში “ადამიანის უფლებების, დემოკრატიის პრინციპების და ევროპული ღირებულებების დაცვად” მიიჩნეოდა საზოგადოების მართვის მეთოდებად და ხელისუფლების შენარჩუნების ინსტრუმენტად მოქალაქეთა ტოტალური კონტროლის, ძალადობის, დაშინებისა და მოსყიდვის გამოყენება, პოლიტიკური ნიშნით დევნა, პოლიტიკური პოზიციის გამო მოქალაქის (ან მისი ოჯახის წევრის) სამსახურიდან გათავისუფლება, კანონისადმი მომხმარებლური დამოკიდებულება და ლენინურ ლოზუნგზე (“Интеллигенция - говно”) დაყრდნობით მოაზროვნე ინტელიგენციის “ჩარეცხილებად” გამოცხადება.
2004-2012 წლების საქართველოში ადამიანის უფლებების, დემოკრატიის პრინციპების და ევროპული ღირებულებების დაცვად” მიიჩნეოდა მიტინგების სადისტური და საჩვენებელი მეთოდებით დაშლა, ხოლო პერიოდულად - ხალხის დასაშლელად გამოყვანილი პოლიციის ქვედანაყოფებისგან ქვეყნის პრეზიდენტის სახელის სკანდირება (რაც შეიძლება მომხდარიყო მხოლოდ კომუნისტურ და ფაშისტურ რეჟიმებში), იდეოლოგიზირებული პიონერთა თუ კომკავშირელთა მსგავსი ბანაკების თუ "ჰიტლერიუგენდის" ტიპის ორგანიზაციების ფუნქციონირება "პატრიოტების", ნახევრად ლეგალური «ზონდერ-ბრიგადების», თუ კომკავშირის ტიპის სტუდენტური თვითმმართველობების სახით, რომელთა გავლა კომკავშირული ტრადიციის მიხედვით, პარტიული კარიერის გზაზე ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი საფეხური იყო.
2004-2012 წლების საქართველოში ადამიანის უფლებების, დემოკრატიის პრინციპების და ევროპული ღირებულებების დაცვად” მიიჩნეოდა ხელისუფლების მხრიდან მოქალაქეთა განკულაკება და კერძო საკუთრების ნაციონალიზაცია ადეკვატური კომპენსაციის გარეშე, თუ ეს სჭირდებოდა სახელმწიფოს, ანუ მმართველ პარტიას, ბიზნესის ფარული თუ აშკარა რეკეტი და ყველაზე მომგებიანი ბიზნესების სახელისუფლო მონოპოლიზაცია. ევროპული ღირებულებების დამცველ ქვეყნებში ასეთი უსამართლობისაგან მოქალაქეს არა მხოლოდ დემოკრატიული ტრადიცია და ძლიერი სამოქალაქო საზოგადოება, არამედ დამოუკიდებელი სასამართლოც იცავს, საქართველოში კი, ევროკავშირის დროშის ფრიალის მიუხედავად, არც ერთი მათგანი არ არსებობდა.
2004-2012 წლების საქართველოში“ადამიანის უფლებების, დემოკრატიის პრინციპების და ევროპული ღირებულებების დაცვად” მიიჩნეოდა იმ ორგანოების ერთი ცენტრიდან მართვა, რომლებიც მოქალაქეს აპატიმრებენ, საქმეს იძიებენ, ასამართლებენ და სასჯელს აღასრულებენ. ნაციონალურ-ბოლშევიკური სქემის ნაწილს, ანუ ერთ გუნდს წარმოადგენდა შსს (რომელშიც, ბოლშევიკური რეჟიმის მსგავსად, გაერთიანებული იყო უშიშროების სამსახურიც), პროკურატურა, უსამართლო სასამართლო და სასჯელაღსრულების დაწესებულებები, რაც საშუალებას აძლევდა ხელისუფლებას ყოველთვის გამარჯვებული გამოსულიყო კონკრეტულ, თუნდაც ცამდე მართალ რიგით მოქალაქესთან დაპირისპირებაში.
2004-2012 წლების საქართველოში ადამიანის უფლებების, დემოკრატიის პრინციპების და ევროპული ღირებულებების დაცვად” მიიჩნეოდა ქვეყანაში ისეთი სასამართლოს არსებობა, რომელშიც პრაქტიკულად გამორიცხული იყო გამამართლებელი განაჩენების გამოტანა და რომელიც ორიენტირებული იყო არა ჭეშმარიტების დადგენაზე, არამედ მხოლოდ იმის ხელშეწყობაზე, რომ ბრალდებულს ეღიარებინა (ან საკუთარ თავზე დაებრალებინა) დანაშაული, ემხილებინა სხვა დამნაშავე (ან ვინმესთვის დაებრალებინა) და ამის საფუძველზე, სოლიდური ჯარიმის (ფაქტიურად ლეგალიზებული ქრთამის) გადახდით და საპროცესო შეთანხმების გაფორმების გზით მოეპოვებინა თავისუფლება ან რაიმე სხვა შეღავათები.
2004-2012 წლების საქართველოში ადამიანის უფლებების, დემოკრატიის პრინციპების და ევროპული ღირებულებების დაცვად” მიიჩნეოდა ასეთი და სხვა უსამართლობების კანონის სახელით განხორციელება, ხოლო ამის პარალელურად ბოლშევიკურ სტილში, აღმატებულ ხარისხში საუბრით მოსახლეობისათვის ტვინების სისტემატური გამორეცხვა იმით, რომ ქვეყანა აღმშენებლობის გზით მიდიოდა, იზრდებოდა სახელმწიფო ბიუჯეტი, შენდებოდა გზები, სკოლები, საავადმყოფოები, ძლევამოსილი ხდებოდა არმია და პოლიცია, მარცხდებოდა კორუფცია, ქვეყანა წინ მიდიოდა გაერთიანების, ბედნიერების, ნათელი მომავლისა და აყვავების მიმართულებით და ა. შ. ამ ფონზე კი ხდებოდა ქვეყანაში დანერგილი იმ უკანონობის, უსამართლობის, ელიტარული კორუფციის და სხვა მრავალი მანკიერი მხარის დამალვა და მიფუჩეჩება, რაც იწვევდა ადამიანის უფლებათა სისტემატურ და გარდაუვალ უხეშ დარღვევებს. ხელისუფლების მხრიდან ყველა უსამართლობა და უკეთურობა ხორციელდებოდა კანონისა და სამართლიანობის სახელით.
2004-2012 წლების საქართველოში“ ადამიანის უფლებების, დემოკრატიის პრინციპების და ევროპული ღირებულებების დაცვად” მიიჩნეოდა ქვეყნის მართვა იმ ბანდიტის მეთოდებით, რომლის მიზანია მსხვერპლის მაქსიმალური დაშინება და დაბეჩავება, რათა ადვილად მოეხერხებინა მისი ძარცვა-დაყაჩაღება და დამონება, ამ მეთოდებით თავისუფალი აზრის გამოხატვის მცდელობის ჩახშობა და ამ გზით არჩევნებში საკუთარი გამარჯვების დაფიქსირება, ფსევდო-ოპოზიციის, ფსევდო-არასამთავრობოების, ფსევდო-ინტელიგენციის შექმნა, რასაც შედეგად მოჰყვებოდა ფსევდო-დემოკრატია, ფსევდო-არჩევნები, ფსევდო-პროფკავშირები, ფსევდო-ინტელიგენცია და ა. შ.
2004-2012 წლების საქართველოში“ ადამიანის უფლებების, დემოკრატიის პრინციპების და ევროპული ღირებულებების დაცვად” მიიჩნეოდა სახელმწიფო მოხელეთა უფლებამოსილებების უზომოდ გაზრდა და ამის პარალელურად რიგითი მოქალაქეების უფლებების მაქსიმალურად შეზღუდვა და ამ ყველაფრის კეთება ქვეყნის ინტერესების დაცვის ფსევდო-პატრიოტული ლოზუნგების ფონზე. მთავარი აქცენტის გაკეთება სახელმწიფოს სიძლიერის სიმბოლოებად გამოცხადებული ინსტიტუციების – არმიისა და პოლიციის ძლევამოსილების სისტემატურ დემონსტრირებაზე, რაც ხელისუფლების მხრიდან მხარდამჭერთა მობილიზაციისა და რიგით მოქალაქეთა შორის პროტესტის გამოვლენის სურვილის ძირშივე აღმოფხვრის მიზანს ემსახურებოდა. ძალოვანი სტრუქტურების უძლეველობის ჩვენების ფონზე საკუთარი მოსახლეობის წინააღმდეგ ძალადობრივი ქმედებების წარმოება და პროპაგანდისტული მანქანის მიერ ამის კრიმინალთან ბრძოლად და ქვეყანაში წესრიგის დამყარებად წარმოსახვა; ხელისუფლების იდეოლოგების მიერ ყველა ანტიჰუმანური და უსამართლო მოქმედების ხალხისა და ქვეყნის ინტერესებით გამართლება; საპროტესტო აქციების სამაგალითო სისასტიკით დარბევა და ა.შ. – ეს იყო «დემოკრატიული» მმართველობის რეალური სურათი.
2004-2012 წლების საქართველოში“ ადამიანის უფლებების, დემოკრატიის პრინციპების და ევროპული ღირებულებების დაცვად” მიიჩნეოდა ჩამოყალიბებული ფასადური დემოკრატიის შიგნით დამკვიდრებული მმართველობის მკაცრად ცენტრალიზებული და უკიდურესად ანტიდემოკრატიული წესი, საზოგადოებისათვის თითქმის ყველა მნიშვნელოვანი ინფორმაციის დამალვა და სამოქალაქო საზოგადოების სრული იგნორირება, რაც თავის თავში გულისხმობს ადამიანის უფლებათა დარღვევების გარდუვალობას და აუცილებლობას.
2004-2012 წლების საქართველოში“ ადამიანის უფლებების, დემოკრატიის პრინციპების და ევროპული ღირებულებების დაცვად” მიიჩნეოდა პოლიციური სახელმწიფოს მოდელი, სადაც დაშვებული იყო უკანონო მოსმენები, იგნორირებული იყო დაქირავებული მოქალაქის უფლებები, რომლის სამსახურიდან სრულიად უმიზეზოდ გათავისუფლების უფლებასაც კანონი ანიჭებდა ნებისმიერ დამქირავებელს და სადაც გამორიცხული იყო გაფიცვის უფლების გამოყენება, რადგან ამ დროს პოლიცია და დამქირავებელი ფსიქოლოგიური თუ ფიზიკური ტერორით აიძულებდნენ გაფიცვის მოწყობის მსურველებს უარი ეთქვათ განზრახვაზე.
