კულტურული მრავალფეროვნების საყოველთაო დეკლარაცია

​კულტურული მრავალფეროვნების საყოველთაო დეკლარაცია მიღებულია გაეროს განათლების, მეცნიერებისა და კულტურის ორგანიზაციის გენერალური კონფერენციის მიერ 2001 წლის 2 ნოემბერს.

მუხლი 1 - კულტურული მრავალფეროვნება: კაცობრიობის საერთო მემკვიდრეობა

კულტურა დროთა და სივრცეში სხვადასხვა ფორმებს იღებს. ეს მრავალფეროვნება გამოიხატება კაცობრიობის შემადგენელი ჯგუფებისა და საზოგადოებების იდენტობის უნიკალურობასა და მრავალფეროვნებაში. როგორც გაცვლის, ინოვაციისა და შემოქმედების წყარო, კულტურული მრავალფეროვნება ისეთივე არსებითია კაცობრიობისთვის, როგორც ბიომრავალფეროვნება ბუნებისთვის. ამ თვალსაზრისით, ეს არის კაცობრიობის საერთო მემკვიდრეობა და უნდა იყოს აღიარებული და დადასტურებული დღევანდელი და მომავალი თაობების საკეთილდღეოდ.

მუხლი 2. კულტურული მრავალფეროვნებიდან კულტურულ პლურალიზმამდე

ჩვენს სულ უფრო მრავალფეროვან საზოგადოებებში მნიშვნელოვანია უზრუნველყოფილი იყოს ჰარმონიული ურთიერთქმედება მრავალ, მრავალფეროვანი და დინამიური კულტურული იდენტობის მქონე ადამიანებსა და ჯგუფებს შორის, ისევე როგორც მათი ერთად ცხოვრების სურვილი. ყველა მოქალაქის ჩართულობისა და მონაწილეობის პოლიტიკა არის სოციალური ერთიანობის, სამოქალაქო საზოგადოების სიცოცხლისუნარიანობისა და მშვიდობის გარანტი. ამგვარად განსაზღვრული კულტურული პლურალიზმი პოლიტიკურ გამოხატულებას აძლევს კულტურული მრავალფეროვნების რეალობას. დემოკრატიული ჩარჩოსგან განუყოფელი კულტურული პლურალიზმი ხელს უწყობს კულტურულ გაცვლას და შემოქმედების აყვავებას, რომელიც მხარს უჭერს სოციალურ ცხოვრებას.

მუხლი 3. კულტურული მრავალფეროვნება, როგორც განვითარების ფაქტორი

კულტურული მრავალფეროვნება აფართოებს ყველასთვის ხელმისაწვდომ შესაძლებლობებს; ეს არის განვითარების ერთ-ერთი ფესვი, რომელიც გაგებულია არა მხოლოდ ეკონომიკური ზრდის თვალსაზრისით, არამედ როგორც უფრო დამაკმაყოფილებელი ინტელექტუალური, ემოციური, მორალური და სულიერი არსებობის მიღწევის საშუალება.

კულტურული მრავალფეროვნება და ადამიანის უფლებები

მუხლი 4. ადამიანის უფლებები, როგორც კულტურული მრავალფეროვნების გარანტი

კულტურული მრავალფეროვნების დაცვა ადამიანის ღირსების პატივისცემისგან განუყოფელი ეთიკური იმპერატივია. ეს გულისხმობს ადამიანის უფლებებისა და ფუნდამენტური თავისუფლებებისადმი ერთგულებას, კერძოდ, უმცირესობებს და ადგილობრივ მოსახლეობას. არავის არ შეუძლია კულტურულ მრავალფეროვნებას მიმართოს საერთაშორისო კანონმდებლობით გარანტირებული ადამიანის უფლებების დარღვევის ან მათი ფარგლების შეზღუდვის მიზნით.

მუხლი 5. კულტურული უფლებები, როგორც კულტურული მრავალფეროვნების ხელშემწყობი გარემო

კულტურული უფლებები ადამიანის უფლებების განუყოფელი ნაწილია, რომელიც არის უნივერსალური, განუყოფელი და ურთიერთდამოკიდებული. შემოქმედებითი მრავალფეროვნების აყვავება მოითხოვს კულტურული უფლებების სრულ რეალიზებას, როგორც ეს განსაზღვრულია ადამიანის უფლებათა საყოველთაო დეკლარაციის 27-ე მუხლით და ეკონომიკური, სოციალური და კულტურული უფლებების საერთაშორისო პაქტის მე-13 და მე-15 მუხლებით. მაშასადამე, ყველა ადამიანს უნდა შეეძლოს საკუთარი აზრის გამოხატვა და ნამუშევრების შექმნა და გავრცელება მისთვის სასურველ ენაზე და განსაკუთრებით საკუთარ ენაზე; ყველა ადამიანს უნდა ჰქონდეს ხარისხიანი განათლებისა და ტრენინგის უფლება, მათი კულტურული იდენტობის სრული პატივისცემით; და ყველა ადამიანს აქვს უფლება მონაწილეობა მიიღოს კულტურულ ცხოვრებაში მათი არჩეული და გამოიყენოს საკუთარი კულტურული პრაქტიკა, ადამიანის უფლებებისა და ძირითადი თავისუფლებების პატივისცემით.

მუხლი 6. ყველასთვის ხელმისაწვდომობა კულტურულ მრავალფეროვნებაზე

სიტყვებსა და სურათებში იდეების თავისუფალი გაცვლის უზრუნველყოფისას, უნდა იყოს ზრუნვა, რომ ყველა კულტურამ შეძლოს საკუთარი თავის გამოხატვა და მტკიცება. გამოხატვის თავისუფლება, მედიის პლურალიზმი, მულტილინგვიზმი, ხელოვნებასა და მეცნიერებასა და ტექნოლოგიაზე თანაბარი ხელმისაწვდომობა, მათ შორის ციფრული ფორმით, და ყველა კულტურის შესაძლებლობა, ჰქონდეს წვდომა გამოხატვისა და გავრცელების საშუალებებზე კულტურული მრავალფეროვნების გარანტია.

