ოთხი თავისუფლების კონცეფცია

ოთხი თავისუფლება იყო კონცეფცია, რომელიც ჩამოაყალიბა აშშ-ს პრეზიდენტმა ფრანკლინ დ. რუზველტმა 1941 წლის 6 იანვარს.

მას მიაჩნდა, რომ მსოფლიომ უახლოეს ვადებში უნდა შეითვისოს და იცხოვროს შემდეგი ოთხი ღირებულებით:

• სიტყვის თავისუფლება
• რელიგიის თავისუფლება
• თავისუფლება იძულებისგან
• თავისუფლება შიშისგან

რუზველტმა თავისი სიტყვა წარმოთქვა 11 თვით ადრე იაპონიის მოულოდნელ თავდასხმამდე პერლ ჰარბორზე, ჰავაიზე და ფილიპინებზე, რამაც 1941 წლის 8 დეკემბერს აიძულა შეერთებული შტატები ომი გამოეცხადებინა იაპონიისთვის.

მან შეაჯამა დემოკრატიის ღირებულებები, რომლებიც საფუძვლად უდევს მაშინ არსებულ ორპარტიულ კონსენსუსს საერთაშორისო მონაწილეობის შესახებ. ცნობილი ციტატა გამოსვლიდან ამ ფასეულობებს უძღვნის: „ადამიანები მარტო პურით არ ცხოვრობენ, ისინი ერთი იარაღით არ იბრძვიან“.

გამოსვლის მეორე ნახევარში ის ჩამოთვლის დემოკრატიის სარგებელს, მათ შორის ეკონომიკურ შესაძლებლობებს, დასაქმებას, კეთილდღეობას და „ადეკვატური ჯანდაცვის“ დაპირებას.

პირველი ორი თავისუფლება - სიტყვის თავისუფლება და რელიგია დაცულია შეერთებული შტატების კონსტიტუციის პირველი შესწორებით. მისი ბოლო ორი თავისუფლების ჩართვა გასცდა შეერთებული შტატების უფლებათა ბილით დაცული ტრადიციულ კონსტიტუციურ ღირებულებებს.

რუზველტი მხარს უჭერდა ადამიანის უფრო ფართო უფლებას ეკონომიკურ უსაფრთხოებაზე და ელოდა იმას, რაც ცნობილი გახდებოდა ათწლეულების შემდეგ, როგორც "ადამიანის უსაფრთხოების" პარადიგმა სოციალურ მეცნიერებებში და ეკონომიკურ განვითარებაში. მან ასევე ახსენა ეროვნული აგრესიის „შიშისგან თავისუფლება“ და გააცნო ის ახალ გაერთიანებულ ერების ორგანიზაციას, რომელსაც ის ქმნიდა.

რუზველტი იმედოვნებდა, რომ დაამტკიცებდა, რატომ უნდა დაეტოვებინა შეერთებულმა შტატებს პირველი მსოფლიო ომის შემდეგ წარმოშობილი იზოლაციონისტური პოლიტიკა.

..შეიძლება ველოდოთ საერთაშორისო კეთილშობილებას დიქტატორის სამყაროსგან, ან ნამდვილი დამოუკიდებლობის დაბრუნებას, ან მსოფლიოს განიარაღებას, ან სიტყვის თავისუფლებას, ან რელიგიის თავისუფლებას, ან თუნდაც კარგ ბიზნესს. ასეთი მშვიდობა არც ჩვენ და არც ჩვენს მეზობლებს არ მოუტანს უსაფრთხოებას“. ისინი, ვინც დროებითი უსაფრთხოებისთვის უარს იტყვიან არსებით თავისუფლებაზე, არ იმსახურებენ არც თავისუფლებას და არც უსაფრთხოებას“.

პრეზიდენტ რუზველტის გამოსვლა მოიცავდა შემდეგ ტექსტს, რომელიც ცნობილია „ოთხი თავისუფლების“ სახელით: 

.. უახლოეს ვადებში ჩვენ მოუთმენლად ველით სამყაროს, რომელიც დაფუძნებულია ადამიანის ოთხ ძირითად თავისუფლებაზე:

პირველ რიგში, ეს არის სიტყვისა და თვითგამოხატვის თავისუფლება მთელ მსოფლიოში.

მეორე არის ყოველი ადამიანის თავისუფლება, თაყვანი სცეს ღმერთს თავისებურად - ყველგან მსოფლიოში.

მესამე არის გაჭირვებისგან თავისუფლება, რაც მსოფლიოს ენაზე თარგმნილი ნიშნავს ეკონომიკურ ურთიერთგაგებას, რაც მშვიდობიან პერიოდში ყველა ერს უზრუნველყოფს ჯანსაღი ცხოვრებით.

მეოთხე - შიშისგან თავისუფლება, რაც ნიშნავს შეიარაღების მსოფლიო მასშტაბით შემცირებას იმდენად და ისე საფუძვლიანად, რომ ვერც ერთი ერი ვერ შეძლებს ფიზიკური აგრესიის აქტის განხორციელებას მეზობლის წინააღმდეგ - მსოფლიოს ნებისმიერ წერტილში.

ეს არ არის შორეული ათასწლეულის ხედვა.

ეს არის გარკვეული საფუძველი იმ სახის მშვიდობისა, რომელიც მიღწევადია ჩვენს დროში და ჩვენს თაობაში.

ასეთი სამყარო საპირისპიროა ეგრეთ წოდებული ტირანიის ახალი წესრიგისა, რომლის შექმნასაც დიქტატორები ბომბის აფეთქებით ცდილობენ."

ოთხი თავისუფლების კონცეფცია გახდა პირველი ლედის ელეონორ რუზველტის პირადი მისიის ნაწილი და სწორედ მისი დიდი ძალისხმევით შეტანილი იქნა გაეროს ადამიანის უფლებათა დეკლარაციაში.

გაზიარება

გაზიარება