ევროპული ღირებულებების ერთ-ერთი ფუნდამენტური დოკუმენტი, ადამიანის უფლებათა და თავისუფლებათა დაცვის ევროპული კონვენცია იცავს ადამიანის სიცოცხლის უფლებას, ასევე იცავს წამებისაგან, მონური შრომისაგან, უკანონო დაკავებისგან, უსამართლო სასამართლოსგან, ყოველგვარი დისკრიმინაციისგან და სხვა უკეთურობებისგან მოქალაქის თავისუფლების უფლებას. ხელისუფლება ამ ყველაფერს სიტყვით აღიარებდა, საქმით კი ხალხი მათი მხრიდან მხოლოდ საბჭოური ტიპის აგიტაცია-პროპაგანდას, სიცრუეს და დემაგოგიას, «საუკუნის მშენებლობების» წამოწყებებით მოსახლეობის დაბოლებას და სიტყვით მხოლოდ მოქალაქეთა ჭირ-ვარამზე მზრუნველ, ხოლო საქმით - დემოკრატიისაგან და ევროპული ღირებულებებიდან რადიკალურად დაშორებულ პრეზიდენტს და მის გუნდს ხედავდა.
ასე გადაიქცა 2004-2012 წლებში თვალთმაქცობისა და ფარისევლობის სიმბოლოდ ევროპული დემოკრატიული ღირებულებები და საქართველოს სახელმწიფო დროშის გვერდით მოფრიალე ევროკავშირის დროშა, რომელიც მთელი მსოფლიოსთვის თავისუფლებას, დემოკრატიას და ადამიანის უფლებების დაცვას განასახიერებს.
სააკაშვილის ანტიდემოკრატიული საშინაო და გაუთვლელი საგარეო პოლიტიკის ერთ-ერთი ყველაზე მძიმე შედეგი იყო 2008 წლის აგვისტოს რუსეთ-საქართველოს ომი და მისი ტრაგიკული შედეგები ქვეყნის 20% ტერიტორიების გასხვისების, ათასობით მოკლულისა და დაჭრილის და ათიათასობით დევნილის სახით. თუმცა, საზოგადოებაში ის მოსაზრებაც არსებობს, რომ სააკაშვილის 2008 წლის ომთან დაკავშირებული ეს ქმედებები არა გაუთვლელი, არამედ მისი მიზანმიმართული პოლიტიკის შედეგი იყო. აღარაფერს ვამბობთ ომის პერიოდში თვითონ მთავარსარდალი პრეზიდენტის სამარცხვინო ქცევაზე.
2012 წლის შემდეგ საქართველოში ადამიანის უფლებათა დაცვის მდგომარეობამ მნიშვნელოვანი ცვლილებები განიცადა. მრავალი პრობლემა ისევ პრობლემად დარჩა, ბევრმა კი არსი და მნიშვნელობა შეიცვალა. რადიკალურად დადებითისკენ შეიცვალა მდგომარეობა პენიტენციურ დაწესებულებებში, სადაც აღმოფხვრილია პატიმართა სისტემური წამებები და არაადამიანური, ღირსების შემლახველი მოპყრობები. გარკვეულად დადებითისკენ შეიცვალა მდგომარეობა სასამართლო სისტემაში, სადაც გამამართლებელი განაჩენების რაოდენობა 2012 წლის 0,001%-იდან გაიზარდა დაახლოებით 15%-20-მდე. მართალია, მოსამართლეთა კორპუსის დიდი ნაწილი არ შეცვლილა, მაგრამ შეიცვალა პოლიტიკა და ისინი აღარ წარმოადგენენ პროკურატურის დავალებათა უსიტყვოდ და სრულად შემსრულებელ, ფაქტობრივად მათ დაქვემდებარებაში მყოფ ინსტიტუციას. თუმცა, ძნელია დაბეჯითებით იმაზე საუბარი, რომ დღეს სასამართლო სრულად გამოსულია ხელისუფლების პოლიტიკური კონტროლიდან. მართალია, ძნელი იყო და კანონდარღვევაც იქნებოდა წინა ხელისუფლების მიერ დანიშნული მოსამართლეების 2012 წლის შემდეგ ერთი ხელის მოსმით მთლიანად შეცვლა, მაგრამ შესაძლებელი იყო მათი უმრავლესობის შეცვლა 10-წლიანი ვადის ამოწურვის შემდეგ, ეს დრო კი მათ უმრავლესობას დაუდგა 2014-2016 წლებში, მაგრამ რატომღაც ხელისუფლებამ გადაწყვიტა მათი უმრავლესობა ახალი 10-წლიანი ვადით ან უვადოდ კვლავ გაემწესებინა მოსამართლეებად, რამაც სასამართლოს მიმართ ნდობის ამაღლების საკითხზე უარყოფითად იმოქმედა. ჩვენ ეს ხელისუფლების შეცდომად მიგვაჩნია. გაუმჯობესდა მდგომარეობა პოლიციის მხრიდან საზოგადოებასთან დამოკიდებულების თვალსაზრისით. აღმოიფხვრა როგორც ქუჩაში ახალგაზრდების ჩახოცვის პრაქტიკა, ასევე მიტინგების დაშლის დროს სასტიკი მეთოდების გამოყენება. თუმცა, პოლიციელთა მხრიდან ჯერ კიდევ აქვს ადგილი იარაღისა და ნარკოტიკების ჩადებებით და ე. წ. საქმეების შეკერვის ცალკეულ შემთხვევებს. სხვაგვარად რომ ვთქვათ, მართალია წინა ხელისუფლების მიერ დამკვიდრებული ადამიანის უფლებების სისტემური შელახვის უხეში პრაქტიკა დღეს აღმოფხვრილია, მაგრამ ამ პრაქტიკის ცალკეულ შემთხვევებს მაინც აქვს ადგილი. ეს კი რა თქმა უნდა, ვერაფერი ნუგეშია იმ კონკრეტული მოქალაქეებითვის, რომლებიც ასეთი შემთხვევების მსხვერპლები ხდებიან. ასეთი პრაქტიკის აღმოფხვრას კი ხელს სხვადასხვა მიზეზები უშლის.
ერთ-ერთი ასეთი მიზეზი უფლებადაცვით სფეროში არსებული მდგომარეობაა. იმის გამო, რომ 2003 წლიდან უფლებადამცველების 90% წავიდა პოლიტიკაში და ხელისუფლებაში ყოფნის პერიოდში ადამიანის უფლებების და დასავლური ღირებულებების ისეთი სტანდარტები დაამკვიდრეს, რაზეც ზემოთ გვქონდა საუბარი, უფლებადამცველები დღეს ბანაკებად არიან დაყოფილები პოლიტიკური გემოვნების მიხედვით. 2003 წელს გაპოლიტიკოსებული და გარევოლუციონერებული უფლებადამცველები ხელისუფლებიდან წასვლის შემდეგ, ანუ 2012 წლიდან დღემდე დარჩნენ პოლიტიკურ ოპოზიციაში, თუმცა მათმა ნაწილმა კვლავ მოისხა უფლებადამცველების მანტია, ოღონდ ფაქტობრივად ისინი წარმოადგენენ დღევანდელი ოპოზიციის მხარდამჭერ, რეალურად პარტმუშაკებს, ფორმალურად კი უფლებადამცველებს. ამ მიზეზებით, სამწუხაროდ, დღევანდელ საქართველოში ნეიტრალური უფლებადამცველების ადგილი ფაქტობრივად აღარ დარჩა. ამან გამოიწვია უფლებადარღვევების მიმართ ცალმხრივი მიდგომები, ტელევიზიებში მუდმივად მხოლოდ პოლიტიკურად ანგაჟირებული პირების უფლებების შელახვაზე აქცენტების გაკეთება და რიგითი დარღვევების იგნორირება. შეიძლება ითქვას, რომ ამ მიზეზების გამო ხელისუფლება დღეს მძევლად არის ქცეული პოლიტიზირებული უფლებადამცველების ხელში და ამიტომ ხშირად ის გადაწყვეტილებებს არა სამართლიანობის, არამედ მიზანშეწონილობის პრინციპებიდან გამომდინარე იღებს, რაც განსაკუთრებით მაშინ გამოჩნდა, როდესაც პოლიტიკური ფიგურების მიმართ სამართლებრივი დევნის დროს სრულიად არაადეკვატური გადაწყვეტილებები იქნა მიღებული. გვესმის, რომ ხელისუფლებისთვის ძნელია საერთაშორისო ზეწოლებისათვის გაძლება, მაგრამ ყველა უკანდახევა და სამართლიანობის პრინციპზე წინ პოლიტიკის დაყენება ამცირებს საზოგადოების მხრიდან ხელისუფლების მხარდაჭერის ხარისხს.
საერთაშორისო თანამეგობრობის წარმომადგენლების განცხადებები, კომენტარები და ანგარიშები ბოლო პერიოდში სულ უფრო ანგაჟირებული და პოლიტიზირებული ხდება და იქმნება შთაბეჭდილება, რომ ისინიც მხარს უბამენ იმ პოლიტიკურ ძალას, რომელიც ხელისუფლებაში ყოფნის დროს ისეთ ანტიდემოკრატიულ პოლიტიკას ატარებდა, რაზეც ზემოთ ვისაუბრეთ. არადა დღეს ეს ანტიდემოკრატიული ძალები თავს უწოდებენ პროდასავლურს, სინამდვილეში კი ისინი ორიენტირებულნი არიან მხოლოდ რევანშზე და ძალადობაზე. ამ ყოველივეს გათვალისწინებით კი საზოგადოებაში ჩნდება უნდობლობა ანტიდემოკრატიული ძალების მხარდამჭერი დასავლეთის მიმართ, რაც საზოგადოებაში იწვევს ანტიდასავლურ განწყობებს. ამას აძლიერებს ზოგიერთი ყოფილი თუ მოქმედი პოლიტიკოსის თუ ჩინოვნიკის ნაციონალური მოძრაობის პოზიციების გასამყარებელი ძალზე არაკვალიფიციური და მიკერძოებული განცხადებები, რომელიც ჩვენი მოქალაქეების მიერ აღიქმება ზოგადად ამა თუ იმ დასავლური ქვეყნის პოზიციად, მით უმეტეს, როდესაც არ ხდება გასაგებად ახსნა, რომ ამა თუ იმ ჩინოვნიკის თუ პოლიტიკოსის პოზიცია არ უნდა გაიგივდეს მათი სახელმწიფოს პოზიციასთან. ამიტომ იქმნება ნოყიერი ნიადაგი რუსული საბჭოთა ნოსტალგიის გაღვივებისთვის, რასაც ემატება რუსეთის მიერ წარმოებული ჰიბრიდული ომის მეთოდები და საზოგადოებაში თანდათან ღვივდება პრორუსული განწყობები.