კულტურული მრავალფეროვნება და კრეატიულობა

მუხლი 7. კულტურული მემკვიდრეობა, როგორც შემოქმედების წყარო

კრეატიულობა დაფუძნებულია კულტურულ ტრადიციებში, მაგრამ ვითარდება სხვა კულტურებთან კონტაქტში. ამ მიზეზით, მემკვიდრეობა ყველა მისი ფორმით უნდა შენარჩუნდეს, გაფართოვდეს და გადაეცეს მომავალ თაობებს, როგორც ადამიანის გამოცდილების და მისწრაფებების დადასტურება, ხელი შეუწყოს შემოქმედებითობას მთელი მისი მრავალფეროვნებით და გააჩინოს ნამდვილი დიალოგი კულტურებს შორის.

მუხლი 8. კულტურული საქონელი და მომსახურება: უნიკალური სახის საქონელი

თანამედროვე ეკონომიკური და ტექნოლოგიური ცვლილებების პირობებში, რომლებიც გვთავაზობენ კრეატიულობისა და ინოვაციების დიდ შესაძლებლობებს, განსაკუთრებული ყურადღება უნდა მიექცეს შემოქმედებითი ნაწარმოებების შეთავაზების მრავალფეროვნებას, ავტორებისა და ხელოვანების უფლებების სათანადო აღიარებას, კულტურული საქონლისა და სპეციფიკას. სერვისები, რომლებიც, როგორც იდენტურობის, ღირებულებების და მნიშვნელობის მატარებლები, არ უნდა განიხილებოდეს როგორც მარტივი საქონელი ან სამომხმარებლო საქონელი.

მუხლი 9. კულტურული პოლიტიკა, როგორც შემოქმედების კატალიზატორი

იდეებისა და სამუშაოების თავისუფალი ნაკადის უზრუნველყოფისას, კულტურულმა პოლიტიკამ უნდა შექმნას პირობები სხვადასხვა კულტურული საქონლისა და სერვისების წარმოებისა და გავრცელებისთვის კულტურული ინდუსტრიების მეშვეობით, რომლებსაც აქვთ ადგილობრივი და გლობალური თავის დამტკიცების საშუალებები. თითოეულმა სახელმწიფომ, თავისი საერთაშორისო ვალდებულებების გათვალისწინებით, უნდა განსაზღვროს თავისი კულტურული პოლიტიკა და განახორციელოს ის ნებისმიერი საშუალებით, რომელიც მიზანშეწონილად ჩათვლის, იქნება ეს ოპერატიული მხარდაჭერით თუ შესაბამისი რეგულაციებით.

კულტურული მრავალფეროვნება და საერთაშორისო სოლიდარობა

მუხლი 10 – მსოფლიოში შექმნისა და გავრცელების შესაძლებლობების გაძლიერება

გლობალურ დონეზე კულტურული საქონლისა და სერვისების ნაკადსა და გაცვლაში არსებული დისბალანსის პირობებში აუცილებელია საერთაშორისო თანამშრომლობისა და სოლიდარობის გაძლიერება, რათა ყველა ქვეყანამ, განსაკუთრებით განვითარებადმა ქვეყნებმა და გარდამავალმა ეკონომიკურმა ქვეყნებმა, შექმნან სიცოცხლისუნარიანი კულტურული ინდუსტრიები. . და კონკურენტუნარიანი ეროვნულ და საერთაშორისო დონეზე.

მუხლი 11. პარტნიორობის დამყარება საჯარო სექტორს, კერძო სექტორსა და სამოქალაქო საზოგადოებას შორის

მარტო საბაზრო ძალებს არ შეუძლიათ კულტურული მრავალფეროვნების შენარჩუნებისა და ხელშეწყობის გარანტია, რაც ადამიანის მდგრადი განვითარების გასაღებია. ამ პერსპექტივიდან კიდევ ერთხელ უნდა დადასტურდეს საჯარო პოლიტიკის უპირატესობა კერძო სექტორთან და სამოქალაქო საზოგადოებასთან პარტნიორობით.

მუხლი 12 – იუნესკოს როლი

იუნესკო თავისი მანდატისა და ფუნქციებიდან გამომდინარე ვალდებულია:

ა) ხელი შეუწყოს ამ დეკლარაციაში მოცემული პრინციპების ჩართვას განვითარების სტრატეგიებში, რომლებიც შედგენილია სხვადასხვა სამთავრობათაშორისო ორგანოების მიერ;

ბ) ემსახურება როგორც გზამკვლევი და ფორუმი, სადაც სახელმწიფოებს, საერთაშორისო სამთავრობო და არასამთავრობო ორგანიზაციებს, სამოქალაქო საზოგადოებას და კერძო სექტორს შეუძლიათ გაერთიანდნენ კულტურული მრავალფეროვნების ხედვების, მიზნებისა და პოლიტიკის შესამუშავებლად;

გ) განაგრძოს სტანდარტების დადგენის, ცნობიერების ამაღლებისა და შესაძლებლობების ამაღლების ღონისძიებები ამ დეკლარაციასთან დაკავშირებულ სფეროებში მის კომპეტენციაში;

დ) ხელი შეუწყოს სამოქმედო გეგმის განხორციელებას, რომლის ძირითადი დებულებები დართულია ამ დეკლარაციაში.

გაზიარება