ვინაიდან 2003 წელს სახელმწიფო გადატრიალებით ხელისუფლებაში მოსულმა პოლიტიკურმა ძალებმა ე. წ. რევოლუციის საბაბად „გაყალბებული არჩევნები“ გამოიყენეს, ხელისუფლებიდან წასვლის შემდეგაც ისინი მუდამ ცდილობენ, რომ ე. წ. არჩევნების გაყალბების საბაბი გამოიყენონ ახალი რევოლუციის მოსაწყობად და ძალაუფლების ხელში ჩასაგდებად. 2012 წლის შემდეგ ეს მცდელობები პრაქტიკულად ყველა არჩევნებზე ჰქონდათ ანტიდემოკრატიულ ძალებს და დღესაც, 2021 წლის ადგილობრივი არჩევნების წინ ამ სქემას ამუშავებენ. 2012 წლის შემდეგ ყველა არჩევნებზე მუდმივად აპელირებენ გაყალბებებზე და არჩევნების შედეგების არცნობის საბაბით რევოლუციის აუცილებლობაზე, თუმცა, არასოდეს დაუდვიათ გაყალბების საკმარისი კონკრეტული მტკიცებულებები.
ოპოზიციის აქცენტები დღესაც გადატანილია საარჩევნო კომისიებზე გავლენების მოპოვებაზე და დასავლეთიდან მხარდაჭერის მიღებაზე იმ ფონის შესაქმნელად, რომ არჩევნები აუცილებლად ყალბდება და მისი შედეგების არმიღება და ქართული საზოგადოების მხრიდან ამ ფონზე მასობრივი გამოსვლების გზით ხელისუფლების გადაყენება ლეგიტიმურია. მიდის დიდი მუშაობა, რომ ამაზე დასავლეთიდან მიიღონ თანხმობა და მხარდაჭერა.
პოლიტიკური სპექტრში შექმნილია სპეციფიური სიტუაცია. ქართული ოცნების ხელისუფლებას ოპოზიციაში ჰყავს ცესკოში დარეგისტრირებული 60-ზე მეტი პარტია, რომლებიდანაც ნაციონალური მოძრაობის გარდა თითქმის ყველა მხოლოდ 1-2 კაციანი პარტიაა. აქ გამონაკლისი შეიძლება იყოს მხოლოდ პარტია „ლელო“, რომლის ხელმძღვანელებიც არიან მსხვილი ბანკირები და ისინი ასოცირებულნი არიან მევახშეობასთან. „ლელოს“ ხელმძღვანელი ბანკირები იძულებული გახდნენ პოლიტიკაში წასულიყნენ, რათა სისხლისსამართლებრივი დევნისგან თავი გადაერჩინათ. მათ აქვთ სერიოზული ფინანსები ნაციონალურ მოძრაობასთან ერთად და ამით იზიდავენ წვრილ პარტიებს, აკონტროლებენ ოპოზიციურ ტელევიზიებს, საინფორმაციო სააგენტოებს და მოქმედი ჟურნალისტების უმრავლესობას. საკუთრებაში აქვთ უკიდურესად მიკერძოებული ტელევიზიები, რომლებიც ყოველდღიურ პოლიტიკურ აგიტაციასთან ერთად დაკავებულნი არიან უკანონოდ მოპოვებული ჩანაწერების ტირაჟირებით ჯერ კიდევ 2013 წლიდან, რითაც სისტემატურად არღვევენ ადამიანის უფლებებს, რაზეც ხელისუფლება არ რეაგირებს. დანარჩენი პოლიტიკური პარტიები პრაქტიკულად მხოლოდ ქაღალდზე არსებობენ, მათ არც პროგრამა და არც ადგილობრივი ორგანიზაციები არ გააჩნიათ და იძულებულნი არიან, რომ ჩამოეკიდნონ ნაცმოძრაობას და შექმნან მრავალპარტიულობის ილუზია.
ფინანსების დიდი ნაკადის ტრიალი პოლიტიკაში განაპირობებს პოლიტიკურ რყევებს, ადამიანების სხვა პარტიებში გადასვლა-გადმოსვლებს. 2021 წლის თებერვალში საინტერესო ფაქტი მოხდა პრემიერ-მინისტრ გიორგი გახარიას თანამდებობიდან გადადგომით. იგი პრემიერობიდან გადადგა ოპოზიციური პარტიის ლიდერის დაკავების ფორმასთან დაკავშირებული წინააღმდეგობის გამო, შემდეგ გადავიდა ოპოზიციაში და დღეს კენჭს იყრის დედაქალაქის მერად. ძნელია ამის ახსნა პოლიტიკური სიბეცით ან შორსმჭვრეტელობით, რის გამოც საზოგადოების დიდ ნაწილს უჩნდება ეჭვი, რომ ამ პოლიტიკური ნაბიჯის უკან დგას პოლიტიკური ფული. ყოველ შემთხვევაში, დღევანდელი მონაცემებით, მის მიერ გადადგომის შემდეგ შექმნილ პარტიას „საქართველოსთვის“ „ქართული ოცნებისა“ და „ნაციონალური მოძრაობის“ შემდეგ მესამე პოლიტიკურ ძალად ასახელებენ. ამდენად, საინტერესოა, ერთი კვირის შემდეგ, 2 ოქტომბერს ჩასატარებელი ადგილობრივი არჩევნებით რამდენად დადასტურდება ეს მოლოდინები.
არჩევნების წინ შექმნილ სიტუაციასთან დაკავშირებით დამატებით უნდა ითქვას შემდეგი: წინასაარჩევნო კამპანიას ოპოზიცია პრაქტიკულად არ აწარმოებს ხალხის დასარწმუნებლად იმაში, რომ ადგილობრივი თვითმმართველობის გაძლიერება და მათ მიერ კონკრეტული საკითხების გადაწყვეტა მნიშვნელოვანია ქვეყნის დემოკრატიული განვითარებისთვის. თავისი მიზნების შესაბამისად, ოპოზიციის ყველა რესურსი მიმართულია იქითკენ, რომ მმართველი პარტიის მიერ 43 ან მეტი პროცენტის მიღების შემთხვევაში არჩევნები წინასწარ გამოცხადდეს გაყალბებულად, ხოლო ხელისუფლება ძალადობრივად მიტაცებულად და შექმნან იდეოლოგიური ბაზა იმისათვის, რომ ძალადობრივად მიტაცებული ხელისუფლების მიმტაცებლისთვის უკან გამოტაცება ხალხის მიერ სავსებით კანონიერი და ლეგიტიმური ქმედებაა. ამ მიზნის მისაღწევად საქმეში ჩართულია ყველა რესურსი - ფინანსური, იდეოლოგიური, ძალადობრივი, წინა პლანზე გამოსულები არიან ნაცმოძრაობისა და მისი სატელიტი პარტიების იდეოლოგიური ფრონტის მუშაკები, რომლებიც ფორმალურად გაფორმებულები არიან სხავადასხვა ოპოზიციურ ტელევიზიებში, თუმცა, რეალურად წარმოადგენენ ტერორისტულ-ძალადობრივი ფრონტის მეწინავე რაზმს. სწორედ ჟურნალისტებად წოდებული აღნიშნული ეს მოძალადე პარტიული აქტივისტები ცდილობენ ლეგიტიმაცია შესძინონ სიძულვილის ენით მოსაუბრე თავიანთი პარტიული ლიდერების ძალადობრივ მოწოდებებს. ამ ზონდერ-ჟურნალისტების მხრიდან „გაპრავებას“ ექვემდებარება ოპოზიციის ყველა ძალადობრივი მოწოდება და ქმედება - დაწყებული პოლიციელებზე მუქარიდან („თავს გაგიხეთქავ“), მათთვის წითელი საღებავების შესხმიდან და მათზე უშუალოდ განხორციელებული ფიზიკური ძალადობიდან, დამთავრებული სახლებში შეჭრით თუ ხელისუფლების ოჯახის წევრი არასრულწლოვანების ბულინგით. საქმე იქამდეც კი მიდის, რომ ოპოზიციამ ინ მეგის ქარდავას გათეთრება და მისი პოლიტპატიმრად გამოცხადებაც კი დაიწყო, რომლებიც ათასობით ადამიანის მიერ მხილებულია ციხეებში პატიმრების სასტიკი მასობრივი წამებების და არაადამიანური, ღირსების შემლახველი მოპყრობის ორგანიზებასა და უშუალო მონაწილეობაში და ზოგადად წარმოადგენს პენიტენციურ სისტემაში არაადამიანური რეჟიმის დამყარების სახეს. დაინახა რა, რომ ამ ყველაფერს რეალური შედეგი მაინც არ მოაქვს და ხალხის მასობრივ მხარდაჭერას ვერ პოულობს, მათი ბელადი სააკაშვილი ბოლო მცდელობას მიმართავს და მასობრივი არეულობის მოწყობის იმედით საქართველოში ჩამოსვლის კონკრეტულ თარიღსაც კი ასახელებს. ვინაიდან 2 ოქტომბრის არჩევნები პრაქტიკულად რევოლუციური სიტუაციის შექმნის ბოლო შანსია, გამორიცხულიც არ არის, რომ სააკაშვილმა მართლაც გადადგას ეს სასოწარკვეთილი ნაბიჯი.
ერთის მხრივ, პოლიტიზირებული და ანგაჟირებული არასამთავრობო ორგანიზაციები და მეორე მხრივ ქართული საზოგადოების მიერ უარყოფილი პოლიტიკური ძალა „ნაციონალური მოძრაობა“ ცდილობენ დასავლეთი დაარწმუნონ, რომ ხელისუფლებას არ გააჩნია მხარდაჭერა, ხოლო ქვეყნის შიგნით, ოპოზიცია, რადგან არ გააჩნია საკმარისი მხარდაჭერა, როგორც აღვნიშნეთ, 2012 წლიდან სისტემატურად ცდილობს რევანშის გზით რევოლუციის მოწყობას, რაც არის ხელისუფლების ძალადობრივი გზით დამხობის მცდელობები. ამ მიზნის მისაღწევად ებრძვიან ეკლესიას, რომელსაც ქართულ საზოგადოებაში უდიდესი მხარდაჭერა აქვს და საქართველოს ეკლესიის მეთაურის ავტორიტეტი ყველა გამოკითხვაში 2-ჯერ უსწრებს ყველა პოლიტიკოსის ჯამურ ავტორიტეტს. ძალადობრივი გზით ხელისუფლების დამხობის გეგმების განხორციელების გზაზე ნაცმოძრაობა და მისი სატელიტი პარტიები არ ერიდებიან სხვადასხვა ძალადობრივი პროვოკაციების მოწყობას. ასეთი მსხვილმასშტაბიანი პროვოკაციის და ძალადობის მაგალითი იყო 2019 წლის 20 ივნისს საქართველოს პარლამენტზე განხორციელებული შტურმი, რომლის დროსაც განხორციელდა მრავალი თავდასხმა პოლიციელებზე და ხელისუფლების მხრიდან მიღებული საპასუხო ზომების შედეგად რამდენიმე მომიტინგე მძიმედ დაშავდა. ამის შემდეგაც ოპოზიციის მხრიდან არაერთ შედარებით მცირე მასშტაბის ძალადობრივ პროვოკაციებს ჰქონდა ადგილი, რომლებიც ოპოზიციისთვის მეტ-ნაკლები წარმატებით სრულდებოდა. ოპოზიცია რევოლუციური სიტუაციის მოსამწიფებლად ცდილობს შექმნას მოდელირებული რეალობა, მაგრამ ვერ მიდიან რევოლუციამდე სათანადო მხარდაჭერის არარსებობის გამო, მაგრამ ქვეყნის ეკონომიკას მნიშვნელოვნად აზარალებენ. მსოფლიოში გავრცელებული პანდემია და საქართველოში ამ პანდემიის შედეგად ათასობით პირის გარდაცვალება იქცა ხელისუფლების წინააღმდეგ ბრძოლის იარაღად და არის მცდელობა, რომ პანდემიის შედეგად გარდაცვლილები ხეილსუფლების შეგნებული მოქმედების თუ უმოქმედობის მსხვერპლებად გამოაცხადონ.
ამ ბრძოლაში ცალკე ადგილი უკავია ხელისუფლების დადანაშაულებას ნეპოტიზმსა და კორუფციაში. ჩვენ შორსა ვართ იმ აზრისგან, რომ ხელისუფლება თავისუფალია ამ სენისგან, მაგრამ როდესაც ვიხსენებთ 2004-2012 წლებში საქართველოში დამკვიდრებულ, პრაქტიკულად გაოფიციალებულ, სახელმწიფო მმართველობის დონეზე აყვანილ ელიტურ კორუფციას, რა თქმა უნდა, დღევანდელი კორუფცია და ნეპოტიზმი იმასთან შედარებით უმცირესად გვეჩვენება. ზემოხსენებულ წლებში ოფიციალურად იქმნებოდა ფონდები, რომლებში თანხის გადარიცხვასაც აიძულებდნენ მიზანში ამოღებულ ბიზნესმენებს თუ სხვა მოქალაქეებს, ან ისინი უბრალოდ, „საკუთარი ნებით“ ჩუქნიდნენ სახელმწიფოს საკუთარ ქონებებს. გარეგნულად ისე ჩანდა, რომ რიგით დონეზე აღმოფხვრილი იყო კორუფცია, მაგრამ ეს ყველაფერი გადანაცვლებული იყო უმაღლეს ეშელონებში, რომლებიც სრულად აკონტროლებდნენ მოქალაქეებისგან გამოძალულ, ოფიციალურად „ნებაყოფლობით“ გადახდილ დიდძალ ფულად ნაკადებს და უკვე ოფიციალურ პრემიებად თუ წამახალისებელ საჩუქრებად მათი გაფორმების გზით უკან უბრუნებდნენ თავისი გუნდის ყველაზე გამორჩეულ და ერთგულ წევრებს. ამრიგად, იქმნებოდა სურათი, როდესაც ქვედა დონეებზე არც პოლიციელებს და არც სხვა სახელმწიფო მოხელეებს არ სჭირდებოდათ ქრთამის სახით თანხის მიღება მოქალაქისგან, რადგან ამას სახელმწიფო ინსტიტუტები ლეგიტიმირებული ძალადობის გზით ართმევდნენ მოქალაქეებს და ურიგებდნენ ჩინოვნიკებს და მათ მსახურ პარტიულ აქტივისტებს. ეს იყო ხელისუფლების მიერ შექმნილი სისტემა, რომელიც დღეს აღარ არსებობს, თუმცა, ვიმეორებთ, რასაკვირველია კორუფციას და ნეპოტიზმს დღევანდელ ხელისუფლებაშიც აქვს ადგილი და მათ წინააღმდეგ უფრო გადამჭრელი ზომების მიღებაა საჭირო.
უფლებადაცვით სფეროში ნეიტრალურ მოთამაშეთა არარსებობის კრიზისს ამწვავებს ის ფაქტი, რომ ორი მნიშვნელოვანი სახელმწიფო ინსტიტუტის წარმომადგენელი - ომბუდსმენი და სახელმწიფო ინსპექტორი ასევე გადაქცეულები არიან პოლიტიკურ მხარეებად და ფაქტობრივად წარმოადგენენ ოპოზიციური სპექტრის ინტერესების გამტარებელ ორგანოებს. ჩვენ კარგად გვესმის, რომ ორივე ეს ინსტიტუტი თავისი შინაარსით მოწოდებული უნდა იყოს სახელმწიფო მოხელეთა გადაცდომების თუ დანაშაულების მხილებისა და მათ წინააღმდეგ ზომების მიღებისკენ, მაგრამ მათი მწვავე რეაგირებება ერთი მიმართულებით გამოკვეთილ ზოგჯერ უმნიშვნელო დარღვევაზე და მათი დუმილები მეორე მხრიდან გამოვლენილ სერიოზულ დანაშაულებზე პირდაპირ გვაფიქრებინებს, რომ მათი მიკერძოებულობის დონე მნიშვნელოვნად გადასცდა დასაშვებობის ზღვარს და ისინიც იქცნენ ოპოზიციის უბრალო ინსტრუმენტებად პოლიტიკურ ბრძოლაში.
დღევანდელი ხელისუფლების სუსტ ადგილად მიგვაჩნია ის ფაქტი, რომ ის სათანადოდ ვერ ალაგებს ურთიერთობებს დასავლეთთან, სტრატეგიული პარტნიორების წინაშე წარადგენს ნაკლებად დამაჯერებელ ანგარიშებს, სერიოზული პრობლემები აქვს საკადრო პოლიტიკაში და არასათანადოდ ან არადროულად იძიებს საზოგადოებისათვის მნიშვნელოვან დანაშაულებრივ თუ სხვა სახის ფაქტებს, რაც იწვევს მის მიმართ საზოგადოების ნდობის შემცირებას.
ბუნებრივია, ხელისუფლების ამ ნაკლოვანებებს მეტ-ნაკლები წარმატებით იყენებენ ოპოზიციონერი პოლიტიკოსები, უფლებადამცველები და ჟურნალისტები, რომლებიც მუდმივად ცდილობენ ხელისუფლების წარმომადგენელთა მხრიდან გამოვლენილი შეცდომების თუ დანაშაულების არა გამოსწორებას, არამედ მათ განზოგადებას, ისეთი მოდელირებული რეალობის დახატვას, რომ კონკრეტული ჩინოვნიკის მხრიდან ჩადენილი თითოეული გადაცდომის თუ დანაშაულის უკან თითქოს დგას ასეთი დანაშაულების მთელი სისტემა, ანუ მმართველობის ყველა რგოლში ადგილი აქვს სისტემურ დანაშაულებს, ხოლო თუ ამას დავუმატებთ ოპოზიციის მხრიდან ტვინების გამორეცხვის გზით იმის მუდმივ პროპაგანდას, რომ დღევანდელი ხელისუფლება „ატარებს რუსულ ინტერესებს“, რომ ივანიშვილი არის „პუტინის მიერ საქართველოს დასამონებლად გამოგზავნილი რუსი ოლიგარქი და დასავლეთის მტერი, რომელიც მდიდრდება ქართველების გაღარიბების ხარჯზე“, რომ „მისი მმართველობის სისტემა ძირგამომპალია და დღეს თუ არა ხვალ აუცილებლად წაიქცევა“, გასაგები გახდება, რომ ხელისუფლების დემონიზაცია და მისგან მტრის ხატის გამოძერწვა მიმდინარეობს გეგმაზომიერად. ბოლშევიკური პროპაგანდის ეს მეთოდები ხალხის გარკვეულ ნაწილზე რომ წარმატებით მუშაობს, ამაზე ისიც მიუთითებს, რომ ამ იდეების მქადაგებელ ნაციონალურ მოძრაობას დღესაც საქართველოს ამომრჩეველთა დაახლოებით ¼ ემხრობა. ასეთ ამომრჩევლებს სააკაშვილმა ბოლო ხანებში კიდევ ერთი დამატებითი ბოლშევიკური იდეოლოგიური საკვები შესთავაზა და დაპირდა, რომ ხელისუფლებაში დაბრუნების შემდეგ ივანიშვილს ჩამოართმევდა მთელ ქონებას და ხალხს გადაუნაწილებდა („მემამულეების მიწები - გლეხებს, კაპიტალისტების ფაბრიკა-ქარხნები - მუშებს!“).
ნებისმიერ, მათ შორის დღევანდელ ხელისუფლებასაც სჭირდება განახლებაც და ცვლილებაც, ისიც ფაქტია, რომ წესიერი ადამიანები არსებობენ ყველა პოლიტიკურ პარტიაში, მათ შორის ზოგიერთი გულუბრყვილო შეიძლება ნაციონალური მოძრაობის წევრი ან გულშემატკივარიც იყოს და სჯეროდეს, რომ ეს პარტია შეიცვალა და გაკეთილშობილდა, რომ ამ პარტიის აგრესიას და მათი არადემოკრატიული მმართველობის ფორმებსა და მეთოდებს ამჯერად კოალიციური ერთობის სხვა პარტიები დააბალანსებენ. ჩვენი მიზანი მხოლოდ ის არის, რომ ხალხის მოტყუების ხარჯზე ხალხისავე ნებით არ მოხდეს ანტიდემოკრატული ხელისუფლების დაბრუნება. საზოგადოებას მუდამ ახსოვდეს მმართველობის ის ფაშისტურ-ბოლშევიკური ფორმები და მეთოდები, რომელიც საკუთარ თავზე გადაიტანა. იმედია, ქართული საზოგადოება საკმაოდ გამოცდილია საიმისოდ, რომ ლამაზი სიტყვებისა და ხშირად უკიდეგანო ტყუილების უკან გაარჩიოს შავი და თეთრი.
რასაკვირველია, ყველას თავისი აზრი და არჩევანის თავისუფლება აქვს, ჩვენი მყარი აზრი კი ის არის, რომ ნაციონალური მოძრაობის ბელადებს ქვეყნის დემოკრატიულად მართვის რაიმე რესურსი არ გააჩნიათ და ხმამაღალი განცხადებების მიუხედავად არც იმისთვის არიან მზად, რომ ხელისუფლებაში დაბრუნების შემთხვევაში რეალური ძალაუფლება სხვას გაუყონ. ეს კარგად დაგვანახვა არცთუ შორეულმა წარსულმა, როდესაც ისინი 2003 წელს კოალიციურად მოვიდნენ ხელისუფლებაში და შემდგომ რაც დამართეს ჯერ თავისივე პოლიტიკურ პარტნიორებს, ხოლო შემდეგ მთელ ქვეყანას. ამიტომ ჩვენი ძალებით მაქსიმუმს გავაკეთებთ იმისათვის, რომ საქართველოში არ დაბრუნდეს ადამიანის უფლებების ისეთი კატასტროფული მდგომარეობა, როგორიც იყო მათი მმართველობის დროს.
Report in English
Since gaining the independence each government of Georgia has declared its domestic and foreign policy as oriented on the integration into the Euro-Atlantic space and introduction of the European values in the country. The society of Georgia in early 1990s only was learning the European lifestyle, although with some wrong, naïve and elated expectations. Zurab Zhvania’s widely known phrase (“I am Georgian, therefore I am European”) on the one hand underlined Georgia’s belonging to the European civilization and on the other expressed the willingness to return in its natural environment. However, the difficult geostrategic situation, aggressive neighbourhood, internal conflicts, lost territories, soviet mentality of the society and other factors considerably impeded this aspiration to be fulfilled.
The Government of Georgia took advantage from Russia’s weakened position and through the use of close contacts and successful foreign policies managed to gain international importance for the country, converted it into transit space for oil and gas pipelines and removed the Russian military bases from the territory of Georgia. At the same time, in the second part of 1990s human rights organizations were created in Georgia with increasing influence on the public life. Largely they stayed aside from the political confrontation, maintained neutral positions and genuinely tried to establish western values in the society. Shevardnadze respected newly established and developing human rights organizations as he knew that they were supported and encouraged by the strong states and western international organizations with the high authority. Meanwhile, against the weakened Russia, the Government of Georgia realized that the source for gaining and maintaining the power gradually had been shifted from Russia to the West. Therefore the aim of the authority was focused on getting the real support from the West. And one of the ways to win their favour lay through the respect of civil society organizations, which were highly appreciated in the Western world.
It is hard to say that Shevardnadze, having Communist background and mentality, all of a sudden became an ardent fan of democratic ideas and values, but being well accustomed in making a political career through paying ideological tribute to Moscow, he did the same vis-à-vis the western world. Shevardnadze, with his faith and actions well reflected in 1970s-80s, was a genuine communist, but for him the latter was rather the tool for gaining and retaining the power, rather the choice based on the value. When this tool had become blunt and inapplicable, the exemplary communist Shevardnadze became the exemplary anti-communist and democrat Shevardnadze demonstrating his adherence to the democratic ideas to his new bosses – the leaders of strong western countries that became the allies of Georgia. Sometimes Shevardnadze’s desire to demonstrate his commitment to the Western values was so big that some people even though that democracy was a light burden.
At the very least the process of establishing the democratic values in Georgia was advanced at the cross of the 20th and the 21st centuries. The process was undermined by Soviet mentality, which assumed that for a wealthy life, just like in the Soviet time, when formal recognition of a great communist ideas and the alleged communist lifestyle would be enough to obtain property and a favourable position. Propaganda of communist ideology was replaced with the propaganda of western values, and many thought that verbal recognition of a new ideology would be enough for arranging a comfortable life. That’s why in parallel to the recognition of western values and its alleged establishment in the country, the society was penetrated with the corruption and nepotism, which weakened the state institutions. Just exactly the weak institutions played an important role in collapsing the power after the coup d’état in November 2003 that was organized by the high-level authorities – the former chairman of the ruling party and then the Head of City Council, and former and then acting chairs of the Parliament and other officials. That coup d’état they called the Rose Revolution and attached the greatest efforts to gain its legitimation from the western powers. They did their best to show to the West that they were more dedicated and committed to the democratic and western values than Shevardnadze. At the initial stage they even succeeded and achieved some considerable victories. Moreover, their performance was so convincing that in 2005 the USA President George Bush visited Georgia and in his public speech referred the country as “a Beacon of Democracy”. In reality, already from 2004, the new Government started to implement completely different policy that could be described as Bolshevik-style governance with a democratic façade. National Movement that came to power through the coup d’état managed to demonstrate itself as democrats and guarantors of the western values using for this purpose highly paid and influential western lobbyists. And it is easy to understand if reminded that the leading actors in the power where the former human rights champions who had gained the western support from the early 1990s. They, as defenders of human rights had a high reputation in the West, but they abused their trust and largely they encouraged the anti-democratic developments in the country. Already in the beginning of 2004 Georgia experienced horrible anti-democratic process depreciating exactly the Western values.
One-party Government of the National Movement and their lobbyists bred society with false stereotypes for many years. However the time showed that even the most beautiful narrative would fail to disguise the genuine actions of the power. Georgian society, i.e. the people, who experienced the governance from 2004 to 2012, call this period as a time of bringing down human rights, democracy and fundamental principles of the European values. Some of the results of that time are listed below:
In 2004-2012 Georgia had one-party, soviet-style (Supreme Council) decorative Parliament, ready to adopt any resolution dictated by the President. Therefore the baseline principles of democratic Government – the distribution of power between three branches (legislative, executive and judicial) and mutual checks and balances – were blatantly neglected.
In 2004-2012, in contrary to the European values Saakashvili completely neglected the democratic principles through tailoring the Constitution for his own fitness, monopolizing TV space, using entire informational area for his PR purposes, announcing any opponents as the enemies and labeling them as the agents/spies of unfriendly country.
In 2004-2012, in contrary to the European values, the following was found as a Protection of Human Rights, Democratic Principles and European Values and used as methods of governance and as a tool for retaining the power:
1. Total control, violence and intimidation against population; persecution on the grounds of political affiliation; dismissal of individuals (or their family members) for political position; disrespect of the law; and announcing intelligencia as sludge just like Lenin’s slogan (“Inteligencia shit”).
2. Dispersal of demonstrations using the brutal and discouraging methods, and time by time having the police in the streets chanting the name of the President (that could happen only under the communist and fascist regimes); organization of youth camps “Patriots” like pioneers’ or Hitlerugent camps based on the ideology; establishment of semi-legal “zonder-brigades” in a form of Komsomol-type students’ self-governance bodies, and experience in such brigades was a precondition for a party carrier development;
3. Disposession of entrepreneurs and nationalization of private property without adequate compensation if the state of ruling party wanted to do so. Open or covert racket of the bussness and monopolization of the most profitable businesses to the benefit of the state. In the countries where the European values are respected the people are protected from such unfair measures not only by the democratic traditions and the strong civil society, but also by the independent court. In Georgia however there were none of them, although the Government was hoisting the EU falg;
4. The police, prosecution, judicial and penitentiary agencies were managed from one center (like the Bolshevik system, it also included the security services). Such arrangement enabled the authorities to be a winner in the cases against an ordinary citizen, although the latter could be absolutely innocent;
5. Georgian courts practically never issued non-guilty verdicts and were focused not on the establishment of truth, but on getting the confession (or self-incrimination) from the defendant, or provide evidence against others (or blame the others in commission of a crime) either blame them, and through plea bargain set the defendant free or provide some other favourable conditions;
6. These and other unfair actions were conducted in the name of the law, in parallel of Bolshevik-style brainwashing of the population about alleged success on the way of developments, including the rhetoric about increasing budget, construction of roads, hospitals, schools, empowering the police and the army, and combating corruption. Against this background, however, they drew a veil over the unlawfulness, unfairness, elite corruption and many other gaps and shortcomings, thus entailing systemic and inevitable gross violation of human rights – and all of those unfair acts and wrongdoings were exercised in the name of lawfulness and justice;
7. Governance through the gangster methods aimed at threatening and oppressing the victims to make them obedient was applied to rob them easily, make them like slaves and through such methods squash the attempts of free expression and declare the victory in the elections, followed with creation of pseudo-opposition, pseudo NGOs and pseudo-inteligencia resulted in pseudo-democracy, pseudo-trade unions, etc.;
8. Authority of public servants was boosted in parallel of maximum restriction of the rights of citizens; and everything again under the pseudo-patriotic slogan of protection of the state interests. The major focus is made on demonstration of super powerful Army and the Police – as the symbols of the strength of the state. The reason was to prevent any protest from its very root. Simultaneously to the demonstration of invincibility of the Army and law-enforcement institutions, the own population was the target of that power, while the propagating machinery attributed such actions to the fight against crime and for public order. Government ideologists justified all inhuman and unfair actions referring to the people’s and state interests. Brutal dispersal of protesting rallies and other atrocities made a real picture of their “democratic” governance;
9. Behind of the façade democracy there were strictly centralized and anti-democratic forms of governance hiding all important information from the society and fully ignoring the civil society, which meant inevitable violation of human rights;
10. State model based on the policing allowed illegal interception, negligence of the rights of employed citizens – they were fired without any good reason, and such right also was provided to the employers by the law. At the same time it was absolutely impossible to use the right to strike since the police and employers used every possible mental and physical means of terror to discourage the workers from going on the strike.
One of the key documents of the European values – European Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms guarantees the right of citizens to life, also the rights to be free from slavery and servitude, illegal arrest, unfair trial, every type of discrimination and other wrongdoings. The Government only verbally declared about all of the aforementioned rights, but in practice nothing was done for protection of these principles in reality. In a real life the authorities applied “Soviet Propaganda” to make blind the people, including the barefaced lie, demagogy, inception of alleged “century’s constructions”, theories about care for people’s needs, while in practice the people saw the President and his team far away from the democracy and European values.
Therefore, in 2004-2012 the European Democratic Values and the EU flag (which is the symbol of freedom, democracy and human rights protection across the world) hoisted next to the state flag of Georgia became the tools for cheating.
Saakashvili’s anti-democratic domestic policy and badly estimated foreign policy resulted in the gravest event – Russian-Georgian war in August 2008, with its tragic outcomes: alienation of 20% of country’s territory; thousands of killed and wounded; and hundred thousands of IDPs. However, some of his supporters attribute this failure to his purposeful policy, rather his misestimation, let alone the shameful behavior of the Supreme Commander-in-Chief during the war.
From 2012 the human rights situation has been changed to the certain extent, but many of the problems still remain, and the considerable number of problems just assumed the new essence and meaning. Radical changes are demonstrated within the penitentiary establishments, where the systemic torture and inhuman and degrading treatment have been eliminated. Some positive changes are witnessed also in judiciary, where the non-guilty verdicts from 0.001% in 2012 increased by 5-10%. Although the judges’ corps largely remains the same, the policy has been changed and today they are not obedient performers of the assignments coming from the prosecutors’ office, and also formally they do not represent the institution subordinated to the office of the Prosecutor General. However it hardly can be said that today Georgian judiciary is fully free from the political control of the Government that is quite visible for the observers. It is true that in 2012 replacement of all judges appointed by the previous power was difficult and, at the same time, unlawful; however the most of them could be replaced after expiry of their 10- year term in office. This term for many of them expired in 2014-2016. Quite surprisingly the Government decided to assign them for more 10-year term, or even provide life-long appointment. This decision had rather negative impact on the confidence to the judiciary. We find it as a mistake of the Government.
Improvement is also visible in the police with regard of their attitude to the society. The practice of killing the youngsters in the street has been eliminated, as well as of dispersing the demonstrations through the brutal means. The police however still apply the ugly method of putting the firearm or drugs to the alleged offenders in order to ‘consolidate’ certain cases. In other words, although the systemic violation of human rights established by the previous Government is eliminated today, but we still are witnessing certain facts of that practice. Of course the victims of such conduct hardly find any justification to such situation. Different reasons prevent from a full elimination of the aforementioned practice.
One of the reasons is the situation established in the field of human rights. From 2003 90% of human rights champions went to the politics and during their presence in the Government they introduced above described standards of the human rights and the western values. Today they are divided into different camps, based on their own political taste. Human rights champions who in 2003 put on the shoes of politicians or revolutionaries - after leaving the power, i.e. from 2012 till now – found their place in the opposition, while some of them still adapted the gown of human rights defenders. But in fact they are supporters of the current opposition, sort of political officers; however, formally they represent human rights defenders. Unfortunately, for this reason, there is no space for neutral human rights champions in Georgia. Due to this situation we are facing a single-side approach to the facts of human rights violation - TV channels constantly put the stress only on violation of rights of politically committed persons and ignore the ordinary violations. It can be said that today the government is a hostage of politicized human rights defenders. Therefore it often takes decision not on the basis of lawfulness, but on the basis of reasonability. It was well demonstrated when completely inadequate decisions were made vis-à-vis political figures. We understand that it is difficult to stand against international pressure, but any retreat or favour to the political objectives at the expense of justice always brings down the level of public support to the Government.
Over the recent period the statements, comments and reports by the international community representatives become more and more engaging and politicized. Seams that they also support the political power, which pursued the anti-democratic policy described above. It is worth to mention that today that anti-democratic power tries to affiliate itself to the pro-western parties, but in fact they only dream about revenge and violence. Taking into account all of the aforementioned, the authority of the Western powers that support anti-democratic forces is dwindling in the society. Such attitude is fueled by the statements coming from former or acting politicians and/or officials to foster the positions of the National Movement. These are very incorrect and biased statements found by our population as the position of certain western countries, especially when they are not followed with the explanation that such statements should not be equalized with the official position of the state. Therefore, it creates a good soil for breeding soviet nostalgy and together with the Hybrid War methods fuels the pro-Russian mood in the society.
Since the Political forces that took the power in 2003 used “falsification of elections” as a pretext for so called revolution, after losing the power they still try to use the same pretext for organizing new revolution and taking over the power. The anti-democratic forces have made such attempts practically during each election since 2012. And now, before the local elections, they are designing exactly the same scheme. Since 2012 they have constantly referred to the falsification of elections and necessity to organize the revolution on the ground of boycotting the election results. However, they have never submitted any plausible evidence to prove election falsification.
Today the opposition still tries to gain the influence over the electoral commissions and get the support from the west. They vigorously create the background that the elections will be falsified. They state that non-recognition of election results and mass-demonstrations for ousting the authority will be legitimate. They work hard to gain the consent and support from the west.
Very specific situation prevails in the political spectrum. More 60 parties registered in the Central Electoral Commission (CEC) represent the opposition to the Georgian Dream. Most of those opposition parties, except of the National Movement, have a few members. Here exception can be Lelo, led by bankers who are associated with the loan sharks. Bankers leading Lelo have been forced to go into the politics in order to avoid criminal prosecution. Together with the National Movement they possess serious funds through which they attract small parties, control the oppositional TV channels, informational agencies and the majority of active journalists. The TV channels owned by them, in addition to the everyday propaganda also disseminate the records obtained through illegal ways, even from 2013. Such performance is the systematic violation of human rights, but there is no response from the side of the Government. The other political parties in fact exist only on a paper. They have neither programs, nor the local organizations, therefore they are forced to use the National Movement as a locomotive and create an illusion of multi-party environment.
Large financial flow in the politics causes the political instabilities, movement of people from one party to another. In February 2021 the Prime Minister Gakharia resigned that was followed with the interesting development. He resigned due to his disagreement with the form of arrest of the oppositional leader. Then he went to the opposition and today he is the candidate to the Mayor of the Capital. It is rather hard to explain such development with the political blindness or predictability, and thus the large part of the society has the suspicion that some political money is behind of this political step. According to the information available today the party Georgia, which has been created after his resignation, is referred as the third political force after the Georgian Dream and the National Movement. It is interesting how these expectations will be met after the local elections of October 2.
Additional observation shall be made with regard of pre-election situation: opposition, in fact, does not perform the pre-election campaign to convince the electorate in the necessity of stronger democratic self-governance. All the resources of the opposition are directed to the following: if the ruling party will get 43 or more percent the advance statements shall be made with regard of falsified elections, followed with the seizure of power. They need to create an ideological basis to convince the public in the following: there are people behind to such “seizure”, thus it is a legal and legitimate action. All resources have been mobilized to achieve this goal – financial, ideological, and physical, etc. Representatives of ideological corps from the National Movement and its satellite parties are at the front line of this struggle. Formally they are employed at different oppositional TV channels, but in reality they make up a brigade of the terroristic and violent battle field. Aforementioned so called journalists – the violent party-activists – try to legitimate the statements of their party leaders, who are using a hate language for their violent calls. These ‘zonder-journalists’ are entitled to ‘legitimize’ all violent calls and actions, including the intimidation of the police (‘we will break your head’), pouring the red paintings to then, also some physical violence exercised against them. At the same time they also raid into the houses of public officials and even resort bulling against minors of their families. The opposition has tried to demonstrate as innocent Megis Kardava and refer him as a political prisoner – he is that very Megis Kardava who is identified by thousands of people as a person who tortured the prisoners and was widely known as the organizer of the inhuman and degrading treatment of prisoners and even as the personal performer of such violent acts. This very person was a symbol of inhuman regime established in Georgian penitentiary system. Having seen that all of these steps bring no results and that they failed to gain the mass support from the population, their leader, Saakashvili, resorted to the last measure and announced the specific date of his arrival in Georgia with the aim to start mass disorder. Since the elections of October 2 represent the last chance to create the revolutionary situation, it is quite possible that Saakashvili would make such desperate attempt.
On the one hand the politicized and agitated NGOs and the political force National Movement rejected by the Georgian Society on the other, try to convince the West that the Government has no support in the electorate. As it has been mentioned, from 2012 opposition constantly has tried to have its revenge in a form of revolution, which is the attempt to overthrow the power by the force. In order to achieve this goal they also are fighting against the church, which has a great support and respect from the Georgian society, and the Head of the Georgian Church has a twice more authority at any survey than all other political leaders in total. On the way to the implementation of their plans with regard of overthrowing the state authorities, the National Movement and its satellite parties do not scruple to use any means, including the violent provocations. The attack organized against the Parliament on 20 June 2019 is one example of such wide-scale provocation, when they attacked the police several times. As a result of Government’s response a few demonstrators were heavily injured. Even after that the opposition organized several violent provocations of a smaller scale, achieving certain success. The opposition tries to create a modeling reality to mature the revolutionary situation, but due to the lack of support fails to achieve the critical situation necessary for organizing the revolution, but poses the threat to the economic development of the country. Pandemic situation across the world and the death of thousands of people in Georgia became the weapon for fighting against the Government. There is an attempt to declare of those who died from the Covid-19 as the victims of intentional actions or inactions by the government.
In this confrontation the opposition refers to the nepotism and corruption, in which they blame the Government. We do not believe that the Government does not suffer from these decease, but when we remember the situation in 2004-2012, when corruption was put at an official level, at the level of state management – the elite corruption, of course the current corruption and nepotism we find as a minor gap in comparison of those in 2004-2012. At that time they used to create official funds where the targeted businessmen or other citizens were forced to deposit money, or they just simply presented to the state their properties of their own “free will”.
For the outside observers the country was free from the corruption, but in fact everything was shifted to the high echelons, which exercised control over the huge amount of cash flow extorted ‘officially’ and ‘voluntarily’ from the citizens, and then distributed the funds to the most prominent and committed members of their team in form of gifts or bonus. Therefore, the situation was as follows: at the lower level, neither police nor other public servants were in need to take a bribe from the citizens, since the state institutions forcibly obtained money through the ‘legitimate’ means and then distributed it among the officials and party activists. That was the system created by the system, which does not exist any longer. However, we reiterate: clearly the corruption and nepotism is witnessed in today’s Government, and it is necessary to apply more decisive measure against them.
There are no neutral actors in the field of human rights protection and such situation is causing serious crisis. Two facts exacerbate this crisis: representative of two important state institutions – public defender and the state inspector – also have become the political sides and represent the bodies protecting the interests of the opposition. We clearly understand that both of these institutions, by their very essence, should be committed to identify and take measures against the omissions by the public officials. However, very severe reaction against some minor omission and the blind eyes against serious crime clearly show that the bias of these institutions has gone beyond the border of admissibility and they also became the ordinary tools of opposition in their political fight.
We believe that the weak point of the Government is its failure to arrange the relations with the West, to submit convincing reports to its strategic partners, to solve the problems in human resources policy and to conduct effective and timely investigation of the crimes under the high interests of the public. All of these facts entail the reduction of the public trust to the Government.
Quite naturally, these gaps of the Government are used by the opposition, human rights defenders and journalists with more or less success. Their aim is not to rectify the mistakes made by the Government and constantly generalize them and depict the model reality to convince the observers that behind of each and every omission or offense there is a coherent system of the crime, i.e. allegedly the systemic offences penetrate through entire chain of the government; and if we add here the brain-washing from the side of opposition, and the permanent propaganda that the Government pursues “the interests of Russia”, that Ivanishvili is a Russian oligarch “sent by Putin to make Georgia obedient and he is the enemy of the West, and he is gaining his wealth while putting the Georgian people in the poverty”, that his governance is “eroded and sooner or later it will definitely collapse” – it becomes clear that the opposition tries to create the image of enemy and demonize the authorities, and their attempt is quite successful that is demonstrated in the results of surveys: even today about one fourth of voters support the National Movement. Saakashvili has recently offered to these voters one additional Bolshevik-style lure and promised to confiscate Ivanishvili’s all property after his return to the power and distribute them among the people (“the land of landlords to the farmers, the factories of capitalists to the workers!”).
Any government, including the current one, needs some renewal and changes. It is the fact that there are decent people in every political party. Some of them may be innocent or fan of National Movement, who believes that the party has been changed to the better. They also may think that aggression of that party and their anti-democratic forms and methods of governance will be balanced by other parties of the coalition.
We have only one goal – to avoid return of anti-democratic forces at the expense of deception of the people. The society shall always remember the fascist and Bolshevik-style forms of Governance. We do hope that the Georgian society has enough experience to make difference between black and white behind of the boundless lie.
It goes without saying that everybody has the right to the own opinion and to the freedom of choice. We firmly believe that the bosses of the National Movement have no resources for democratic governance and despite of the loud statements they are not ready to share the authority with others in the case of return in the power. It was well demonstrated by the recent past, when in 2003 the National Movement came to power in the coalition and then we all witnessed what they did with their own political partners and, later on, with the entire country. Therefore, we will do our best to prevent Georgia from going back to the catastrophic situation established in the country at the time of ruling of that power.
The Government of Georgia took advantage from Russia’s weakened position and through the use of close contacts and successful foreign policies managed to gain international importance for the country, converted it into transit space for oil and gas pipelines and removed the Russian military bases from the territory of Georgia. At the same time, in the second part of 1990s human rights organizations were created in Georgia with increasing influence on the public life. Largely they stayed aside from the political confrontation, maintained neutral positions and genuinely tried to establish western values in the society. Shevardnadze respected newly established and developing human rights organizations as he knew that they were supported and encouraged by the strong states and western international organizations with the high authority. Meanwhile, against the weakened Russia, the Government of Georgia realized that the source for gaining and maintaining the power gradually had been shifted from Russia to the West. Therefore the aim of the authority was focused on getting the real support from the West. And one of the ways to win their favour lay through the respect of civil society organizations, which were highly appreciated in the Western world.
It is hard to say that Shevardnadze, having Communist background and mentality, all of a sudden became an ardent fan of democratic ideas and values, but being well accustomed in making a political career through paying ideological tribute to Moscow, he did the same vis-à-vis the western world. Shevardnadze, with his faith and actions well reflected in 1970s-80s, was a genuine communist, but for him the latter was rather the tool for gaining and retaining the power, rather the choice based on the value. When this tool had become blunt and inapplicable, the exemplary communist Shevardnadze became the exemplary anti-communist and democrat Shevardnadze demonstrating his adherence to the democratic ideas to his new bosses – the leaders of strong western countries that became the allies of Georgia. Sometimes Shevardnadze’s desire to demonstrate his commitment to the Western values was so big that some people even though that democracy was a light burden.
At the very least the process of establishing the democratic values in Georgia was advanced at the cross of the 20th and the 21st centuries. The process was undermined by Soviet mentality, which assumed that for a wealthy life, just like in the Soviet time, when formal recognition of a great communist ideas and the alleged communist lifestyle would be enough to obtain property and a favourable position. Propaganda of communist ideology was replaced with the propaganda of western values, and many thought that verbal recognition of a new ideology would be enough for arranging a comfortable life. That’s why in parallel to the recognition of western values and its alleged establishment in the country, the society was penetrated with the corruption and nepotism, which weakened the state institutions. Just exactly the weak institutions played an important role in collapsing the power after the coup d’état in November 2003 that was organized by the high-level authorities – the former chairman of the ruling party and then the Head of City Council, and former and then acting chairs of the Parliament and other officials. That coup d’état they called the Rose Revolution and attached the greatest efforts to gain its legitimation from the western powers. They did their best to show to the West that they were more dedicated and committed to the democratic and western values than Shevardnadze. At the initial stage they even succeeded and achieved some considerable victories. Moreover, their performance was so convincing that in 2005 the USA President George Bush visited Georgia and in his public speech referred the country as “a Beacon of Democracy”. In reality, already from 2004, the new Government started to implement completely different policy that could be described as Bolshevik-style governance with a democratic façade. National Movement that came to power through the coup d’état managed to demonstrate itself as democrats and guarantors of the western values using for this purpose highly paid and influential western lobbyists. And it is easy to understand if reminded that the leading actors in the power where the former human rights champions who had gained the western support from the early 1990s. They, as defenders of human rights had a high reputation in the West, but they abused their trust and largely they encouraged the anti-democratic developments in the country. Already in the beginning of 2004 Georgia experienced horrible anti-democratic process depreciating exactly the Western values.
One-party Government of the National Movement and their lobbyists bred society with false stereotypes for many years. However the time showed that even the most beautiful narrative would fail to disguise the genuine actions of the power. Georgian society, i.e. the people, who experienced the governance from 2004 to 2012, call this period as a time of bringing down human rights, democracy and fundamental principles of the European values. Some of the results of that time are listed below:
In 2004-2012 Georgia had one-party, soviet-style (Supreme Council) decorative Parliament, ready to adopt any resolution dictated by the President. Therefore the baseline principles of democratic Government – the distribution of power between three branches (legislative, executive and judicial) and mutual checks and balances – were blatantly neglected.
In 2004-2012, in contrary to the European values Saakashvili completely neglected the democratic principles through tailoring the Constitution for his own fitness, monopolizing TV space, using entire informational area for his PR purposes, announcing any opponents as the enemies and labeling them as the agents/spies of unfriendly country.
In 2004-2012, in contrary to the European values, the following was found as a Protection of Human Rights, Democratic Principles and European Values and used as methods of governance and as a tool for retaining the power:
1. Total control, violence and intimidation against population; persecution on the grounds of political affiliation; dismissal of individuals (or their family members) for political position; disrespect of the law; and announcing intelligencia as sludge just like Lenin’s slogan (“Inteligencia shit”).
2. Dispersal of demonstrations using the brutal and discouraging methods, and time by time having the police in the streets chanting the name of the President (that could happen only under the communist and fascist regimes); organization of youth camps “Patriots” like pioneers’ or Hitlerugent camps based on the ideology; establishment of semi-legal “zonder-brigades” in a form of Komsomol-type students’ self-governance bodies, and experience in such brigades was a precondition for a party carrier development;
3. Disposession of entrepreneurs and nationalization of private property without adequate compensation if the state of ruling party wanted to do so. Open or covert racket of the bussness and monopolization of the most profitable businesses to the benefit of the state. In the countries where the European values are respected the people are protected from such unfair measures not only by the democratic traditions and the strong civil society, but also by the independent court. In Georgia however there were none of them, although the Government was hoisting the EU falg;
4. The police, prosecution, judicial and penitentiary agencies were managed from one center (like the Bolshevik system, it also included the security services). Such arrangement enabled the authorities to be a winner in the cases against an ordinary citizen, although the latter could be absolutely innocent;
5. Georgian courts practically never issued non-guilty verdicts and were focused not on the establishment of truth, but on getting the confession (or self-incrimination) from the defendant, or provide evidence against others (or blame the others in commission of a crime) either blame them, and through plea bargain set the defendant free or provide some other favourable conditions;
6. These and other unfair actions were conducted in the name of the law, in parallel of Bolshevik-style brainwashing of the population about alleged success on the way of developments, including the rhetoric about increasing budget, construction of roads, hospitals, schools, empowering the police and the army, and combating corruption. Against this background, however, they drew a veil over the unlawfulness, unfairness, elite corruption and many other gaps and shortcomings, thus entailing systemic and inevitable gross violation of human rights – and all of those unfair acts and wrongdoings were exercised in the name of lawfulness and justice;
7. Governance through the gangster methods aimed at threatening and oppressing the victims to make them obedient was applied to rob them easily, make them like slaves and through such methods squash the attempts of free expression and declare the victory in the elections, followed with creation of pseudo-opposition, pseudo NGOs and pseudo-inteligencia resulted in pseudo-democracy, pseudo-trade unions, etc.;
8. Authority of public servants was boosted in parallel of maximum restriction of the rights of citizens; and everything again under the pseudo-patriotic slogan of protection of the state interests. The major focus is made on demonstration of super powerful Army and the Police – as the symbols of the strength of the state. The reason was to prevent any protest from its very root. Simultaneously to the demonstration of invincibility of the Army and law-enforcement institutions, the own population was the target of that power, while the propagating machinery attributed such actions to the fight against crime and for public order. Government ideologists justified all inhuman and unfair actions referring to the people’s and state interests. Brutal dispersal of protesting rallies and other atrocities made a real picture of their “democratic” governance;
9. Behind of the façade democracy there were strictly centralized and anti-democratic forms of governance hiding all important information from the society and fully ignoring the civil society, which meant inevitable violation of human rights;
10. State model based on the policing allowed illegal interception, negligence of the rights of employed citizens – they were fired without any good reason, and such right also was provided to the employers by the law. At the same time it was absolutely impossible to use the right to strike since the police and employers used every possible mental and physical means of terror to discourage the workers from going on the strike.
One of the key documents of the European values – European Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms guarantees the right of citizens to life, also the rights to be free from slavery and servitude, illegal arrest, unfair trial, every type of discrimination and other wrongdoings. The Government only verbally declared about all of the aforementioned rights, but in practice nothing was done for protection of these principles in reality. In a real life the authorities applied “Soviet Propaganda” to make blind the people, including the barefaced lie, demagogy, inception of alleged “century’s constructions”, theories about care for people’s needs, while in practice the people saw the President and his team far away from the democracy and European values.
Therefore, in 2004-2012 the European Democratic Values and the EU flag (which is the symbol of freedom, democracy and human rights protection across the world) hoisted next to the state flag of Georgia became the tools for cheating.
Saakashvili’s anti-democratic domestic policy and badly estimated foreign policy resulted in the gravest event – Russian-Georgian war in August 2008, with its tragic outcomes: alienation of 20% of country’s territory; thousands of killed and wounded; and hundred thousands of IDPs. However, some of his supporters attribute this failure to his purposeful policy, rather his misestimation, let alone the shameful behavior of the Supreme Commander-in-Chief during the war.
From 2012 the human rights situation has been changed to the certain extent, but many of the problems still remain, and the considerable number of problems just assumed the new essence and meaning. Radical changes are demonstrated within the penitentiary establishments, where the systemic torture and inhuman and degrading treatment have been eliminated. Some positive changes are witnessed also in judiciary, where the non-guilty verdicts from 0.001% in 2012 increased by 5-10%. Although the judges’ corps largely remains the same, the policy has been changed and today they are not obedient performers of the assignments coming from the prosecutors’ office, and also formally they do not represent the institution subordinated to the office of the Prosecutor General. However it hardly can be said that today Georgian judiciary is fully free from the political control of the Government that is quite visible for the observers. It is true that in 2012 replacement of all judges appointed by the previous power was difficult and, at the same time, unlawful; however the most of them could be replaced after expiry of their 10- year term in office. This term for many of them expired in 2014-2016. Quite surprisingly the Government decided to assign them for more 10-year term, or even provide life-long appointment. This decision had rather negative impact on the confidence to the judiciary. We find it as a mistake of the Government.
Improvement is also visible in the police with regard of their attitude to the society. The practice of killing the youngsters in the street has been eliminated, as well as of dispersing the demonstrations through the brutal means. The police however still apply the ugly method of putting the firearm or drugs to the alleged offenders in order to ‘consolidate’ certain cases. In other words, although the systemic violation of human rights established by the previous Government is eliminated today, but we still are witnessing certain facts of that practice. Of course the victims of such conduct hardly find any justification to such situation. Different reasons prevent from a full elimination of the aforementioned practice.
One of the reasons is the situation established in the field of human rights. From 2003 90% of human rights champions went to the politics and during their presence in the Government they introduced above described standards of the human rights and the western values. Today they are divided into different camps, based on their own political taste. Human rights champions who in 2003 put on the shoes of politicians or revolutionaries - after leaving the power, i.e. from 2012 till now – found their place in the opposition, while some of them still adapted the gown of human rights defenders. But in fact they are supporters of the current opposition, sort of political officers; however, formally they represent human rights defenders. Unfortunately, for this reason, there is no space for neutral human rights champions in Georgia. Due to this situation we are facing a single-side approach to the facts of human rights violation - TV channels constantly put the stress only on violation of rights of politically committed persons and ignore the ordinary violations. It can be said that today the government is a hostage of politicized human rights defenders. Therefore it often takes decision not on the basis of lawfulness, but on the basis of reasonability. It was well demonstrated when completely inadequate decisions were made vis-à-vis political figures. We understand that it is difficult to stand against international pressure, but any retreat or favour to the political objectives at the expense of justice always brings down the level of public support to the Government.
Over the recent period the statements, comments and reports by the international community representatives become more and more engaging and politicized. Seams that they also support the political power, which pursued the anti-democratic policy described above. It is worth to mention that today that anti-democratic power tries to affiliate itself to the pro-western parties, but in fact they only dream about revenge and violence. Taking into account all of the aforementioned, the authority of the Western powers that support anti-democratic forces is dwindling in the society. Such attitude is fueled by the statements coming from former or acting politicians and/or officials to foster the positions of the National Movement. These are very incorrect and biased statements found by our population as the position of certain western countries, especially when they are not followed with the explanation that such statements should not be equalized with the official position of the state. Therefore, it creates a good soil for breeding soviet nostalgy and together with the Hybrid War methods fuels the pro-Russian mood in the society.
Since the Political forces that took the power in 2003 used “falsification of elections” as a pretext for so called revolution, after losing the power they still try to use the same pretext for organizing new revolution and taking over the power. The anti-democratic forces have made such attempts practically during each election since 2012. And now, before the local elections, they are designing exactly the same scheme. Since 2012 they have constantly referred to the falsification of elections and necessity to organize the revolution on the ground of boycotting the election results. However, they have never submitted any plausible evidence to prove election falsification.
Today the opposition still tries to gain the influence over the electoral commissions and get the support from the west. They vigorously create the background that the elections will be falsified. They state that non-recognition of election results and mass-demonstrations for ousting the authority will be legitimate. They work hard to gain the consent and support from the west.
Very specific situation prevails in the political spectrum. More 60 parties registered in the Central Electoral Commission (CEC) represent the opposition to the Georgian Dream. Most of those opposition parties, except of the National Movement, have a few members. Here exception can be Lelo, led by bankers who are associated with the loan sharks. Bankers leading Lelo have been forced to go into the politics in order to avoid criminal prosecution. Together with the National Movement they possess serious funds through which they attract small parties, control the oppositional TV channels, informational agencies and the majority of active journalists. The TV channels owned by them, in addition to the everyday propaganda also disseminate the records obtained through illegal ways, even from 2013. Such performance is the systematic violation of human rights, but there is no response from the side of the Government. The other political parties in fact exist only on a paper. They have neither programs, nor the local organizations, therefore they are forced to use the National Movement as a locomotive and create an illusion of multi-party environment.
Large financial flow in the politics causes the political instabilities, movement of people from one party to another. In February 2021 the Prime Minister Gakharia resigned that was followed with the interesting development. He resigned due to his disagreement with the form of arrest of the oppositional leader. Then he went to the opposition and today he is the candidate to the Mayor of the Capital. It is rather hard to explain such development with the political blindness or predictability, and thus the large part of the society has the suspicion that some political money is behind of this political step. According to the information available today the party Georgia, which has been created after his resignation, is referred as the third political force after the Georgian Dream and the National Movement. It is interesting how these expectations will be met after the local elections of October 2.
Additional observation shall be made with regard of pre-election situation: opposition, in fact, does not perform the pre-election campaign to convince the electorate in the necessity of stronger democratic self-governance. All the resources of the opposition are directed to the following: if the ruling party will get 43 or more percent the advance statements shall be made with regard of falsified elections, followed with the seizure of power. They need to create an ideological basis to convince the public in the following: there are people behind to such “seizure”, thus it is a legal and legitimate action. All resources have been mobilized to achieve this goal – financial, ideological, and physical, etc. Representatives of ideological corps from the National Movement and its satellite parties are at the front line of this struggle. Formally they are employed at different oppositional TV channels, but in reality they make up a brigade of the terroristic and violent battle field. Aforementioned so called journalists – the violent party-activists – try to legitimate the statements of their party leaders, who are using a hate language for their violent calls. These ‘zonder-journalists’ are entitled to ‘legitimize’ all violent calls and actions, including the intimidation of the police (‘we will break your head’), pouring the red paintings to then, also some physical violence exercised against them. At the same time they also raid into the houses of public officials and even resort bulling against minors of their families. The opposition has tried to demonstrate as innocent Megis Kardava and refer him as a political prisoner – he is that very Megis Kardava who is identified by thousands of people as a person who tortured the prisoners and was widely known as the organizer of the inhuman and degrading treatment of prisoners and even as the personal performer of such violent acts. This very person was a symbol of inhuman regime established in Georgian penitentiary system. Having seen that all of these steps bring no results and that they failed to gain the mass support from the population, their leader, Saakashvili, resorted to the last measure and announced the specific date of his arrival in Georgia with the aim to start mass disorder. Since the elections of October 2 represent the last chance to create the revolutionary situation, it is quite possible that Saakashvili would make such desperate attempt.
On the one hand the politicized and agitated NGOs and the political force National Movement rejected by the Georgian Society on the other, try to convince the West that the Government has no support in the electorate. As it has been mentioned, from 2012 opposition constantly has tried to have its revenge in a form of revolution, which is the attempt to overthrow the power by the force. In order to achieve this goal they also are fighting against the church, which has a great support and respect from the Georgian society, and the Head of the Georgian Church has a twice more authority at any survey than all other political leaders in total. On the way to the implementation of their plans with regard of overthrowing the state authorities, the National Movement and its satellite parties do not scruple to use any means, including the violent provocations. The attack organized against the Parliament on 20 June 2019 is one example of such wide-scale provocation, when they attacked the police several times. As a result of Government’s response a few demonstrators were heavily injured. Even after that the opposition organized several violent provocations of a smaller scale, achieving certain success. The opposition tries to create a modeling reality to mature the revolutionary situation, but due to the lack of support fails to achieve the critical situation necessary for organizing the revolution, but poses the threat to the economic development of the country. Pandemic situation across the world and the death of thousands of people in Georgia became the weapon for fighting against the Government. There is an attempt to declare of those who died from the Covid-19 as the victims of intentional actions or inactions by the government.
In this confrontation the opposition refers to the nepotism and corruption, in which they blame the Government. We do not believe that the Government does not suffer from these decease, but when we remember the situation in 2004-2012, when corruption was put at an official level, at the level of state management – the elite corruption, of course the current corruption and nepotism we find as a minor gap in comparison of those in 2004-2012. At that time they used to create official funds where the targeted businessmen or other citizens were forced to deposit money, or they just simply presented to the state their properties of their own “free will”.
For the outside observers the country was free from the corruption, but in fact everything was shifted to the high echelons, which exercised control over the huge amount of cash flow extorted ‘officially’ and ‘voluntarily’ from the citizens, and then distributed the funds to the most prominent and committed members of their team in form of gifts or bonus. Therefore, the situation was as follows: at the lower level, neither police nor other public servants were in need to take a bribe from the citizens, since the state institutions forcibly obtained money through the ‘legitimate’ means and then distributed it among the officials and party activists. That was the system created by the system, which does not exist any longer. However, we reiterate: clearly the corruption and nepotism is witnessed in today’s Government, and it is necessary to apply more decisive measure against them.
There are no neutral actors in the field of human rights protection and such situation is causing serious crisis. Two facts exacerbate this crisis: representative of two important state institutions – public defender and the state inspector – also have become the political sides and represent the bodies protecting the interests of the opposition. We clearly understand that both of these institutions, by their very essence, should be committed to identify and take measures against the omissions by the public officials. However, very severe reaction against some minor omission and the blind eyes against serious crime clearly show that the bias of these institutions has gone beyond the border of admissibility and they also became the ordinary tools of opposition in their political fight.
We believe that the weak point of the Government is its failure to arrange the relations with the West, to submit convincing reports to its strategic partners, to solve the problems in human resources policy and to conduct effective and timely investigation of the crimes under the high interests of the public. All of these facts entail the reduction of the public trust to the Government.
Quite naturally, these gaps of the Government are used by the opposition, human rights defenders and journalists with more or less success. Their aim is not to rectify the mistakes made by the Government and constantly generalize them and depict the model reality to convince the observers that behind of each and every omission or offense there is a coherent system of the crime, i.e. allegedly the systemic offences penetrate through entire chain of the government; and if we add here the brain-washing from the side of opposition, and the permanent propaganda that the Government pursues “the interests of Russia”, that Ivanishvili is a Russian oligarch “sent by Putin to make Georgia obedient and he is the enemy of the West, and he is gaining his wealth while putting the Georgian people in the poverty”, that his governance is “eroded and sooner or later it will definitely collapse” – it becomes clear that the opposition tries to create the image of enemy and demonize the authorities, and their attempt is quite successful that is demonstrated in the results of surveys: even today about one fourth of voters support the National Movement. Saakashvili has recently offered to these voters one additional Bolshevik-style lure and promised to confiscate Ivanishvili’s all property after his return to the power and distribute them among the people (“the land of landlords to the farmers, the factories of capitalists to the workers!”).
Any government, including the current one, needs some renewal and changes. It is the fact that there are decent people in every political party. Some of them may be innocent or fan of National Movement, who believes that the party has been changed to the better. They also may think that aggression of that party and their anti-democratic forms and methods of governance will be balanced by other parties of the coalition.
We have only one goal – to avoid return of anti-democratic forces at the expense of deception of the people. The society shall always remember the fascist and Bolshevik-style forms of Governance. We do hope that the Georgian society has enough experience to make difference between black and white behind of the boundless lie.
It goes without saying that everybody has the right to the own opinion and to the freedom of choice. We firmly believe that the bosses of the National Movement have no resources for democratic governance and despite of the loud statements they are not ready to share the authority with others in the case of return in the power. It was well demonstrated by the recent past, when in 2003 the National Movement came to power in the coalition and then we all witnessed what they did with their own political partners and, later on, with the entire country. Therefore, we will do our best to prevent Georgia from going back to the catastrophic situation established in the country at the time of ruling of that power.